Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Ik wil over mijn overleden man praten, maar mijn omgeving vermijdt dit'

Het antwoord van Manu Keirse

Beste Theike,

Ik weet niet hoeveel jaren van je leven jullie samen hebben gedeeld, maar je neemt geen afstand van je partner zoals je een mantel aan de kapstok hangt. Leven is verlies ervaren. Overleven is leren hoe ermee om te gaan. En er adequaat mee omgaan is de herinnering levendig houden.

Maar dat wordt zeer moeilijk als iedereen het onderwerp doodzwijgt en je er met niemand over kan praten. Door de herinneringen aan de mooie momenten samen te koesteren kan je erin slagen om na een tijd die mooie herinneringen zwaarder te laten doorwegen dan de pijn van het afscheid.

Adressenboek

Misschien moet je toch eens in je adressenboek kijken en de mensen overlopen om er enkele uit te selecteren waarmee je wel over je echtgenoot kan spreken. De meeste mensen vermijden dit onderwerp omdat ze bang zijn dat het voor jou te pijnlijk is. En ze weten niet dat de herinneringen herbeleven een belangrijke stap kan zijn naar overleven.

Je blijft altijd de vrouw van, ook al leeft je echtgenoot niet meer. De overledene bewaren in een liefdevolle herinnering voor een lange periode, vaak voor altijd, is eerder normaal dan abnormaal. Die herinneringen staan veel centraler in je ervaring dan de meeste mensen denken.

Je kan je regelmatig afvragen wat hij gedaan zou doen in deze omstandigheden en voelen dat hij je helpt met het nemen van beslissingen. Je kunt invullen wat hij zou zeggen, omdat je veel van zijn woorden en van zijn boodschappen hebt geïnternaliseerd.

Lezen

Onder je bekenden of vrienden zijn er misschien wel enkele mensen die je kan vragen om eens enkele hoofdstukken in mijn boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ te lezen, om er daarna eens samen over te spreken. Sommige mensen spreken gemakkelijker over iets dat ze hebben gelezen en vertellen op deze manier onrechtstreeks iets over hun gevoelens waarvoor ze soms de directe woorden niet vinden. 

Via de lectuur zullen ze ook beseffen dat het volkomen normaal is dat je hem levend wil houden door erover te praten. Als ze dit zelf kunnen ontdekken, komt het niet over als een terechtwijzing. Want je hebt volkomen gelijk: ‘Ze moesten eens weten…’ .

Met genegen groet,

Manu Keirse

Boek: Helpen bij verlies en verdriet

"Ook al is die persoon niet meer aanwezig, je hebt hem 'verinnerlijkt' en op die manier speelt hij zelfs als afwezige een rol in je leven," schrijft Manu in Helpen bij verlies en verdriet. Verderop gaat hij verder: "Het is opvallend dat we zo weinig stilstaan bij het belang van herinneren in het rouwproces (...). Degene die gestorven is tot leven brengen, door zijn herinnering levend te houden, kan levensreddend zijn."

• Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Krijgt het leven ooit nog glans na mijn dochters zelfdoding?'

  Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Krijgt het leven ooit nog glans na mijn dochters zelfdoding?'

• Femke maakt een zeiltocht om de wereld: ‘Alle rouw om mijn overleden man kwam ineens terug’

  Femke maakt een zeiltocht om de wereld: ‘Alle rouw om mijn overleden man kwam ineens terug’