Je achternaam na het verlies van je partner: ‘Mijn meisjesnaam past bij mijn ‘nieuwe’ ik’

Nic mist haar man en haar naam

Dertien jaar geleden overleed de echtgenoot van Nic (69) aan kanker, nadat zij 32 jaar waren getrouwd. “Vanaf de dag dat wij trouwden, wilden mijn lief en ik aan de hele wereld laten zien, dat hij en ik een eenheid vormden, als stel, als ouders, als gezin.” Wanneer haar man overlijdt, moet Nic alleen verder. Ze hoeft er niet over na te denken, zij wil hun gezamenlijke achternaamnaam behouden.

‘Het was alsof de 32 jaar samen 'poef' verdwenen waren’

Als Nic na het overlijden van haar man haar identiteitsbewijs vernieuwt, schrikt ze: alleen haar meisjesnaam staat erop. De enige manier waarop haar aangetrouwde naam terug is te zien op officiële documenten, is met de verwijzing w/v (weduwe van). “Ik maakte er nog een grapje over: ‘heb ik zo lang en hard gewerkt om anders te heten, zit ik weer met m’n meisjesnaam!’”

Deze situatie bracht problemen met zich mee, bijvoorbeeld die keer toen de vliegtickets op haar geboortenaam stonden en het personeel van het vliegveld deze niet kon vinden. “Het was alsof de 32 jaar samen 'poef' verdwenen waren, alsof het nooit was gebeurd.”

Nog steeds heeft Nic veel moeite met de naamwisseling. Ze wil alleen aangesproken worden met haar aangetrouwde naam. “Zijn naam dragen geeft me troost, het gevoel dat we nog steeds één zijn, nog steeds bij elkaar horen. Dat laat ik me niet door de dood afnemen.”

Petra vond zichzelf terug in haar meisjesnaam

Wanneer Petra (43) hoort dat haar man ongeneeslijke kanker heeft, weet ze direct dat hun tijd samen beperkt is. Anderhalf jaar later staat ze er als moeder van drie kinderen alleen voor. Terwijl ze haar nieuwe leven probeert te omarmen, zoekt ze naar een nieuw evenwicht in haar persoonlijke identiteit.

Tijdens de ziekte van haar man denkt Petra al wel eens na over de praktische zaken, zoals de vraag welke naam ze wil gebruiken. “We spraken er samen over,” herinnert Petra zich. “Hij zei: 'De kinderen dragen mijn naam al. Ik begrijp het als je je eigen naam weer wilt gebruiken. Het is helemaal jouw beslissing.'"

‘Ik voelde me anders dan wie ik was toen we samen waren’

Na zijn overlijden ging Petra af op haar gevoel. “Zonder hem voelde het onnatuurlijk om zijn naam te blijven gebruiken. Ik voelde me anders dan wie ik was toen we samen waren.” Petra gaat weer terug naar haar meisjesnaam.

Hoewel het inmiddels vijf jaar geleden is, wordt Petra nog steeds geconfronteerd met reacties op haar naamsverandering. Vooral vanwege haar kinderen. “Mensen gaan er meestal vanuit dat je gescheiden bent. Dat doet nog wel pijn, want dan sta ik er weer bij stil dat ik zijn naam helemaal niet kwijt wilde.”

Petra staat nog steeds achter haar keuze. Ze voelt dat ze door haar meisjesnaam opnieuw kon ontdekken wie ze is als moeder en als persoon. “Teruggaan naar mijn meisjesnaam heeft me echt geholpen met het vinden van mijn 'nieuwe' ik. Het was een afsluiting van ontzettend mooie jaren van mijn leven, maar tegelijk gaf het toekomstperspectief.”

Berdien heet anders dan haar beide kinderen

Wanneer haar zoon 6 maanden oud is, verliest Berdien haar echtgenoot aan darmkanker. Na zijn overlijden kiest ze ervoor zijn achternaam te behouden, zodat ze dezelfde naam als haar zoontje heeft.

Een aantal jaar later wordt Berdien zwanger van een tweede zoon en zij besluit samen met haar nieuwe partner een geregistreerd partnerschap aan te gaan.  Dan komt opeens de realisatie dat ze de naam van haar vorige partner niet meer kan gebruiken. “De gemeente stuurde me een formulier voor achternamen, maar 'de Boer' stond er niet tussen.”

De keuze tussen achternamen wordt extra moeilijk door haar eerste zoon. Hij draagt de naam van zijn vader, terwijl haar tweede zoon de achternaam van haar nieuwe partner heeft. “Het voelde alsof ik moest kiezen tussen de achternamen van mijn zoons.”

‘Ik zal nooit hetzelfde heten als allebei mijn zoons’

Berdien kiest ervoor om haar meisjesnaam te gebruiken in het geregistreerd partnerschap. Dat betekent dat ze niet meer dezelfde naam heeft als haar zoons. “Ik zal nooit hetzelfde heten als allebei mijn zoons. Ik wil de achternaam van mijn oudste zoon niet veranderen omdat zijn vader er trots op was dat hij een zoon had die de naam doorzet. En datzelfde heb ik bij mijn jongste zoon.”

Nog steeds wordt Berdien geconfronteerd met de complexe indeling van achternamen in haar gezin. Haar nieuwe partner heeft, volgens Spaanse traditie, twee achternamen. Toen hij voorstelde om een naambordje op te hangen, grapte Berdien: “Dat wordt wel een erg lang naambordje met onze vier achternamen in huis.”

Waarom is de keuze voor je meisjesnaam of je partners achternaam na zijn overlijden complex?

“Deze keuze wordt vaak onderschat,” vertelt rouwtherapeut Trudy Satink. “Zowel door de persoon die de keuze moet maken als door hun omgeving.”

Het kiezen om je achternaam te behouden of te veranderen heeft niet alleen praktische, maar ook grote emotionele gevolgen. “Het gaat om trouw zijn aan je geliefde en de belofte die je tijdens je huwelijk hebt gemaakt.” Trudy merkt op dat een gedeelde achternaam een tastbare verbinding kan zijn met de overledene.

Trudy Satink

Toen Trudy beide ouders verloor, werd ze geconfronteerd met de complexe betekenis van achternamen. Na hun overlijden besloot zij haar meisjesnaam te blijven gebruiken tijdens haar huwelijk, om zo de familienaam voort te zetten. Deze ervaring gaf haar inzicht in hoe moeilijk de keuze van een achternaam kan zijn. Als rouwcoach ondersteunt Trudy anderen die voor soortgelijke keuzes staan in haar praktijk voor rouwbegeleiding. "In mijn praktijk creëer ik een veilige omgeving waarin alle aandacht en ruimte is om stil te staan bij jouw verlies."

Een naam behouden kan symbool staan voor het vasthouden aan je verlies en de herinnering aan je geliefde. Aan de andere kant kan terugkeren naar je meisjesnaam bijdragen aan het opnieuw vormgeven van je identiteit. “Het draait om het aanpassen aan een nieuwe realiteit, waarin je altijd verbonden zult blijven met je partner.”

‘Het belangrijkste is dat je trouw blijft aan jezelf’

Het is een persoonlijke keuze die voor iedereen anders is. Toch zijn er veel vooroordelen over, die de keuze nog ingewikkelder kunnen maken. “Soms zijn mensen bang voor het oordeel van hun omgeving, omdat ze niemand willen kwetsen. Maar uiteindelijk gaat het erom dat je een keuze maakt die recht doet aan jou én aan je verbondenheid met je partner.”

“Mensen voelen zich vaak verplicht om hun keuze te verdedigen als ze hun meisjesnaam aannemen,” vertelt Trudy. “Het belangrijkste is dat je trouw blijft aan jezelf.”

Trudy adviseert mensen ook om de tijd te nemen voor deze beslissing. “Ik raad altijd aan om niets overhaast te doen. Neem de tijd om te rouwen en uiteindelijk een beslissing te nemen die bij jou past.”