Nadja’s man werd vermoord: Op de straatstenen liggen de ge­boor­te­kaart­jes die hij wilde posten

Drie biertjes

Nadja leert Jeroen online kennen, snel maken ze een afspraak voor een eerste date net voor Liberty's bij Oxford Circus. Als Nadja de lange, knappe man ziet staan, krijgt ze tot haar verrassing meteen een warm gevoel. Ze is direct verkocht. Een Nederlander, net als zij gek op reizen en avonturen. Beiden wonen in Londen. De avond vliegt voorbij. En drie biertjes later weet ze het wel: met deze man wil ze oud worden.

Over the moon

Ze praten eindeloos. Na mooie reizen en een bruiloft, volgt uiteindelijk ook een zwangerschap. “Toen Jeroen het cadeautje met babykleertjes uitpakte, zei hij: ‘Echt waar, Nadja?’ Hij tilde me op en draaide me breed lachend in het rond.”

Het geluk is groot als Fleur er eindelijk is. “Onze prachtige meid. Jeroen was helemaal over the moon.”

Keukenmes

Elf dagen na Fleurs geboorte gaat Jeroen gauw even naar de brievenbus met de geboortekaartjes. “Ik ben zo weer terug.” Maar vijf meter van hun Londense voordeur steekt een psychotische man die toevallig langsloopt met een keukenmes op Jeroen in. Hij is op slag dood. Op de straatstenen liggen de geboortekaartjes die hij wilde posten.

Londense straatstenen

“Alle dromen, plannen, wensen voor mijn leven waren kapot. Achtergebleven met Jeroens bloed op de straatstenen in Londen. Alles was zwart.”

'Met deze man wil ik oud worden'

Twee maanden later reist Nadja met Fleur naar haar ouders in Nederland, helemaal uitgeteld van het zorgen voor een baby, gesprekken met politie en het regelen van de afscheidsbijeenkomst.

Gejankt

“Mijn moeder stuurde me elke dag het bos in. Daar begon ik voor het eerst weer ruimte en tijd te voelen. Ik heb kilometers gewandeld, gejankt, gepraat met Jeroen. Als ik terugkijk, is daar het leven weer begonnen. Mijn moeder is een heel wijze vrouw. Fleur heeft mijn leven gered, mijn moeder dat van ons.”

Een paar maanden later koopt Nadja een huis in de buurt. Ze begint een leven op te bouwen in Nederland. Zonder man, zonder vrienden in de buurt. “Het is overleven.”

Uitzichtloos

Na twee jaar volgt nog een klap. Haar moeder sterft. Nadja is doodmoe van het zorgen voor haar peuter, haar moeder, de hond, haar vader. Obsessief pakt ze kasten in en uit. Alles moet steeds opnieuw een plekje krijgen. Het leven lijkt uitzichtloos. Als ze vier weken later in de garage staat, hoort ze haar moeders stem en voelt haar aanwezigheid: ‘Ga op reis, meid.’ “Mijn moeder wilde dat ik weer ging leven.” 

Hoop

Het is niet de enige keer dat Nadja haar moeders stem hoort. Als ze tijdens een boswandeling bij een kapelletje stopt, hoort ze haar vragen: “Waarom denk jij dat jij Nadja heet?” Even is Nadja stil. Dan vertelt ze wat haar naam in het Russisch betekent: hoop.

Ups en downs

Nadja neemt een besluit: “Ik wilde het verdriet en gedoe achter me te laten en ging inderdaad op reis.” Reizen in Azië met een groot verdriet en een klein kind blijkt intens. “Het was zwaarder en eenzamer dan ik dacht.” Door ups en downs leert Nadja het leven zonder Jeroen te accepteren. “Langzaam werd ‘just the two of us’, Fleur en ik samen, 'the two of us'.”

In Afrika gaf ik mezelf toestemming om te leven

De reis door Azïe helpt Nadja bij haar rouw, maar er is nog een andere reis die haar leven veranderd. “Een paar dagen voor Jeroens zesde sterfdag, zag ik een post op Instagram langskomen met een uitnodiging naar Zuid-Afrika. ‘Landrover for sale’ stond erboven. Gaaf, dacht ik. En daarna gelijk een stemmetje: Nee, dat kan niet. Toen vroeg een vriendin: waar word jij echt gelukkig van? Ik word van reizen echt gelukkig. Wat zou er gebeuren als ik het echt zou doen? Ik verzamelde al mijn moed en heb het gedaan. Fleur was toen net zes.

Een reis die een omslag maakte

In Azië reisden we snel. Ook omdat ik bang was voor de emoties die me zouden overvallen. In Afrika vertraagden we. Dat was ik in onze snelle samenleving niet gewend. De dingen die ik doe moeten een functie hebben, ze moeten ergens toe leiden. Ik had het nodig om te vertragen. In Azië heb ik geleerd om mezelf toestemming te geven om te rouwen, in Afrika gaf ik mezelf toestemming om te leven.

Daar ervoer ik zo’n vrijheid met die open horizon, de ruige landschappen en de complexiteit van het land. Niet weten wat de toekomst brengt. Niet weten waar deze reis naartoe ging. Ik werd daar zo blij van. Ik werd me bewust van hoe goed ik het heb. Met veel mogelijkheden. Dat relativeert ook de shit in je leven. De as van Jeroen was mee tijdens onze reis – en een deel daarvan hebben we verstrooid onder een waterval in het noorden van Malawi. Het was heel emotioneel. Waar ik ook naartoe ga, Jeroen is altijd onderdeel van mijn leven. Ik blijf daardoor niet  hangen in het verleden, ik ga door met mijn leven en Jeroen speelt daar nog steeds een grote rol in. Rouw is de andere kant van liefde. En het één kan niet zonder het ander."

'Ik voelde trots, vreugde én tegelijk intens gemis'

Leerschool

Rouw heeft van Nadja een ander mens gemaakt. Voor Jeroens dood leefde ze alsof ze eeuwig de tijd zouden hebben. Nu niet meer. “Ik leef bewuster. Ik maak keuzes die bij mij passen, die goed zijn voor mij. I don’t take things for granted. Bovendien heb ik mezelf veel beter leren kennen. Daardoor weet ik beter dan vroeger wat goed is voor mij. Rouw is de snelste leerschool die er is. De meest persoonlijke reis die je kunt maken.

Feestje

“Ik leerde mezelf te vragen: wat heb ik nu nodig? En niet meer: hoe hoort het? Ik kan nu zeggen dat ik het nodig heb om niet naar dat ene feestje te gaan. Het oordeel daarover van anderen kan ik loslaten. Ik luister naar mezelf.”

Nadja is even stil. “Ik heb altijd gezegd dat ik er alles voor over heb om Jeroen terug te hebben. Maar ik kan en wil niet teruggaan naar wie ik toen was. Het verlies was hartverscheurend. Maar ik ben heel blij met het leven dat ik nu heb.”

Luisteren naar vogeltjes

“Ik ben blij dat ik kleine dingen groot kan maken. Dat is belangrijk als je van heel ver komt. Toen ik na een jaar voor het eerst gekookt had, was ik daar enorm trots op. Of toen het me lukte om met een kop koffie in de zon te gaan zitten, te luisteren naar de vogeltjes.

'Zij wil leven. En dat is ook mijn redding.'

Iemand die een groot verlies heeft meegemaakt weet ook hoe bijzonder het is als je dit soort dingen weer doet. Hoe dapper. Ik benoem ze. Vier ze. En ben er enorm blij mee."

Elk jaar als Fleur jarig is, is het elf dagen later de sterfdag van Jeroen. “De verjaardag zelf valt meestal mee, dan ben ik in het moment en zie ik Fleur genieten. Maar de dagen vóór en ná haar verjaardag zijn moeilijk. Die tel ik letterlijk af. Voor mij zijn die dagen hard en beladen. Als die elfde dag voorbij is, is het gebeurd. Dan wordt het weer lichter.

Bewuste keuzes

Rouwen is knetterhard werken en enorm vermoeiend. Maar ik kies ervoor om elke keer bewuste keuzes te maken door mezelf af te vragen: Wie wil ik zijn? Welke moeder wil ik zijn? En wat moet ik daarvoor doen? Ik denk dat we dat ons te weinig afvragen in deze samenleving, in alle ruis en verwachtingen.

Rouw is een onderdeel van mij. Jeroen en het gemis zijn er altijd. En op sommige dagen zie ik het even niet zitten. Dan laat ik dat gevoel toe. Ik leerde dat het verdriet aankijken moeilijker is dan afleiding zoeken, maar het helpt me zoveel sneller als ik niet voor dat gevoel wegloop.

Ik heb ook zaterdagavonden dat ik op de bank zit en denk: dit is echt niet het leven dat ik me had voorgesteld. Dan mis ik Jeroen zo extreem en de momenten die we samen hadden kunnen delen. Als Fleur een zwemwedstrijd gewonnen heeft en ik zit daar in mijn eentje, dat is gewoon niet leuk. Die momenten blijven. Maar dat betekent niet dat ik niet een hartstikke goed leven heb. Ik voel me daar inmiddels niet schuldig over om dat hardop te zeggen. In het begin voelde ik soms dat loyaliteitsconflict. Zo van: ik kan toch niet gelukkig zijn? Maar dat is wel zo, ondanks alles.

Dader vergeven?

Of ik de dader van mijn mans dood kan vergeven? Ik heb daar nu nog geen antwoord op, maar door de daad los te koppelen van de dader, kan ik er anders naar kijken. Ik kies ervoor om te geloven dat ieder mens in de basis goed is. Daarvoor kiezen is een stapje voor de vergeving, denk ik.

Vergeving doe je niet voor een ander. Vergeven doe je voor jezelf. Het is een thema dat veelbesproken wordt. Eerst dacht ik: sorry, iemand vergeven die met de sleutel langs je auto gaat of de moordenaar van je man vergeven is toch wel een ander verhaal. Wat geeft jou het recht om mij te vertellen dat ik moet vergeven? Maar uit interesse ben ik het thema vergeving gaan onderzoeken en als ik haatdragend was geweest, dan was ik nu een heel andere moeder. Eén van de eerste beloftes die ik die middag aan mezelf heb gemaakt, toen Jeroen werd vermoord, was: ik ga niet hard en bitter worden. En aan die belofte heb ik me al die jaren gehouden. Het is mijn missie geworden om ook over dit thema te spreken, naast onderwerpen als veerkracht, persoonlijk leiderschap en de kracht van keuzes – zoals in mijn geval de keuze om elke dag opnieuw te kiezen voor liefde boven haat.

Ik ben professioneel spreker geworden en deel mijn verhaal om te laten zien wat er allemaal mogelijk is als je ervoor kiest om weer voluit te leven. In combinatie met veerkracht en persoonlijk leiderschap vormt dat een krachtig en hoopvol verhaal dat alle facetten van het leven laat zien.

Betekent dat dan dat ik vergeven heb? Nee

Als Levensmentor sta ik anderen bij die met grote tegenslagen te maken hebben. Het gaat er niet om wat je is overkomen, maar welke keuzes je maakt om deze nieuwe versie van jezelf te gaan leven.

Betekent dat dan dat ik vergeven heb? Nee. En toch denk ik dat ik de expert kan zijn, zonder zelf het antwoord te hebben. Ik blijf het thema onderzoeken. Misschien verandert het antwoord met de tijd. Op het moment dat de dader vrijgelaten wordt - wat ook in de nabije toekomst gaat gebeuren - speelt er bij mij weer een ander verhaal. Het antwoord dat ik vandaag geef, hoeft niet per se het antwoord te zijn dat ik morgen geef. Maar ik kies liefde boven haat.

Hoe het nu met mij gaat? Het goed heel goed. Het is bijna alsof je - als iemand je naar zoiets heftigs vraagt - altijd het gevoel hebt dat er een ‘ja, maar’ achteraan moet komen. Maar ik ben heel gelukkig en leef voluit. Fleur is nu negen jaar en ik vertel haar veel verhalen over haar vader. Die verhalen houden Jeroen in leven. Het zijn soms de kleinste dingen die ik haar meegeef: de manier waarop hij een hoed droeg, het werk dat hij deed, hoe hij zich inzette om de wereld een mooiere plek te maken. En hoe zij dat op haar manier ook kan doen.

Vorige week kochten we ijsjes. Ik likte het ijs, zij beet erin. Dat deed haar vader ook altijd.”

Tekst: Miriam de Rooij
Fotograaf van de foto bovenaan het artikel en de laatste drie foto's: Mink Jaeger

• Politieagent Jeroen werd doodgereden: 'Hij had net zijn droombaan en een relatie, zijn leven kon beginnen'

  Politieagent Jeroen werd doodgereden: 'Hij had net zijn droombaan en een relatie, zijn leven kon beginnen'

• Blog Esther | 'Wat mis ik een partner die mijn enthousiaste verhalen wil aanhoren'

  Blog Esther | 'Wat mis ik een partner die mijn enthousiaste verhalen wil aanhoren'