Marleens dochter (16) werd aangereden: ‘Het voelde alsof ik uit mijn lijf stapte. Alles ging op zwart’

20 februari 2023 · Leestijd 7 min

· · ·

Het is bijna vakantie en Lonneke (16) gaat na een mooie kerstviering op school naar bed. “Ik heb geen zin in morgen,” zegt ze tegen haar moeder. “Nog één dag, meisje,” antwoordt Marleen. “Morgen is je laatste dag.” Ik mag toch hopen van niet, grapt Lonneke nog. Marleen: “Dat was de laatste keer dat ik haar in levende lijve zag.”

“Toen ik zwanger was van Lonneke waren we op vakantie in Friesland. Daar liepen we langs een skûtsje (zeilboot, red.) genaamd Lonneke,” vertelt haar moeder Marleen. “We hadden deze naam al bedacht, maar toen wist ik zeker dat ik haar zo wilde noemen. Zo’n vrolijke, krachtige naam.”

Verwondering

Dat Lonneke haar krachtige naam eer aan doet, bewijst ze al bij geboorte. Ze komt elf weken eerder dan gepland ter wereld, maar Lonneke slaat zich erdoorheen en groeit op tot een spontane, betrokken puber, die vol verwondering de wereld inkijkt.

“Dat is me erg bijgebleven van Lonneke,” mijmert Marleen. “Die verwondering. Ze vroeg zich altijd af waarom dingen op een bepaalde manier werkten, of waarom mensen deden zoals ze deden.”

Dat leeftijdsgenoten soms worstelen met bijvoorbeeld eetproblemen of automutilatie, raakt Lonneke en kan ze maar moeilijk begrijpen. “Ach meissie”, zei ik dan. “Als je daarover inzit kun je toch een keer naar een schoolmaatschappelijk werker?” Maar dan zei ze: “Waarom, ik heb jou toch?”

Verkeerde land

Praten met haar moeder doet Lonneke al te graag, het liefst tijdens een wandeling. “En dan kwekte ze aan een stuk door over wat haar bezighield.” Lonneke droomt over haar toekomst. Ze wil een engelse studie volgen, want ze is enorm gepassioneerd over Engeland. “Ze zei wel eens dat ze in het verkeerde land geboren was.”

Lonneke wil niets liever dan een keer naar Engeland. Dus ze gaat, samen met haar ouders, en heeft de tijd van haar leven. “Daar vertelde ze dat ze na haar examen heel graag een half jaar naar Engeland wilde om de taal beter te leren. Bij ons vertrek keken we uit over de White Cliffs of Dover en zei Lonneke: ‘See you next year.’ Maar daar is het nooit van gekomen.”

Je laatste dag

Het is bijna kerstvakantie en op donderdagavond is er een kerstviering bij Marleen op school. Marleen en Lonneke zingen hier samen nog Jingle Bells. Als Marleen die avond wat later thuiskomt, komt Lonneke in haar pyjama de trap af om nog even te kletsen met haar moeder. Marleen knuffelt haar en vertelt hoe trots ze op haar is.

“Ze zei dat ze geen zin had in morgen. Ze was moe en toe aan vakantie. “Nog één dag, meisje,’ zei ik. ‘Morgen is je laatste dag.’’ Ik mag toch hopen van niet, grapt Lonneke nog. Marleen: “En dat was de laatste keer dat ik haar in levende lijve zag.”

Fietssleutels

Een dag later heeft Lonneke het eerste uur vrij van school, en gaat na haar lessen met een vriendin wat winkels af: ze koopt blusher, een Game of Thrones boek en een puzzelboek voor de vakantie. Ze zoekt haar fietssleutels, zegt haar vriendin gedag en vertrekt richting huis.

“Had ze maar langer naar haar fietssleutels gezocht. Dat soort vragen komen soms nog steeds omhoog.” Als Lonneke een weg oversteekt wordt ze geschept door een veel te hard rijdende automobilist. “Ze heeft echt uitgekeken voordat ze die weg overstak,” zegt Marleen zacht. “Dat konden ze achteraf aan haar zien.”

Niet aan onderdoor

Een omstander reanimeert Lonneke en ze gaat in kritieke toestand naar het ziekenhuis. Marleen en haar man worden door de politie opgespoord en naar het ziekenhuis gebracht, waar ze in een kleine kamer wachten op nieuws.

“Na een half uur kwamen er twee artsen. ‘Is ze dood?’ vroeg ik. ‘Nee,’ zeiden ze. ‘Maar ze gaat het niet overleven.’ Lonneke leeft puur op machines. “Het voelde alsof ik uit mijn lijf stapte. Alles ging op zwart.”

'Ik ben dankbaar voor die uren kunstmatig leven'

“Ik zie mezelf nog naar Lonneke kijken, met zo’n gevoel van: dit is het dan. Dit is leven en dood.” Omdat Lonneke als donor staat geregistreerd, wordt ze kunstmatig in leven gehouden. “Ik ben dankbaar voor die uren van kunstmatig leven, omdat ik haar nog kon aaien, kusjes geven en zeggen dat ik van haar houd.” Op dit punt beloven Marleen en haar man elkaar: hier gaan we niet aan onderdoor.

Als Lonneke die avond van de machines wordt ontkoppeld, klopt haar hart nog een half uur zelfstandig door. En dan is het stil.

Leven

“Hoe de periode hierna was, weet ik niet goed meer. Het is een groot zwart gat. De chronologie is weg, ik zat compleet in de overlevingsstand. Dit was het tweede jaar nog erger en het derde nog meer.”

“Weet je, overleven kunnen we allemaal. Maar op een gegeven moment moet je weer gaan léven. Lonneke is de rest van haar leven dood en ik heb de rest van mijn leven om daarmee te leren leven.”

De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Marleen en haar man André vertellen in de podcast Hart tegen Hart over het effect van rouw op hun relatie.

B-weg

Marleen noemt dit leven zonder haar dochter de B-weg, in tegenstelling tot de snelweg van het normale, gehaaste bestaan. “Vanaf onze weg kijk ik naar de wereld en denk ik soms: waar is iedereen nou mee bezig?”

“Het heeft wel drie jaar geduurd voordat ik niet steeds weer naar Lonneke toe wilde,” gaat Marleen verder. “Denk niet meteen aan suïcide. Het is meer de wens: ik wil naar mijn kind. Stikjaloers was ik als iemand in mijn omgeving overleed. Een kind missen is met recht het zwaarste wat een ouder kan overkomen.”

Zwarte humor

Maar Marleen heeft ook een zoon, Niek. En “hij moet een leven lang zonder zijn zus, terwijl mijn man en ik elkaar nog hebben.” Dus ze gaan door. Met veel vallen, veel opstaan, elkaar regelmatig stevig vasthouden, zwarte humor en blijven praten. “Zo maken we samen de sores van het leven mee; onzekerheid, boosheid, verdriet. Ik ga soms zelfs weer mee in snelwegdingen.”

Diepere laag

Het verlies van Lonneke veranderde Marleen. Ze is, zoals ze zelf zegt, in een diepere laag van het leven terechtgekomen. “Ik ben nergens meer bang voor. Waar zou ik nu bang voor moeten zijn? Het ergste is mij al overkomen. Dat maakt het leven ergens ook rustiger. Raak ik mijn baan kwijt, so what? Dan zoek ik een andere. Ik maak me daar niet meer druk om. Ik kijk nu naar wat ik nodig heb om het leven leefbaar te maken.”

'Ik ben moeder van een overleden kind en ik ben loeisterk, want ik leef nog'

Maar wat Marleen nodig heeft is niet altijd wat de maatschappij verwacht, ontdekt ze. “De omgeving wil dat je doorgaat. Verdergaat. ‘Heb je het nou nog geen plekje gegeven?’ of ‘Waarom rakel je alles weer op?’ We rakelen niks op, dit is wie ik ben. Ik ben een moeder van een overleden kind en ik ben loeisterk, want ik leef nog.”

Discodansen

Het troost Marleen dat Lonneke weet hoeveel er van haar gehouden wordt. “Onze relatie was echt goed. Voor mijn gevoel bemoeit ze zich nog steeds met alles hier. Soms wil ik van haar horen en komt er ineens een bepaald liedje voorbij. Of ik vind een veertje en dan zeg ik tegen haar: “Ben je weer tijdens het discodansen boven een veertje verloren?”

Een vriendin die ook een kind heeft verloren, vatte het mooi samen: “Lonneke haar levensdraad was zestien jaar. Ze heeft mogen dromen bij jullie, ze mocht plannen maken, ze mocht leven en was vrij.’ En dat is zeker zo. Ze is bij ons echt vrij geweest om te doen, te zingen, schrijven, ontdekken en verwonderen. Maar wat wordt ze hier gemist!”

Podcasts

Marleen is samen met haar man ook te horen in de podcast Hart tegen Hart met Bert van Leeuwen. Hierin praten ze met Bert over het effect van Lonneke's overlijden op hun relatie, en hoe ze dit als stel overleven. Zelf maakt Marleen ook podcasts voor Ouders Overleden Kind (OOK), genaamd 'Maak rouw bespreekbaar'.

Marja verliest haar twee kinderen: 'Ook zonder hen, ben ik moeder'