Erika is herinneringsfotograaf: ‘Toen mijn moeder overleed, durfde ik de stap te zetten’
Als Erika’s moeder na een periode van ziekte plotseling overlijdt, weet Erika het zeker. Ze gaat aan de slag als herinneringsfotograaf. Erika: ‘Elke herinnering die je samen hebt, krijgt na iemands overlijden nog meer waarde en betekenis.’
‘Mijn vrouw wil dit graag, dus zeg maar wat ik moet doen’ en ‘Wat een poespas’ zijn uitspraken die Erika nog wel eens hoort wanneer ze komt fotograferen. Ze is zelf woonachtig in de Achterhoek en werkt vooralsnog hoofdzakelijk in die regio. Daar zijn de mensen nu eenmaal erg nuchter, vertelt ze. ‘Mensen moeten vaak wennen aan deze vorm van fotografie, maar wanneer ze eenmaal zien wat de impact is, veranderen ze.’
Impact
Die impact had Erika zelf al eerder gezien toen ze nog werkzaam was in de zorg. Erika: ‘Fotograferen was al lange tijd een hobby van me. Ik nam geregeld mijn camera mee naar mijn werk.’ Zo nu en dan maakte ze op haar werk wat foto’s van cliënten. Bij hun overlijden bleken er namelijk vaak helemaal geen foto’s te zijn van hoe iemand was in het dagelijks leven. ‘Wanneer ik de foto’s die ik eerder had gemaakt, deelde met de familie werd dit als heel waardevol ervaren.’
‘Er bleken vaak helemaal geen foto’s te zijn van hoe iemand was in het dagelijks leven’
De eye-opener kwam echter pas echt toen ze werd gevraagd om foto’s te maken van een jong gezin. ‘De vader was van mijn leeftijd en had een hersentumor. Hij wilde helemaal niet op de foto, maar voor zijn gezin was het belangrijk.’ Een tijdje nadat de foto’s gemaakt zijn, komt de vader van het gezin in een hospice terecht. ‘Hij wilde drie foto’s afgedrukt aan de muur ophangen. Die drie foto’s heeft zijn vrouw na zijn overlijden ook in huis opgehangen. Dat vond ik zo mooi’, vertelt Erika. ‘Ik zag wat het deed en wist dat ik dit vaker wilde doen.’
Moeder
De stap om vaker herinneringsfotografie te doen, zette ze kort daarna. Erika vertelt: ‘Ik had mijn baan opgezegd en was van plan deels te fotograferen en deels een nieuwe baan in de zorg te zoeken. Ik was nog onzeker in het fotograferen en vroeg me af of ik het wel zou kunnen. Een baan in de zorg zou zekerheid bieden.’ Precies in die periode overlijdt haar moeder. Hoewel ze ziek was, kwam het overlijden voor Erika en haar familie heel onverwachts.
Erika: ‘Ik zag toen zelf hoe het is zulke herinneringen te missen. Mijn moeder wilde namelijk nooit op de foto. De foto van haar met mijn zoontje samen is me extra dierbaar. Ik denk nu wel eens: Had ik maar meer foto’s gemaakt met mijn moeder.’ Erika besluit haar onzekerheid aan de kant te zetten en zich fulltime op fotografie te gaan richten.
Gepassioneerd vertelt ze verder: ‘Ik ben gaan doen waar mijn hart sneller van gaat kloppen. Dit is echt iets wat me raakt. Ik wil er zijn voor mensen die achterblijven en ik wil hen een mooie herinnering geven.’ Door een dagdeel samen met een echtpaar of een gezin op te trekken, kan ze op een ongedwongen manier herinneringen vastleggen. Herinneringen waarvan ook op het moment zelf genoten wordt.
Genieten
‘Soms lijkt het wel eens alsof eerst je leven bijna voorbij moet zijn, wil je echt intens kunnen genieten’ zegt Erika. Bij de families waar ze komt ziet ze dat er oprecht genoten wordt. ‘Mensen genieten zichtbaar van de momenten en zijn minder kritisch. Waar iemand eerder een deel van de foto’s niet leuk genoeg zou vinden of zou vinden dat hij er niet goed genoeg opstaat, kijkt iemand nu op een hele andere manier naar de foto’s. De gedachte is: Dit moment samen pakt niemand ons meer af.’
Iedere keer opnieuw ziet Erika dat terug tijdens het fotograferen. ‘Onlangs was ik bij een gezin waarvan de moeder binnenkort aan een chemokuur begint. We hadden tijdens het foto’s maken een brommertje meegenomen wat heel belangrijk voor haar was. Op de foto rijdt zij op het brommertje langs terwijl de kinderen kijken. Naast dat deze foto waardevol is voor de familie, heeft het gezin ook enorm genoten van de middag.’
Betrokken
Als Erika na zo’n middag naar huis terugkeert heeft ze een voldaan gevoel: ‘Dit werk past bij me, veel meer dan het fotograferen van een bruiloft of een pasgeboren baby. Ik denk dat je het ook terugziet in de foto’s als je iets doet waar je zelf achter staat.’ Maar, zegt Erika, naast dat het voldoening geeft, is het ook intens. ‘Ik zit wel eens huilend in de auto terug naar huis. Families die herinneringsfotografie willen, zijn vaak jong. Als ik een vader van mijn leeftijd afscheid zie nemen van zijn kinderen die net zo oud zijn als mijn zoontje doet dat iets met me.’
‘Ik zit wel eens huilend in de auto terug naar huis’
Wanneer Erika de foto’s bewerkt en verstuurd heeft, kan ze het weer een beetje loslaten. Maar helemaal loslaten kan ze het niet. ‘Ik blijf vaak nog betrokken bij de familie, vraag hoe het gaat en word op de hoogte gehouden. Soms fotografeer ik later ook nog tijdens de uitvaart.’ Voor families blijft ze bereikbaar, dag en nacht. En als mensen haar in het diepst van de nacht bellen? Dan komt ze: ‘Een herinnering kan je immers maar een keer maken’.
Erika is zorg op maat en herinneringsfotograaf. Met haar eigen bedrijf Mensenmensfotografie geeft ze families ondanks de moeilijke en verdrietige periode een blijvende herinnering mee. Voor Ik mis je schrijft Erika fotoblogs.
