Daan Westerink | Geen vrolijk kerstfeest?

20 november 2018 · Leestijd 6 min

· ·

Kerst betekent voor de meeste mensen: gezellig samenzijn met je dierbaren. Dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Rouwdeskundige Daan Westerink geeft vanuit haar eigen ervaring advies voor als je iemand moeten missen tijdens kerst.

Decembermaand - rotmaand

Kerstmis is een gezelligheidsfeest bij uitstek. Google maar op ‘Kerst’ en de kerstdiners en ideale familieplaatjes vliegen je om de oren. Kerstmis is een feest voor gelukkige, complete gezinnen die zich om de kerstboom verzamelen om uit te rusten, om de geboorte van Jezus te vieren, en vooral om te eten en te genieten na een jaar hard studeren en werken. Maar niet voor iedereen is kerst een feestje. ‘De hele decembermaand is voor mij een rotmaand,’ zegt Carla.

Juist in deze knusse decembermaand wordt haar gezin er pijnlijk aan herinnerd dat Kerstmis nooit meer gevierd kan worden met het hele gezin. Tijdens de familiebijeenkomst rond de kerstboom missen zij degene die er niet meer is als nooit tevoren: zoon en broer Rhandy. Het liefst verstopt ze zich. Ze kan niet wachten tot het januari is en alles in ieder geval niet meer in het teken staat van het ideale familieplaatje.

Kerst is eenzaam

Carla is niet de enige die enorm opziet tegen de kerstperiode. Het feest dat mensen juist zou moeten verbinden, je het gevoel geeft dat je erbij hoort, is voor sommigen juist een heel eenzame gebeurtenis. Niet alleen voor nabestaanden: ook voor gescheiden mensen, voor mensen die in het buitenland wonen en voor mensen die geen contact meer hebben met hun familie is die kerstidylle soms een ware verschrikking. En hoe begripvol en lief iedereen ook is: op 25 en 26 december zijn er maar weinigen die de deuren openen voor degenen die zich niet compleet voelen.

Alternatieve kerst

Maar waar de een zich daarom het liefst verstopt en de gordijnen dicht houdt, doet de ander dan juist iets heel anders. Zoals de twee jonge zussen, die een paar jaar geleden hun ouders heel plotseling verloren.

Ik zei dat kerst me niets deed

“Iedereen vind je dan heel erg zielig en leeft met je mee. Maar ja, zij gaan natuurlijk wel naar hun ouders en dat kunnen wij nooit meer doen,” zegt de oudste zus. “We zagen dat eerste jaar dan ook als een berg tegen de feestdagen op en wisten gewoon niet wat we moesten doen. Toen we een uitnodiging kregen om kerst met ooms en tantes te vieren, gingen we daar dan ook dankbaar op in. Maar het was zo ongemakkelijk. We kenden elkaar eigenlijk helemaal niet zo goed en we hebben het nauwelijks over mijn ouders gehad. Het gemis van papa en mama werd groter en groter en deed ongelooflijk veel pijn. En daarom gaan we dit jaar lekker naar het land waar mijn ouders ook graag kwamen. We gaan plekken bezoeken waar zij ook zijn geweest. We hebben een hele route uitgestippeld. En we zijn uitgenodigd bij vrienden van mijn ouders die daar wonen. Die hebben ongeveer dezelfde sfeer in hun huis als bij ons vroeger thuis. Zo zijn onze ouders daar toch nog een beetje bij ons.”

Liever werken tijdens kerst

Ik herken heel veel in zowel Carla als in de zussen. Kerst was in ons gezin die eerste jaren na het overlijden van mijn moeder ook echt een verschrikking. We wilden kerst gewoon niet vieren, telden de uren af tot vrienden weer terug kwamen van de familiefeestjes.

Tijdens mijn studie liet ik me bij het café waar ik werkte juist graag inroosteren tijdens de kerstdagen, zodat ik afleiding had. Tot een vriendin me op Eerste Kerstdag vroeg wat en waar ik had gegeten. ‘Een pizza en vla, op mijn kamer’, zei ik. Woedend was ze toen ze hoorde dat ik in mijn eentje was. “Mijn ouders wonen om de hoek! Je had gewoon bij ons kunnen komen”. Ik lachte haar boosheid een beetje weg. Zei dat kerst me niets deed. Maar dat was natuurlijk niet zo. Ik verstopte me voor Kerst, had geen idee hoe ik daar mee om kon gaan. Deed het af als een belachelijk feest.

Toen ik zelf moeder werd, vond ik kerst vieren nog steeds lastig. Mijn vader maakte daar resoluut een einde aan. “We gaan tijdens kerst het leven van je moeder vieren, Daantje”, zei hij. “Dat heeft mama verdiend, en je man en dochter ook.” Op zijn verzoek gingen we dat jaar naar het kerstcircus. Mijn vader genoot enorm. Zijn intense lach, de blos op zijn gezicht ontdooide mijn bevroren kersthart. We vierden samen haar leven, en ineens werden de donkere kerstdagen weer wat lichter. Toen hij een jaar later op eerste kerstdag heel plotseling overleed, werd dat lichtje weer een heel klein waakvlammetje.

Het leven vieren

Na de zomer die volgde viel de uitnodiging voor het komende kerstcircus in de bus. En werd de waakvlam weer een licht oplaaiend vuurtje. We vierden die kerst met onze twee jonge dochtertjes het leven van mijn vader. En van mijn moeder. En ondanks al het verdriet werden we intens blij van alle vrolijke acrobaten en muzikanten. Mijn dochtertjes glunderden. Ik keek om me heen en zag zoveel ontspannen gezichten. En ineens voelde ik me heel verbonden met al die mensen die de kerstmaaltijd hadden verruild voor het samen zijn in een theater. Wie wist wat zij allemaal hadden meegemaakt? Ik mocht genieten. Sindsdien staat er weer een kerstboom in mijn huis. En vier ik kerst met mensen die ik lief heb, of ze nu familie zijn of niet. Ons huis staat open.

Op zoek naar het licht

Terug naar Carla en de zussen. En naar iedereen die opziet tegen de kerstdagen. Besef dat je tijdens de kerstdagen goed voor jezelf mag zorgen. Wees mild voor jezelf. Denk niet dat je ongezellig bent voor anderen nu je zo’n groot verdriet mee moet dragen. Sluit je niet eenzaam op in je eigen huis, tenzij je het juist heel erg fijn vindt om in je eentje te zijn. Bedenk wat je overleden partner, kind, broer of zus graag deed tijdens de feestdagen.

Denk aan de manier waarop hij of zij in het leven stond. Nodig mensen uit met wie je je kerstwensen kunt bespreken. Mensen die je wellicht kunnen helpen bij het verzinnen van een mooi kerstritueel waarbij de naam van je overleden dierbare genoemd mag worden, waar tranen mogen stromen en waar het leven gevierd mag worden. Stop jezelf niet weg, maar ga zelf op zoek naar het licht.

Ik wens je goede dagen,

Daan

3 Tips om je overleden dierbare te gedenken tijdens kerst