Marelle vond haar oerkracht: 'Dit had ik nooit gedaan als mijn zusje niet was overleden'

"Ik kwam terug van de koffiepauze op mijn werk, ik werkte toen nog aan de universiteit, en een collega zei: ‘Je zusje is aan de telefoon.’ Ik werd bijna nooit privé gebeld, dus ik dacht: Wat is er aan de hand?”  Marelle neemt de telefoon op, haar zusje begint te praten. “Toen dropte ze de bom."

Een zwarte deken

Marelles zus blijkt een hersentumor te hebben. Ze is 43, getrouwd en moeder van twee jonge kinderen. “Vanaf dat moment was de wereld anders. Mijn zusje was een powervrouw. We schelen bijna zes jaar, dus in mijn jeugd was ze echt mijn kleine zusje, maar uiteindelijk waren we elkaars gelijke. Ze was mijn vriendin, vertrouwenspersoon, klankbord. Mijn soulmate.”

Marelle koopt vrije dagen van haar werk om haar zusje te kunnen begeleiden tijdens ziekenhuisbezoeken. "Volgens mijn zus en haar man had ik het helderste hoofd, en dat heb ik geprobeerd vast te houden. Ik maakte notities, reed hen overal naartoe. Zodat zij even alles los konden laten."

In die tijd schrijft Marelle al thrillers, maar tijdens de ziekte van haar zus lukt het haar niet om te schrijven en gaat al haar aandacht naar haar zusje. “In ons gezin zijn we allemaal buitenmensen, zo zijn we opgevoed. Dus ook toen ze zo ziek was wandelden wij veel samen. Mijn zusje was door de behandelingen overgevoelig geworden voor geluid. Tijdens onze wandelingen droeg ze oordoppen, gehoorbeschermers en daarover een capuchon. Ik zorgde dat we naar rustige plekken liepen. Als er niemand was, deed ze alles af en konden we rustig praten, tot er iemand langskwam - dan was er weer geluid en moest ik stil zijn, want die geluiden kon ze niet tegelijkertijd verdragen.

Een confronterende vraag

Tijdens haar ziekteproces nam ze me mee in alles wat haar bezighield. Zo gingen we samen naar de begraafplaats om te kijken: is dit de plek waar ze naartoe wil? Een vreselijk heftige en confronterende vraag, maar ze durfde het aan mij te vragen, en dat vond ik waanzinnig knap."

Marelles zusje leefde na haar diagnose nog twee jaar. Haar laatste dagen werd ze opgenomen in een hospice. Daar overleed ze in het bijzijn van haar moeder. “Ik ben niet gelovig, maar één van mijn laatste gesprekken met mijn zusje ging over de vraag: geloof jij dat er hierna nog wat is? En ja, op een of andere manier denk ik dat wel. Mijn zusje is er nog voor mij. Ik voel haar regelmatig, en ik voel ook dat ze soms bij bepaalde keuzes haar toestemming of goedkeuring geeft. Ik heb er geen naam of vorm voor. Maar ik kan me haast niet voorstellen dat een geest zomaar verdwijnt."

Dit had ik nooit gedaan als mijn zusje niet was overleden

Een aantal jaren na de dood van haar zusje, ontmoet ze haar huidige partner. Samen gooien ze het roer om. Ze vertrekken naar het buitenland en organiseren schrijfretraites. Marelle begeleidt deelnemers bij het schrijven, haar partner zorgt voor een warm en verzorgd verblijf. “Dat had ik nooit gedaan als mijn zusje niet was overleden.”

Terug naar je gevoel

Tijdens de schrijfweken ziet ze mensen opbloeien. “Ze ontdekken schrijvend wie ze zijn, en welk verhaal ze willen schrijven. Hen mogen begeleiden is zó dankbaar. De vergrotende trap van wat je in het leven mag doen: anderen gelukkig maken en dromen laten uitkomen.”

‘Blijf doorgaan met schrijven’ had haar zusje haar op het hart gedrukt. “Ik kon me geen mooier leven voorstellen dan mijn leven door te brengen in verhalen, en met schrijven. En vooral ook om andere mensen te helpen bij het schrijven van hún verhaal.

Toen ik wachtte op mijn operatie schreef ik een thriller die meer humor bevatte dan ooit

Maar jaren later krijgt Marelle opnieuw met kanker te maken – dit keer in haar eigen lichaam. Borstkanker.  “Toen ik op de wachtlijst stond voor een operatie, ik moest lang wachten vanwege corona, begon ik aan een thriller die juist meer humor bevatte dan ooit. Ik had behoefte aan licht. In die tijd schreef ik veel 's nachts. Ik lag vaak wakker met mijn gedachten die op hol sloegen. Daar maakte ik gebruik van. Over mijn eigen proces schrijven was toen nog te moeilijk, maar ik kon wél een boek schrijven. En ik koos bewust voor een zonnige setting: Sevilla. Een prachtige stad, mooie gebouwen, veel zon. Ik heb toen hele leuke personages bedacht. Mensen die vaak als oud en zwak worden gezien, gaf ik kracht. Schrijven maakte een oerkracht in me los.

Kwaad

Schrijven maakt dat de tijd verdwijnt, dat de omgeving verandert en dat je je kunt verplaatsen in andere mensen. Daardoor krijg je meer begrip. Maar tijdens helend schrijven, mag je ook ongenuanceerd kwaad worden, omdat je alleen voor jezelf schrijft. Dit is natuurlijk iets wat in het echte leven vaak niet kan. En het maakt dat je je emoties kwijt kunt. Schrijven is mindful. Als ik over een bepaalde plant schrijf, bij wijze van spreken, dan heeft dat honderd procent mijn focus. Dat is het krachtige ervan."

Na verloop van tijd lukt het Marelle om over haar persoonlijke ziekteproces te schrijven. Ze deelt haar ervaringen in de blogs Uit het leven van een schrijfjuf, die vaak verrassend positief eindigen. "Uiteindelijk wilde ik dit proces ook graag delen. Waarom zou je zo’n naar moment in je leven verstoppen? Dat mijn blogs vaak eindigden met een lichtpuntje zorgde ervoor dat ik zelf ook weer lichtpuntjes ging zien.  Toen ik me daar bewust op richtte - en dat duurde echt wel even - ging ik ze die steeds vaker zien. Dus door actief te kijken: Wat is er nog wel?" Door woorden te geven aan haar ervaringen heelt ze vanbinnen. En dat gunt ze ook andere mensen, vandaar dat ze de methode nu wil delen.

Als je de volgende dag je dagboek weer pakt, dan zie je: dát is geweest

Het fijne aan deze manier van schrijven is: het gaat niet om de woorden. Al schrijf je na het verlies van een dierbare honderd keer: ik mis hem zo. Als dat eruit moet, kun je dat maar beter kwijtraken. Je moet heel goed luisteren naar je gevoel: wat heb jij nodig? En als dat betekent dat je in een dagboek schrijft, dan kan dat in het begin heel eenvoudig zijn: gewoon opschrijven wat er op een dag gebeurt. Schrijf er vooral ook een datum boven. Want als je de volgende dag je dagboek weer pakt, dan zie je: dát is geweest. Die dag is voorbij. Dit is een nieuwe dag.

En dan ga je, als je eraan toe bent, bewust op zoek naar iets moois. Verzamel geluksmomentjes. Zet een pot op je buffetkast en schrijf op wat het mooiste moment van de dag was. En ja, je mag ook de zwarte emoties van je afschrijven. Maar vergeet die mooie momenten niet."

Op 29 oktober verschijnt Marelles boek: Schrijven geeft kracht – vind rust, inzicht en nieuwe levenslust in moeilijke tijden. De auteur benadrukt dat ze vaak reacties krijgt van mensen die hun levensverhaal willen schrijven. "Dat kan dat natuurlijk ook. Maar besef: dat is een klus. Dan krijg je te maken met schrijftheorie, opbouw, spanningsboog, enzovoorts. En daar zijn mensen soms nog niet klaar voor - juist omdat ze dan die nare momenten opnieuw moeten doorleven. Maar als je over je leven wilt schrijven om door een moeilijke periode van bijvoorbeeld gemis en rouw te komen, dan is dit boek een mooie ingang."

Fotograaf auteurfoto Marelle Boersma: Milou van der Will