Hilke mist haar vader elke dag: 'Hij was de enige met wie ik alles deelde'

“Ik merk nu dat ik een periode zit waarin ik enorm verlang naar vroeger,” begint Hilke. “Ik heb een kastje vol met zwart-witfoto’s van toen. Soms moet ik ervan wegdraaien en kan ik de foto’s niet meer zien. Het is een ‘complexe rouwstoornis’, zei mijn traumacoach. Volgens hem was ik nog niet eens begonnen met rouwen. Alsof mijn vader elk moment nog door de deur naar binnen kan lopen. Er is helaas geen handboek voor rouw. Ik ben mijn vader verloren en moet nu mijn leven opnieuw inrichten.”

Preventief onderzoek

Tijdens een preventief onderzoek in 2014 werd er ontdekt dat Ton prostaatkanker had. Het was Hilkes grootste nachtmerrie. “Afscheid nemen van mijn ouders is iets waar ik mijn hele leven al bang voor was. Toen mijn pa ontdekte dat hij kanker had, stelde hij mij meteen gerust: ‘Ik kan nog wel honderd worden met prostaatkanker!’ riep hij dan. Alle testen, onderzoeken en uitslagen… Ik vond het een living hell. Steeds vroeg ik mij af: hoelang heeft hij nog? Zelf wilde hij dat niet weten. Uiteindelijk heeft hij nog zes goede jaren gehad.”

Ondanks dat Hilke het nog altijd moeilijk vindt om over haar vader te praten, wil ze graag delen wat voor bijzonder mens hij was. “Hij genoot van muziek en zat altijd in bands. Soms traden we samen op, muziek was echt zijn passie. Hij had een heel creatieve geest. Zo kregen zijn dierbaren vaak een bijzonder zelfgemaakt cadeau. Iedereen was gek op hem. De verpleegsters wilden zelfs hun diensten ruilen om voor hem te zorgen in zijn laatste uren. Voor de uitvaart mochten we maar honderd mensen uitnodigen, maar ik weet zeker dat er veel meer dierbaren hadden willen komen.”

Zwarte bladzijdes

Hilke en haar vader Ton hadden een extra speciale band met elkaar. Hilke: “Vanaf mijn zeventiende kreeg mijn moeder psychiatrische klachten. Ze werd regelmatig opgenomen en kon niet meer voor ons gezin zorgen. Mijn pa, broer en ik zorgden daarom voor haar. Uiteindelijk mondde het uit in een scheiding. Door deze situatie was Ton niet alleen mijn vader, maar ook mijn moeder.” Ton was voor Hilke iemand waarbij ze alles kwijt kon. Ze belden dan ook dagelijks. “Hij was de enige met wie ik alles deelde, nu heb ik het gevoel dat ik er vaak alleen voor sta.”

Tijdens de zwarte bladzijdes in Hilkes leven was het namelijk haar vader die nooit van haar zijde week. Hilke kwam uit een gewelddadige relatie, moest verhuizen en raakte later ook haar baan kwijt. Hilke: “Wat ik ook verloor, mijn vader stond altijd voor mij klaar. Ik was altijd de Hilke die gewoon doorging, maar ik wist dat ik hulp moest gaan zoeken. Later hoorde ik dat mijn vader zich zorgen maakte om mij. Daarom heb ik toen hij ziek was mijn therapie verlengd, zodat hij wist dat het goed zou komen. Dat we het zouden redden.”

Een laatste reis

Vlak voor het overlijden van Ton maakte Hilke samen met hem en haar broer Mark nog een laatste reis. Ton was een fanatiek zeiler en samen met Pim en Joyce, die een zeilschool in Griekenland hebben, zeilen ze nog een laatste keer naar Griekenland. “Dat was echt een wonder. Het ging al heel slecht met hem. Hij had veel uitzaaiingen en alle bijwerkingen die een mens maar kon krijgen. Desondanks was zijn laatste zeiltocht het mooiste afscheid dat hij zich kon wensen, dat gold ook voor Mark en mij.”

Tot een dag van tevoren bleef het spannend of de reis door kon gaan. “Er zijn geen traumahelikopters, wat als er ineens iets gebeurt? Gelukkig werden we goed begeleid door de Flottielje (een zeilbotenteam, red.). En hij koos voor zijn passie. Mocht hij overlijden op de boot, dan zou hij in ieder geval in het harnas overlijden. De zeilschooleigenaren, Joyce en Pim, regelden een extra grote zeilboot voor hem. Het was zo emotioneel en liefdevol.”

Afscheid nemen

Het besef dat dit echt Tons laatste reis zou zijn, maakte ook behoorlijk wat los bij het gezin. “Soms zag ik hem zitten, op het bankje op de boot, starend over de zee. Wat zou er door hem heen gaan? vroeg ik mij dan af. Ik vond dat heel moeilijk, ik zag hem zo bewust afscheid nemen van het leven, maar tegelijkertijd ook ontkennen dat dat zou gebeuren.”

“Hij heeft ook veel gehuild tijdens de reis,” vervolgt Hilke met een brok in haar keel. “Hij schreef een kladje met daarop een bedankbrief voor Pim en Joyce. Nog steeds vraag ik mij af wat hij voelde toen hij de steiger afliep na de reis, met zijn koffer in zijn hand. In het volle besef: dit was het. Een paar weken later lukte het hem al niet meer om het kladje voor Pim en Joyce netjes op te schrijven. We hebben daarom een groepsfoto laten vergroten en naar hen opgestuurd, samen met het kladje. Die foto hangt nu in hun huiskamer in Griekenland. Ze waren ook bij de uitvaart, dat was zo waardevol.”

Steun

Het overlijden van Ton was zwaar. Hij had erg last van deliriums (geestelijke verwardheid, red.) door alle morfine. “Hij heeft een enorme doodsstrijd geleverd. Hij wilde echt niet dood. Ik heb, afwisselend met zijn vrouw Jes, de laatste drie weken naast hem geslapen, want hij ging ineens hard achteruit. Door de deliriums leek hij soms mijn vader niet meer. Hij trok dan al zijn slangetjes los en begon met schreeuwen. Hij herkende mij op dat moment ook niet meer. Daar heb ik nog lang therapie voor gehad, want ik vond dat heel heftig.”

Hilke vindt steun bij Tons vrouw Jes. “We doen ontzettend veel samen, ons rouwproces komt ook erg overeen. Daardoor begrijpen we elkaar goed. Na Tons overlijden vond ik het moeilijk om verder te gaan. Als Jes en ik stilstaan bij het feit dat Ton niet meer terugkomt, raken we soms ineens totaal in paniek. Gelukkig kunnen we steeds vaker met een glimlach aan hem terugdenken. Anderen vinden het moeilijk om mijn verdriet te begrijpen. Vrienden en kennissen vragen regelmatig of ik het nou nog geen plekje heb gegeven, maar ik wil gewoon over hem blijven praten.”

Een nieuwe reis

Ondanks dat er niet zoveel mensen mochten komen door het coronavirus, maakten Hilke, haar broer Mark en Tons vrouw Jes echt iets bijzonders van de uitvaart voor Ton. “De kist was grieksblauw. De ouzo (Grieks drankje, red.) ging rond, er waren hapjes en er was een Griekse gitarist. Precies toen ik met een goede vriend van mijn vader het lied Hallelujah zong, scheen er een felle zonnestraal door het glas in lood precies op de tafel van mijn broer en zijn vrouw. Na een speech van een andere vriend stortte ineens een tafel met glaswerk in elkaar. Echte Griekse scherven. Iedereen moest lachen en wist: dit is Ton.”

Tijdens de uitvaart nodigden Pim en Joyce Hilke uit voor een nieuwe zeilreis waarin ze afscheid kon nemen van haar vader. Dat aanbod nam ze aan en inmiddels heeft ze de reis gemaakt. “Soms vond ik het heel moeilijk dat ik nu ineens de reis alleen deed. Maar iedere dag als ik zwom voelde ik hem ontzettend dichtbij. Als ik nu aan hem denk, krijg ik een glimlach gepaard met tranen. Ik weet zeker dat hij trots op mij is, daar doe ik het nu voor.”

Tekst: Eva Celine Prins

• Femke maakt een zeiltocht om de wereld: ‘Alle rouw om mijn overleden man kwam ineens terug’

  Femke maakt een zeiltocht om de wereld: ‘Alle rouw om mijn overleden man kwam ineens terug’

• ‘Toen ik twintig was, deed mijn vader euthanasie.’ 1/2

  ‘Toen ik twintig was, deed mijn vader euthanasie.’ 1/2