Fidessa van Rietschoten: ‘Rouw na een miskraam gaat niet over wie was, maar over wie en wat had kunnen zijn’

Voor vrouwen die vóór 24 weken de zwangerschap verliezen, is in Nederland geen wettelijk rouwverlof geregeld. De meeste miskramen vinden plaats in de eerste 12 weken van de zwangerschap. “Toen ik in 2022 twee miskramen meemaakte, kreeg ik van mijn werkgever gelukkig de ruimte om dat te verwerken,” vertelt Fidessa. Dat er voor mijn situatie geen duidelijke regeling bestond, was voor mij de aanleiding om me verder te verdiepen in het onderwerp.”

Mentale en fysieke impact van een miskraam

“In mijn werk als journalist richt ik mij op thema’s rondom werk en ouderschap. Ik ontdekte hoe groot de groep vrouwen is die een miskraam meemaakt: één op de vier. Uit de ervaringen blijkt dat er op de werkvloer vaak geen ruimte is om mentaal of fysiek te herstellen – of om überhaupt te delen dat je een miskraam hebt gehad.”

Fidessa ervoer zelf hoe belangrijk herstel is na zwangerschapsverlies, zowel lichamelijk als emotioneel. “Bij mijn eerste miskraam dacht ik nog: dit komt vaak voor – de volgende keer zal het vast goed gaan. Maar de tweede keer was ik er écht kapot van. Ik had veel sombere gevoelens en twijfels. Ik vroeg me af hoe ik uit die donkere mist moest komen, en of het ooit zou gaan lukken – kinderen krijgen. Ook lichamelijk is een miskraam ingrijpend om mee te maken. Het is in mijn ervaring echt wel iets anders dan een zware ongesteldheid.”

Erkenning in de politiek

“In het verenigd Koninkrijk krijgen ouders sinds kort wél wettelijk rouwverlof bij verlies vóór 24 weken zwangerschap. In Nederland pleitten politieke partijen: SGP, CDA en ChristenUnie voor de zomer voor ruimer rouwverlof – maar zwangerschapsverlies werd niet genoemd. Toen dacht ik: als het daar kan, waarom kan het dan hier niet? En waarom wordt dit verlies nog steeds niet erkend. Dat was het moment waarop we besloten om een petitie te starten.”

Rouw bij vroeg verlies in zwangerschap

“Wat ik merkte - en wat ik met de petitie hoop voort te zetten - is dat mijn definitie van rouw breder werd. Normaal gesproken rouwen we om iemand die in ons leven is geweest. Maar rouwen om een vroeg verlies in de zwangerschap is iets anders – het is rouwen om iets of iemand die had kunnen zijn. Je rouwt als het ware om een toekomst die er niet kwam. Voor veel mensen is dit een onbekende vorm van verlies, mede door het taboe dat er nog altijd op rust.”

“Het rouwverlof van twee weken bij een vroege miskraam geldt zowel voor vrouwen als voor hun partners – die op emotioneel vlak ook geraakt worden. De partner schiet vaak in een ondersteunende rol, want het is de vrouw die er fysiek én mentaal doorheen gaat bij een miskraam. Maar in de meeste gevallen besluit je samen om kinderen te krijgen – en dan rouw je ook samen als het anders loopt dan gehoopt. Door het rouwverlof ook voor de partner beschikbaar te maken, komt er meer aandacht voor hun verdriet.”

Amsterdam loopt voorop met rouwverlof bij miskramen

“Een van de meest hoopvolle reacties op de petitie tot nu toe komt van de gemeente Amsterdam,” vertelt Fidessa. Als eerste gemeente in Nederland biedt Amsterdam rouwverlof aan voor werknemers die te maken krijgen met een miskraam vóór 24 weken zwangerschap. Het verlof treedt meteen in werking en de lengte ervan wordt afgestemd op de persoonlijke situatie.

Fidessa en Renée pleiten voor twee weken wettelijk verlof. “Het blijft maatwerk, maar als twee weken verlof straks landelijk beleid wordt, geeft dat vrouwen en hun partners wat meer ruimte om de klap van het nieuws te laten landen.”

Erkenning van rouw begint met het gesprek

“Delen dat je een miskraam hebt meegemaakt blijft iets heel persoonlijks – en ik begrijp goed dat veel vrouwen daar terughoudend in zijn. Toch merk je dat het gesprek over zwangerschapsverlies en rouwverlof op de werkvloer langzaam op gang komt. Het wettelijk vastleggen van rouwverlof bij miskramen vóór 24 weken zwangerschap, zal meer erkenning geven aan deze vorm van rouw.”

Fotocredit: Naomie Laan

• Van roze wolk naar nachtmerrie: Lotte verliest haar zoontje Ties na een spoedkeizersnede

  Van roze wolk naar nachtmerrie: Lotte verliest haar zoontje Ties na een spoedkeizersnede

• Na twee miskramen start Bas een mannenforum: ‘Het is fijn je emoties te kunnen ventileren’

  Na twee miskramen start Bas een mannenforum: ‘Het is fijn je emoties te kunnen ventileren’