Gastblog Hanneke | De kwaliteit van verdriet
Hanneke begeleidt vrouwen in verlieservaringen en schreef voor Ik mis je een gastblog over de kwaliteit van verdriet en de kracht van verbinding. ‘Verdriet gaat deels om de persoon zélf die er letterlijk niet meer is, maar óók en voornamelijk over de verbinding die wegvalt.’
Kwaliteit? Heeft verdriet dan ook een kwaliteit? Ja, dat heeft het zeker.
Vaak ervaren we verdriet als een naar gevoel. We worden sip, somber, lusteloos, neerslachtig, hebben nergens meer zin in, voelen ons hart pijn doen van binnen, hebben een vreemd gevoel in ons buik.. Dat kan allemaal bij verdriet horen.
Andere kant
Toch wil ik hier graag de andere kant van verdriet in het licht zetten. De kwaliteit, de positieve kant van verdriet. Je kunt namelijk alleen verdriet ervaren als je een (liefdes)verbinding hebt gevoeld met iemand.
Als je je (sterk) met iets of iemand verbonden hebt gevoeld en als die verbinding wordt verbroken zonder dat je dat zelf wilt, dan ervaar je hoogstwaarschijnlijk verdriet. Dat kan gaan van een beetje verdrietig, tot intens hartverscheurend verdriet. Verdriet gaat over een verbinding die er niet meer is.
Het gaat deels om de persoon zélf die er letterlijk niet meer is, maar het gaat óók (en voornamelijk) over de verbinding met die persoon die wegvalt of een andere vorm aan zal nemen dan voorheen. Dat zijn twee verschillende dingen.
‘Verdriet gaat ook over een verbinding die er niet meer is’
Ik zal een voorbeeld geven.
Stel je voor dat je oom overlijdt. Een oom die je heel graag mocht, waar je heel prettig contact en een zeer hechte band mee had. Dan heb je enerzijds verdriet omdat dit bijzondere en dierbare mens er niet meer is. Anderzijds heb je voornamelijk verdriet om de verbinding tussen jullie die wegvalt.
Het contact met je oom bracht je heel veel. Misschien een gevoel van liefde, steun, warmte en begrip. De verbinding bestond uit een heel specifiek pakket met allerlei emoties, gevoelens en gedachten die met deze oom te maken hadden. Dit ‘pakket’ vind je bij niemand anders terug, je oom is onvervangbaar.
Je verliest niet alleen je oom, maar voornamelijk ook dit ‘pakket’. Eigenlijk gaat elk verlies van een dierbaar persoon dus om een ‘dubbel’ verlies. De persoon zélf, en jouw verbinding tot deze persoon (het pakket) met alle gevoelens die het je gaf.
Verbinding
De kwaliteit van verdriet is dat het duidelijk maakt dat je in staat bent (geweest) om een warme en dierbare verbinding te ervaren. Wat heb je nodig om je met iemand verbonden te voelen? Wat is de lijm tussen alle (harts)verbindingen die we leggen als mens?
Dat is de liefde. De kracht van de liefde die je tot in elke vezel van je lijf kunt voelen.
Stel je voor dat we geen verbindingen meer zouden aangaan met anderen, dan zouden we geen verdriet meer hoeven te voelen. Wel zo makkelijk, zou je misschien denken. Maar laat het nou nét de kracht en de rijkdom van het leven zijn, dat we verbindingen aan kunnen gaan.
Dat we niet in ons eentje, verlaten van iedereen, ons leven hoeven te leven. En dat we niet koud en onverschillig als een robot samen naast andere mensen voortbewegen. Nee, we zijn mensen van vlees en bloed met een hart en we kunnen van anderen houden. We kunnen om ze geven.
‘We zijn mensen van vlees en bloed met een hart en we kunnen van anderen houden’
De kwaliteit van verdriet is dat je bewust stilstaat bij de verbinding die je ooit hebt gevoeld met hem of haar, en wellicht nog steeds voelt. Daarnaast kun je stilstaan bij de verbindingen die je hebt met dierbare personen die er nu nog wél zijn. Misschien ga je daar ineens anders naar kijken en meer waarde aan hechten. Dat zou zomaar kunnen.
Verbindingen kunnen ons veel geven. Bijvoorbeeld (levens)zin, betekenis, vreugde, liefde, veiligheid, geborgenheid, begrip en steun. Allemaal stuk voor stuk pareltjes die het leven glans geven. Waardoor je voelt dat je leeft. Waardoor je het leven, met alle ervaringen die je daarin tegenkomt, ten volle kunt leven en doorvoelen.
Verdriet
En dan hoort verdriet erbij. Want verbindingen zijn niet voor altijd. Ze komen en ze gaan, net als wij zelf. Verdriet is het risico dat bij een verbinding met een dierbaar persoon hoort. Durf je dat risico te lopen? Durf je een verbinding ten volle aan te gaan en te genieten van de pareltjes die mag ontvangen?
Ik hoop dat je het durft. We weten nooit hoe lang iemand zal leven en hoeveel pareltjes we bij elkaar kunnen verzamelen, maar elke parel is er één.
‘Verdriet is het risico dat bij een verbinding met een dierbaar persoon hoort’
Als een dierbaar persoon niet meer in je leven is, dan hoop ik dat je deze kostbare pareltjes als dierbare herinneringen kunt bewaren. De verbinding is niet zomaar verdwenen.
Deze pareltjes kun je ophangen aan een ‘draad van verbinding’: een ketting die je je de rest van je leven bij je kunt dragen. Het zal de verbinding op een andere manier in stand weten te houden.
Nieuwe verbindingen
De kwaliteit van verdriet is ons vermogen om liefdevolle en betekenisvolle verbindingen aan te gaan in ons leven. Laten we dat vooral proberen te blijven doen, hoeveel verdriet we ook hebben ervaren in ons leven en hoeveel littekens we ook hebt opgelopen.
Nieuwe verbindingen vervangen niet de oude. Dat kan niet. Nieuwe verbindingen kunnen je leven wél opnieuw laten stromen, er vernieuwde betekenis en zin aan geven, en je warmtevolle troost bieden.
Wellicht leveren nieuwe verbindingen je nieuwe pareltjes op, die aan kunnen sluiten op je bestaande ‘draad van de verbinding’.
Hanneke Huibers heeft een eigen praktijk voor verliesverwerking van vrouwen, die te maken kunnen hebben met verschillende vormen van verlies. Ook schrijft ze blogs over verdriet en verlies.
