‘Toen ik twintig was, deed mijn vader euthanasie.’ 1/2

Het verhaal van Jildou

Nog geen vier maanden terug stierf Jildou’s vader. Wat begon met een gescheurde slagader in zijn buik, eindigde in een bolwerk van tumoren waar haar vader niet meer tegen kon vechten. Hij liet euthanasie doen. Jildou wilde zich sterk houden tegenover haar vader. Het grote verdriet dat ze voelde, uitte ze liever niet. Of in ieder geval niet in zijn bijzijn.

“De huisarts kwam om half acht.”, vertelt Jildou me. “Hij kon aan onze gezichten zien dat we het heel zwaar hebben. Mijn moeder, broer en ik hadden net afscheid van papa genomen, om de beurt. Het was zo moeilijk. Wat moest ik nog zeggen? Wilde ik nog wat weten? Eigenlijk wilde ik hem daar ook niet mee belasten.”

Dit is het verhaal van Jildou (26). Ze zit met haar knieën opgetrokken op de bank, in een monumentaal pand in Groningen waar ze met haar vriend woont. Op de achtergrond klink het een gedempt gekrijs van een kind. Jildou is een van de jongvolwassenen die ik heb geïnterviewd voor mijn onderzoek over hoe jongvolwassenen de euthanasie van een dierbare ervaren.

Drang om je sterk te houden

Jildou: “Ik wilde niet steeds huilen waar hij bij was. Ik dacht, dat komt later wel. Daar moest ik hem maar niet mee belasten. Je wordt zo geleefd in die tijd, het is zo’n gekke situatie, je zit op een soort van 110 procent. Je weet dat je hem kwijtraakt en je wilt er op alle mogelijke manieren voor hem zijn. Dat was het enige wat ik dacht en voelde. Ik moest meedenken, helpen, kijken wat ik nog kon doen.”

Hij had het al zo moeilijk, huilde al zo veel. Moest ik dat verdriet erger maken door ook een potje te gaan janken?

Ikzelf herken die drang om je sterk houden. Ook mijn eigen vader zo ziek was dat hij zwanger leek van tumoren. En ook ik hield me in. Hij had het al zo moeilijk, huilde al zo veel. Moest ik dat verdriet erger maken door ook een potje te gaan janken? Het verbaasde me daarom ook niet dat dit ‘sterk willen houden’ één van de uitkomsten was van mijn onderzoek.

Meerdere jongeren tussen de 18 en 30 jaar vertelden me tijdens de interviews die ik met ze hield, dat ze hun verdriet inhielden om hun stervende ouder te sparen.

Ik zat vol met vragen

Ik deed dit onderzoek voor mijn afstuderen aan de Hogeschool van Amsterdam. Toen ik twintig was, deed mijn vader euthanasie. Ik zat vol met vragen. Vragen die er zes jaar later voor zorgden dat ik mijn afstudeeronderzoek hieraan wilde wijden. In dit onderzoek wilde ik ook kijken naar het verschil tussen deze jongvolwassenen en volwassenen. Verdriet blijkt, niet geheel verrassend, een grote overeenkomst tussen deze twee groepen. Maar wat het verlies van een dierbare door euthanasie voor jongvolwassenen zo anders maakt dan voor volwassenen, is de levensfase waar zij op dat moment inzitten.

Je twintiger-jaren vragen om bier, lol maken met vrienden, op jezelf gaan wonen, gênante dingen doen waar je later spijt van heb.En dan komt de dood…

De dood dwingt je om stil te staan

Of je nou 20 jaar bent, zoals ik toen mijn vader stierf, of 26 jaar, zoals Jildou, we zaten beiden in de fase van ons leven waarbij we ons losmaakten van onze ouders en onafhankelijk werden. Je twintiger-jaren vragen om bier, lol maken met vrienden, op jezelf gaan wonen, gênante dingen doen waar je later spijt van hebt, of samengevat: je gaat ontdekken wie je bent en wat je plaats is in de wereld. En dan komt de dood, die je dwingt om stil staan.

Je eigen vader zien sterven

Die tegenstrijdigheid, een eigen leven ontwikkelen versus omgaan met de dood, zorgt bij veel jongvolwassenen voor dubbele gevoelens. Die komen bovenop de tegenstrijdige emoties die al komen kijken bij het loslaten van een dierbare. “Het is ongelofelijk heftig om je vader te zien sterven, vooral de vluchtigheid van dat moment. Ergens ben je blij voor hem dat het voorbij is, maar het verdriet is enorm”, vertelt Jildou. “Maar je weet ook dat het beter is voor hem dat er een einde aan komt. Ergens geeft zijn sterven daardoor ook een goed gevoel. Je wilt het niet, maar je moet kiezen tussen twee kwaden. Langer lijden of sterven? Dat is heel dubbel.”

Zorgdragen in de laatste fase

Jongeren willen voor hun stervende dierbare zorgen. In de laatste fase van hun leven, stond het merendeel van de jongvolwassenen die ik sprak, klaar om basale zorgtaken te doen, zoals te eten geven en zelfs luiers verschonen. Als ik aan die periode terugdenk, komt het beeld in me op dat ik mijn vaders broodmagere lichaam, na een zittende douche, droogdep met de zachtste handdoek die ik kon vinden…

Tara de Wit

• Bekijk hier alvast deel 2 van Tara’s artikel naar aanleiding van haar onderzoek over hoe jongvolwassenen de euthanasie van een dierbare ervaren.

• Tara de Wit is voor haar opleiding journalistiek afgestuurd op het onderwerp ‘Hoe jongvolwassene euthanasie van een dierbare ervaren.’ Je kunt hier haar afstudeerscriptie bekijken. Op dit moment werkt Tara als redacteur voor het televisieprogramma Geloof en een Hoop Liefde.