Lies Nijman | Liefde is blijvend

Waar hangt die rond?

Hoe komt het toch dat zo veel mensen geloven dat de liefde niet sterft als een geliefde overlijdt? Je leest het op de grafstenen, je hoort het in liedjes, je merkt het als je met nabestaanden praat: de liefde blijft bestaan. Het wonderlijke is dat deze overtuiging bestaat bij mensen van allerlei achtergronden, gelovig, of niet. Christelijk, of anders.

Waar zit die liefde? Waar hangt die rond? Is dat alleen een gevoel? Is het een mooie gedachte, ontstaan door de behoefte van mensen die achterblijven?

Of is het meer?

Geen gevoel, maar overtuiging

Als ik ook maar even nadenk over die liefde dan kom ik onmiddellijk bij al deze vragen uit. Wie heeft die liefde bedacht? Waar blijft die liefde na een sterven? Hoe komt het dat mensen steun en kracht krijgen, alleen al door te denken aan een geliefde, of door naar een foto te kijken?

Ik moet denken aan woorden van priester Henri Nouwen: ‘Onze liefde is de goddelijke en dus onverwoestbare kern van ons bestaan. Die liefde is blijvend en zal vruchtbaar blijven van generatie op generatie’.

‘Hoe komt het dat mensen steun en kracht krijgen, alleen al door te denken aan een geliefde?’

Als we dat geloven, is de liefde die we hebben ontvangen van onze dierbaren dus niet eindig. Die houdt niet op bij het sterven, maar gaat door. Die liefde is niet gebaseerd op gevoelens, maar op een diepe overtuiging in ons hart. Het is zowel de kern als de reden van ons bestaan. Die liefde blijft, ook al is die niet altijd voelbaar of te beredeneren.

Bram en Timo

De gedachte aan een dierbare die ons liefhad en die ons aanmoedigde vanuit de liefde te leven, zal ons altijd blijven inspireren. We kunnen niet alleen aangemoedigd worden om anderen lief te hebben, maar ook onszelf lief te hebben.

Dat gebeurt regelmatig met Timo, een kennis van mij, die een foto van Bram in zijn kamer heeft hangen. Bram was zijn geliefde, overleden mentor. Timo mist hem verschrikkelijk. Bram luisterde en veroordeelde niet. Als dat nodig was, omarmde Bram hem met zijn lange armen. Dat had meestal te maken met het feit dat Timo moeilijk van zichzelf kan houden en dan depressief kan raken.

‘We kunnen niet alleen aangemoedigd worden om anderen lief te hebben, maar ook onszelf lief te hebben.’

Aan het einde van Brams leven was het juist Timo die hem regelmatig belde en dan voor hem bad door de telefoon. Hij kreeg dan soms een beeld wat hij doorgaf aan Bram. Dat beeld, wat hij in zijn gedachten voor zich zag, had te maken met de hemel en met Jezus die al op Bram stond te wachten. Die gebeden waren altijd heel bemoedigend voor Bram. Ze gaven hem rust en een gevoel van diepe vrede.

Geloven

Na het overlijden van Bram ging Timo door een diep dal. Hij miste Bram enorm en realiseerde zich steeds meer hoe bijzonder hun band was geweest. Er hangt nu een mooi portret van zijn mentor aan de muur van zijn woonkamer. Als hij de neiging heeft dwars te gaan liggen en destructieve gedachten krijgt, roept de foto van zijn mentor op te gaan bidden. Dat deden ze namelijk altijd samen als hij het moeilijk had. ‘Soms heb ik de neiging om die foto om te draaien,’ zegt Timo, ‘dan heb ik er geen zin in om Bram onder ogen te komen. Maar kort daarna doe ik toch wat ik denk dat hij zegt: ‘Buig je knieën, Timo, en vertel het aan God’.

‘‘Soms heb ik de neiging om die foto om te draaien,’ zegt Timo.’

Hij zegt dat hij nu een andere band heeft met Bram, maar nog steeds een bijzondere. Hij vertelt dat hij door Bram aangemoedigd wordt om te geloven in de liefde van God. Dat hij zich dan getroost voelt en weer hoop krijgt. Dat het hem helpt zichzelf niet te veroordelen. Hij beseft dan opnieuw dat er een hemelse Vader is die van hem houdt.

Radicaal

Ik vind dat een prachtig voorbeeld van liefde die doorgaat, over de dood heen. Iedereen heeft voorbeelden van geliefden die gestorven zijn en die blijven inspireren om lief te hebben. Dat kunnen ouders zijn, kinderen, vrienden of anderen. Als een kind is overleden, is dat dikwijls een groot voorbeeld geweest van liefde. Kinderen kunnen ons op hun ziekbed veel leren over onvoorwaardelijke, niet oordelende liefde. Ze kunnen het leven van hun ouders daardoor zelfs een radicaal andere wending geven.

‘Kinderen kunnen ons op hun ziekbed veel leren over onvoorwaardelijke, niet oordelende liefde.’

‘Als je een kind verliest, wordt alles zonder liefde onbelangrijk,’ vertelde kortgeleden een vader die zijn kind door kanker verloor. ‘Wat mij nog enigszins op de been houdt, is juist die liefde. Als ik denk aan mijn kleine meisje en wat zij voor ons heeft betekend, kan ik daar mijn hele leven kracht uit putten. Denken aan haar maakt mijn hart zacht en ik kan dan niet anders dan het goede in mensen zien en iedereen het beste gunnen.’

Vanuit de liefde leven

Als je je hart opent voor die liefde komt het in het kort hierop neer: als je aan jouw dierbare denkt, word je – dwars door je verdriet en gemis heen – aangemoedigd lief te hebben en het goede te doen. Ook als je moet omgaan met het verlies van iemand die geen liefde heeft kunnen of willen geven, kun je – juist daardoor – enorm gedreven zijn zelf wel vanuit de liefde te leven.

‘Ondanks het intense gemis van onze dierbaren, is het voor mij een grote troost dat die liefde niet verdwijnt.’

Ondanks het intense gemis van onze dierbaren is het voor mij en ontelbaar veel anderen een grote troost dat die liefde niet verdwijnt en ons blijft inspireren. Laten we steeds weer proberen ons daarvoor open te stellen en ons hart laten verwarmen, zodat we al die mensen om ons heen kunnen omarmen die moeten omgaan met een ingrijpend verlies.

Welke overleden dierbare stimuleert jou anderen en jezelf lief te hebben?