Hoe help je je vriend(in) na het verlies van een dierbare? Tips van Manu Keirse

Helpen. Dat is wellicht het eerste dat in je opkomt als je hoort dat een dierbare van je vriend(in) is overleden. Maar hoe dan? Elke dag even bellen om te vragen hoe het gaat, of juist alleen die pan soep voor de deur zetten en weer gaan? We vragen het rouwexpert Manu Keirse.

Ga naar je vriend(in) toe

“Wat het allerbeste advies is wanneer je hoort dat een dierbare van een goede vriend(in) is overleden? Ernaartoe gaan”, zegt Manu stellig. “Ook al weet je niet of je welkom bent. Vraag van tevoren niet of het uitkomt, want voor die vraag heeft je vriend(in) op dat moment geen ruimte. Ik heb weleens 130 kilometer gereden, niet wetende of ik welkom was. Kijk niet raar op als ze achteraf niet meer weten dat je geweest bent. Dat heb ik zelf ook ervaren.”

Het beste kun je 90 procent van de tijd luisteren en 10 procent spreken.

“Je gaat niet naar je vriend(in) om van alles te zeggen, maar om te luisteren”, gaat Manu verder. “En om warmte en genegenheid over te brengen. Warmte kun je moeilijk overbrengen via de telefoon: dat doe je in direct contact met de ander.”

Luisteren in plaats van praten

Als je ziet dat iemand om wie je geeft verdrietig is, is het logisch dat je troost wilt bieden. Maar eerlijk is eerlijk: soms weten we niet zo goed wat we moeten zeggen. “Je moet naar je vriend(in) luisteren in plaats van te bedenken wat je moet zeggen”, vindt Manu. “Wanneer je zoekt naar woorden, ben je alsnog met jezelf bezig. Het beste kun je 90 procent van de tijd luisteren en 10 procent spreken.”

Je hoeft niemand los te laten, je moet alleen anders leren vasthouden.

Wil je toch wat zeggen, dan zijn woorden als ‘er zijn geen woorden voor’ of ’vertel eens’ goede opties. “Vaak zegt men van alles, maar kan de ontvanger daar niet zoveel mee. Denk bijvoorbeeld aan de vraag ‘hoe gaat het?’ Hoe kun je daarop antwoorden als je vol verdriet zit? Of het goedbedoelde ‘je zult haar moeten loslaten’. Je hoeft niemand los te laten, je moet alleen anders leren vasthouden.”

Ook niet zo handig zijn zinnetjes zoals ‘goed dat hij of zij gestorven is’, wanneer iemand na een lang ziekbed is overleden. “Je kunt dat niet voor een ander invullen. Datzelfde geldt voor iemand die op hogere leeftijd overlijdt. Het kan dan wel ‘een mooie leeftijd’ zijn, maar het gemis is er niet minder om.”

Aanvaard het gevoel van je vriend(in)

"Praat in het begin vooral niet over je eigen ervaringen”, tipt Manu. “Je kunt verlies namelijk niet wegen of meten. Stel dat je vriend(in) net als jij haar moeder is verloren, dan wil dat niet zeggen dat zij dat op dezelfde manier als jij ervaart. Je weet pas wie iemand is verloren, als je hoort wat hij of zij voor je vriend(in) heeft betekend. Daar kun je naar vragen. Of je benoemt dat je hebt gezien hoe jouw vriend(in) voor zijn of haar dierbare heeft gezorgd.”

Wat je ook vraagt: zorg ervoor dat je iemand niet onderbreekt in zijn of haar verhaal. “Iemand wil zijn of haar verhaal vertellen zonder wijze uitspraken van de ander. Soms vertelt iemand in de loop der tijd wel vijf keer hetzelfde. Laat dat gewoon gebeuren.”

Boosheid ontploft vaak in het gezicht van dierbare mensen.

Naast verdriet kan je vriend(in) ook te maken krijgen met allerlei andere emoties. Denk bijvoorbeeld aan schuldgevoel, boosheid of prikkelbaarheid. “Boosheid en prikkelbaarheid zijn hele normale reacties bij pijn”, weet Manu. “En die boosheid ontploft vaak in het gezicht van dierbare mensen.”

Het enige wat je kunt doen, is de gevoelens die je vriend(in) heeft, aanvaarden. “Bedenk geen oplossingen, want er valt niks op te lossen. Om te troosten, volstaat het om liefdevol te zwijgen en zwijgend mee te lijden.”

Regel praktische hulp

En een warme maaltijd voor de deur, of boodschappen voor je vriend(in) in huis halen? “Probeer te kijken waar je vriend(in) in vastloopt”, geeft Manu aan. “Maak bijvoorbeeld een kop koffie, stel voor om de boodschappen te doen of regel een warme maaltijd. Laat het niet bij ‘als ik iets voor je kan doen’, maar doe het ook.”

• 7 tips van Manu Keirse om voor jezelf te zorgen tijdens het rouwen: 'Verwen jezelf'

  7 tips van Manu Keirse om voor jezelf te zorgen tijdens het rouwen: 'Verwen jezelf'

• Manu Keirse: ‘Verdriet is normaal gedrag, van normale mensen’

  Manu Keirse: ‘Verdriet is normaal gedrag, van normale mensen’