Zo rouwen mannen (anders dan vrouwen)

18 november 2024 · 20:01

Update: 18 november 2024 · 20:16

Huilen rouwende mannen minder dan rouwende vrouwen? Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen die rouwen? En hoe kunnen we die verschillen verklaren? 'Ik Mis Je' zocht het voor je uit.

“Huilen is bij mannen een beetje een stigma,” vindt Tyron. Hij rouwt om zijn moeder, die hij vorig jaar verloor. “Als je huilt, word je gezien als zwak. Het liefst huil ik daarom niet. Soms heb ik nog wel momenten waarop ik een traan moet laten, maar dan zet ik me er gauw overheen en ga ik weer door.”

Mannen huilen niet (?)

“In de Nederlandse cultuur is het voor mannen erg onveilig om in het openbaar te huilen,” vertelt dr. Ellen Dreezens, psycholoog en rouwcoach. “Dat komt doordat van mannen van jongs af aan in zekere mate nog steeds verwacht wordt dat ze niet bezig zijn met hun emoties, laat staan dat ze die uiten. Van vrouwen wordt daarentegen over het algemeen verwacht dat ze dat wél doen.”

Ellen Dreezens

Ellen Dreezens verloor haar beide ouders op jonge leeftijd. Dat heeft haar diep gevormd. Ze is gepromoveerd psycholoog en werkt als docent aan het University College Tilburg. Daarnaast is ze spreker en auteur op het gebied van rouw en veerkracht. In 2019 verscheen er een interview met Ellen in het televisieprogramma Ik Mis Je, waarin ze vertelt over hoe het verlies van haar ouders haar gevormd heeft: https://npo.nl/start/serie/ik-mis-je_1/seizoen-6/ik-mis-je_311/afspelen

Ook heeft ze voor Ik mis je blogs en artikelen geschreven: https://ikmisje.eo.nl/bloggers/ellen-dreezens

'Huilen wordt beschouwd als een teken van zwakte, terwijl mannen van jongs af aan meekrijgen: wees sterk, verman je'

“Door die verwachting vinden vrouwen het over het algemeen makkelijker om hun emoties te laten zien. Omdat het voor hen veilig voelt, schamen ze zich daar minder voor,” vertelt ook rouwtherapeut en schrijver Tim Overdiek. “Huilen wordt beschouwd als een teken van zwakte, terwijl mannen van jongs af aan meekrijgen: wees sterk, verman je.”

Tim Overdiek

Tim Overdiek verloor op 13-jarige leeftijd zijn vader: https://ikmisje.eo.nl/artikel/tim-overdiek-herdenkt-op-4-mei-zijn-vader-de-rouw-is-nu-meer-aanwezig-dan-die-in-jaren-is-geweest

In 2009 overleed zijn vrouw door een verkeersongeval. Ze had een hersenbloeding opgelopen en raakte in coma. Toen ze stierf, bleef Tim achter met hun twee zoons van negen en twaalf jaar oud. Tim werkte als journalist, maar is vanuit zijn ervaringen therapeutisch coach geworden, waarbij hij zich vooral richt op mannen en verlies: https://ikmisje.eo.nl/artikel/mannen-en-rouw

Ellen: “Maar dat betekent niet dat alle vrouwen huilen als ze rouwen. Allebei mijn ouders heb ik op jonge leeftijd verloren. Mijn omgeving verwachtte dat ik – omdat ik een vrouw ben – veel zou huilen. Maar dat was niet zo. Volgens sommigen had ik daarom niet echt gerouwd. Ik kan me een moment herinneren dat ik naar een aantal foto’s van mijn vader keek, en dacht: nu ga ik die tranen eruit persen. Dat is natuurlijk te gek voor woorden. Rouwen kan op verschillende manieren. Bij mannen én vrouwen.”

Tip van Ellen

Als je twijfelt of iemand wel stilstaat bij de rouw, vraag dan: ‘Hoe ziet rouw er voor jou uit? Ik dacht vooral dat je zou huilen, maar dat zie ik bij jou niet. Op welke manier voel jij de rouw?’

Daden versus woorden

Ellen: “In onze maatschappij worden mannen over het algemeen getraind om dingen aan te pakken, om met oplossingen te komen. Van hen wordt verwacht dat ze verantwoordelijkheid dragen. Maar als een dierbare overlijdt, valt er niet zoveel op te lossen. Mannen kunnen dan worstelen met het feit dat ze dat niet hadden kunnen voorkomen.”

“Vrouwen wordt daarentegen geleerd om in plaats van met daden, met woorden te reageren als er iets heftigs gebeurt. Daarom praten vrouwen meer over het gemis dan mannen,” legt Ellen uit. “Over het algemeen gebruiken vrouwen op een dag ook meer woorden dan een man, en ook de inhoud van hun woordenschat is anders. Vrouwen gebruiken over het algemeen meer verbindende woorden, terwijl mannen meer prestatiegerichte woorden gebruiken.”

Doorgaan versus stilstaan

“Omdat mannen dus over het algemeen met actie reageren, zoeken ze meer dan vrouwen naar afleiding om maar niet stil te hoeven staan bij de rouw,” vertelt Ellen. “Dat is een reactie uit onmacht, omdat er niets op te lossen valt.” Tim: “Mannen hebben die afleiding vaak nodig om hun verdriet te voelen. In het ‘doen’, zoals fietsen, wandelen of klussen, hebben ze minder woorden nodig, maar voelen ze wel het verdriet.

'Het drinken van een biertje met vrienden of het spelen van een voetbalwedstrijd beschouwen we niet als rouw, maar dat is onterecht'

Hij vervolgt: “Over het algemeen hebben mannen sneller dan vrouwen de behoefte om na een heftig verlies weer aan het werk te gaan. Dat komt omdat de man het werk meer nodig heeft om in de actiestand met de rouw aan de slag te gaan. Dat betekent dus niet dat de man minder verdriet heeft.”

Ellen: “We moeten ons ervan bewust zijn dat de manier waarop we in de maatschappij aankijken tegen rouw vrouwelijk gedomineerd is. Rouwen zou vooral bestaan uit het bekijken van foto’s van de overleden dierbare en heel veel praten over het verlies en het gemis. Het drinken van een biertje met vrienden of het spelen van een voetbalwedstrijd – meer mannelijke vormen van rouw – beschouwen we niet als rouw, maar dat is onterecht.”

De weergave van Instagram vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Rouwen is terug- en vooruitkijken

“Rouwen is als het roeien tussen twee eilandjes,” legt Ellen uit. “Het ene eilandje bestaat uit het bewust tijd nemen voor de rouw: het voelen van verdriet, angst, boosheid, teleurstelling, de tijd om te huilen, foto’s te bekijken en te praten over het verlies. Dit associëren we vooral met de term ‘rouwen’, en het zijn voornamelijk vrouwen die er op deze manier mee omgaan.”

'Het is heel erg wat er is gebeurd, maar we moeten verder met ons leven'

“Het andere eilandje is gericht op de toekomst,” vervolgt ze. “De wc moet gepoetst worden en er moet brood op de plank komen. De instelling van: het is heel erg wat er is gebeurd, maar we moeten verder met ons leven. Deze houding is onderdeel van rouw, maar we herkennen hem meestal niet als zodanig. Mannen gaan over het algemeen meer op deze manier om met het verlies.”

“Je rouwt gezond als je met je roeiboot bij allebei deze eilandjes aanmeert. Kort gezegd: alleen maar huilen is even erg als nooit meer aan het verlies denken.”

Tip van Ellen

Merk je dat je een jaar na het verlies vastloopt in je rouw, omdat je voornamelijk maar bij één eiland aanmeert? De rouw kan dan gecompliceerde rouw worden. Zoek hulp, en probeer beide kanten van de rouw te ervaren.

Rouw in de omgang met je kinderen

“Na het overlijden van mijn vrouw Ingrid zat ik met drie jonge kinderen thuis. Toen dacht ik: en nu? Ik moet voor de kinderen zorgen, eten koken, et cetera,” vertelt Willeam. Ook Tyron voelt dat: “Je kan natuurlijk wel altijd in een hoekje blijven zitten met een zakdoek, maar je hebt toch ook gewoon verantwoordelijkheden. De wereld draait gewoon door en dat is bij jou ook zo.”

De weergave van Instagram vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Omdat de man een grotere druk van buitenaf voelt om stabiel te zijn, is het voor mannen vaak ook lastig om hun verdriet te laten zien aan hun kinderen,” vertelt Tim. “Toen ik mijn vrouw verloor, heb ik hun wel laten zien dat ik verdrietig was, maar heb ik tegelijkertijd heftige emoties voor hen verborgen gehouden, omdat ik een veilige haven voor mijn kinderen wilde zijn. Ik mag best verdrietig zijn, maar ik moet ook op kunnen staan als mijn kinderen me nodig hebben.”

Willeam: “Ik probeer een goede vader te zijn, maar een moeder zijn, dat kan alleen een moeder. Ik probeer me groot te houden voor de kinderen. Als ik positief blijf, dan kunnen de kinderen zich daaraan optrekken. Daar heb ik een beetje een taak in denk ik.” Tyron herkent dat: “Ik wil ook een voorbeeld zijn in mijn huishouden, voor mijn zoon.”

Tip van Tim

Neem als vader tijd om met je kinderen stil te staan bij de rouw. Het is voor kinderen fijn als je als vader zelf begint met te vertellen hoe jij je voelt, en het niet bij het kind neer te leggen. Het kind wordt dan gerustgesteld, omdat het weet: papa is er, met zijn gevoel. We kunnen het er gewoon over hebben.

Valkuilen voor rouwende mannen

Tim: “Omdat mannen met rouw over het algemeen snel in de actiestand staan, bestaat de valkuil dat ze in de overdrive schieten. Dan wordt de afleiding vluchtgedrag en is er geen échte ruimte voor verdriet en pijn. Té veel werken, sporten, drinken of gokken. Mannen zijn daar gevoeliger voor dan vrouwen.”

'Mannen denken dat ze alles alleen moeten doen. Dat kan ontzettend eenzaam voelen'

Maar dat is niet de enige risicofactor voor mannen in de rouw. Tim vervolgt: “Een andere valkuil is dat mannen denken dat ze alles zelf en alleen moeten doen. Dat ze daadwerkelijk altijd sterk moeten zijn. Mensen om rouwende mannen heen zien dat ze bezig zijn, en denken dat het relatief goed met hen gaat. Terwijl ze eigenlijk vanbinnen stuk gaan. Dat kan ontzettend eenzaam voelen.”

“Het is dan een valkuil om geen hulp te zoeken. In de maatschappij is het voor vrouwen meer geaccepteerd om hulp of steun te zoeken als iets niet lukt, of als iets zwaar is. Daarom zoeken vrouwen sneller hulp dan mannen,” stelt Tim. “Maar ik ben blij dat er een ontwikkeling gaande is waarbij mannen sneller hulp zoeken.”