Rianna (14) verliest haar vader: ‘Ik was boos en gaf hem de schuld dat hij uit ons leven was weggegaan’

“Mijn moeder zegt altijd dat ik een vaderskindje was.” Rianna – ondertussen 25 jaar – lacht. “Dat kwam denk ik vooral omdat mijn vader en ik veel met elkaar gemeen hadden. Met z’n tweeën gingen we regelmatig vissen, samen klusten we aan het konijnenhok of werkten we aan andere klusprojecten.”

'Mijn moeder zegt altijd dat ik een vaderskindje was'

Rianna schetst het beeld van een gelukkig, normaal gezin. “In de weekenden gingen we geregeld met elkaar naar het bos en naar de manege. Mijn ouders deden allebei aan paardrijden, en hebben mijn zus en mij ook op die sport gedaan. In de vakanties maakten we wel eens buitenritten met het gezin.”

‘Je hebt geen kanker’

De vakantie van 2012 ziet er echter heel anders uit. Rianna’s vader krijgt last van zijn longen en bezoekt tijdens zijn vakantie in Nederland een huisarts in de buurt. “Die huisarts zei dat mijn vader een luchtweginfectie had.” Maar ook na medicatie nemen de klachten toe. Als het gezin in Haarlem thuiskomt na vakantie bezoekt Rianna’s vader zijn eigen huisarts. “Die dokter sprak de beruchte woorden uit: ‘Maak je geen zorgen, je hebt geen kanker.’ Niet veel later bleek namelijk dat hij wel degelijk kanker had – longvlieskanker – veroorzaakt door asbest.”

Aardrijkskundetoets

Het moment waarop Rianna – op dat moment dertien jaar – het nieuws te horen krijgt, kan ze zich goed herinneren. “Ik was aan de eettafel de leerstof van een aardrijkskundetoets aan het doornemen toen mijn moeder het woord tot mij richtte.”

Rianna zucht. “Toen het woord ‘kanker’ gevallen was, voelde ik eerst niet zoveel, maar even later stond ik op mijn blote voeten tussen de glasscherven. Ik weet nog steeds niet of ik het glas uit mijn handen heb laten vallen, of dat ik het glas op de grond gesmeten heb.”

'Ik stond op blote voeten tussen de glasscherven'

Haar vader kan niet meer beter worden, maar krijgt wel levensverlengende bestraling in het ziekenhuis. “Het was een zware periode. Je weet dat er een keer een einde aan komt, maar het stopt nog niet op dat moment. Ik kon wel bij de pakkenneer gaan zitten, maar mijn vader was er toen nog wel. Dus probeerden we nog van leuke dingen te genieten, zoals verjaardagen.”

Zorgen

Na zijn bestraling komt Rianna’s vader weer thuis, en ligt in de woonkamer. Zijn gezondheid gaat nu snel achteruit. “Hij had heel veel pijn, en kreeg daarvoor morfine waarvan hij ging hallucineren. Een keer wilde hij via het raam naar buiten klimmen. Ik heb hem toen tegengehouden, om te voorkomen dat hij zou vallen. Daar stond ik dan in mijn eentje, met mijn vader die in de war was en zwaar tegen me aan leunde. Op dat moment was ik dankbaar dat ik hem kon helpen, maar achteraf vond ik het wel heftig. Ik heb voor mijn vader moeten zorgen, terwijl het andersom had moeten zijn,” slikt zij.

'Ik heb voor mijn vader moeten zorgen, terwijl het andersom had moeten zijn'

Dat zorgt ervoor dat Rianna en haar zus relatief snel volwassen worden. “Mijn ouders zorgden niet alleen voor ons, maar mijn moeder zorgde ook voor mijn vader en wij zorgden voor onze ouders. Dan moesten wij voor het eten zorgen of letten wij een avond op onze vader zodat mijn moeder bijvoorbeeld even naar de winkel kon.”

Bang voor slecht nieuws

Rianna leeft in twee werelden. “Enerzijds was ik de hele dag met mijn vaders ziekte bezig, anderzijds was ik bezig met school en vriendinnen. Mijn klas wist wel wat er bij mij thuis speelde, maar uit mezelf praatte ik er niet over. Wel leefde ik altijd met de angst dat er slecht nieuws was als ik tijdens schooltijd gebeld werd. Die periode leefde ik in een waas.”

Dat slechte nieuws komt niet op school, maar midden in de nacht, als Rianna – veertien jaar – door haar moeder wakker wordt gemaakt. Ze vertelt haar dat haar vader zojuist is overleden – minder dan een jaar na de diagnose. Hij is dan 53 jaar.

Knagend gevoel

“Het duurde een halfuur voordat die woorden echt tot me waren doorgedrongen. Zijn overlijden was niet onverwachts, maar toch voelde het wel zo. Ik zat ermee dat ik niet nog vlak voor zijn sterven had gezegd dat ik van hem hield, ook al heb ik dat in die laatste periode vaak genoeg gezegd. Dat gevoel knaagde.” Rianna slikt. “En nog steeds neem ik dat mezelf kwalijk.”

Gewone dingen

Twee weken later gaat Rianna weer naar school. “Leraren vonden het apart dat ik zo snel weer de ‘gewone dingen’ oppakte, en vonden dat ik deed alsof er niets was gebeurd. Maar wat er vanbinnen leefde, liet ik niet aan iedereen zien.”

'Wat er vanbinnen leefde, liet ik niet aan iedereen zien'

Vanbinnen voelt Rianna namelijk heel veel. “Ik was boos en gaf mijn vader de schuld dat hij uit ons leven was weggegaan. Thuis was ik niet te genieten, en maakte ik veel ruzie. Onder lichte dwang van mijn moeder en zus ben ik toen met een psycholoog gaan praten. Dat vond ik wel een drempel – ik voelde me dom en stom. Maar het heeft echt geholpen om er met een buitenstaander over te praten. Zij gaf me de tip om een brief aan mijn vader te schrijven, en dat heb ik ook gedaan, waarin ik al mijn gevoelens uitte.”

Gevoel van gemis

Rianna is even stil. “Als ik aan mijn vader terugdenk, denk ik als eerste aan de moeilijke momenten. Aan de periode van zijn ziekte en sterven. De mindere momenten maken een grotere indruk dan de mooie momenten. Dat vind ik lastig.”

Hoe de rouw er voor Rianna uitziet, vindt ze lastig te omschrijven. “Ik zal nooit ‘uitgerouwd’ zijn om mijn vader. Zijn verlies blijft een pijnlijk punt in mijn leven. En het komt altijd naar boven op ongewenste momenten, zoals bij mijlpalen. Toen ik mijn diploma van mijn opleiding haalde, toen mijn zus trouwde of toen ik mijn paard kocht. Je zou dan heel blij moeten zijn, maar in je achterhoofd knaagt dat gevoel van gemis. Dan spoken er vragen door mijn hoofd als: hoe was het geweest als mijn vader erbij was geweest?”

'In mijn opgroeien heb ik mijn vader aan mijn zijde gemist'

“Ook al voelde het oneerlijk wat mij was overkomen, toch heb ik mezelf nooit zielig gevonden.” Rianna glimlacht. “We hebben er ons als gezin goed doorheen geslagen, vind ik. We zijn nog steeds hecht met elkaar. Maar het zal altijd zo blijven dat ik in mijn opgroeien iemand aan mijn zijde heb gemist.”

Don Ceder: ‘Michaël inspireert mij om vanuit de politiek een bijdrage te leveren aan het voorkomen van zelfdoding’

Lees ook over:

Don Ceder: ‘Michaël inspireert mij om vanuit de politiek een bijdrage te leveren aan het voorkomen van zelfdoding’

Jolijn: ‘Hij heeft de rouwkaarten met zijn overlijdensdatum zelf nog gezien’

Lees ook over:

Jolijn: ‘Hij heeft de rouwkaarten met zijn overlijdensdatum zelf nog gezien’