Robberts broer overleed op familiereis: ‘Zonder Martijn vlogen we terug’

Een gewone dag slaat om

“We voeren op een snelle boot, op vrij hoge golven, naar een eiland. Daar werd Martijn ziek van, maar dat had hij ook met autorijden. Niks raars aan. In een restaurant kwamen we bij. De gerechten waren net besteld. Iedereen was moe van de reis, het was even stil. En toen zakte Martijn in elkaar. Hij viel van zijn stoel. In eerste instantie dacht ik nog dat hij flauwviel. Een Australische arts kwam meteen helpen, bekeek hem en zei dat het meer was dan dat. Er werd een ambulance gebeld. Ik was mijn besef van tijd kwijt en voelde paniek, maar had niet meteen het idee dat het zo ernstig zou zijn.

Minuten worden uren

“Voor mijn gevoel duurde het heel lang voordat de ambulance er was. Wij reden er met een taxi achteraan. Martijn werd naar de intensive care gebracht. Op een gegeven moment zeiden mijn ouders dat het ook verkeerd kon aflopen. Toen heb ik gebeden, als een soort noodkreet.” De artsen doen alles wat ze kunnen en geven Martijn een hartmassage. Maar het mag niet meer baten. Martijn overlijdt aan myocarditis, een ontsteking aan zijn hartspier. Robbert is dan veertien jaar en zijn grote broer, naar wie hij altijd zo opkeek, wordt niet ouder dan zestien.

“Ik werd overspoeld door een totaal gevoel van machteloosheid en verdriet. Waarom? Ik kon het niet bevatten. Het voelde alsof ons gezin ineens uit elkaar was gevallen. Hoe moest het nu verder met z’n drieën?” De dagen daarna zijn een waas. “Mijn ouders regelden alles met de hotelmanager, met artsen, met papierwerk. Ik was veertien. Ik lag vooral op bed, verdrietig, boos, met een hoofd vol vraagtekens. Ik wist niet goed waarom ik me zo voelde, wist niet wat ik kon doen. Het moeilijkste vond ik dat niks eraan kon doen. De artsen weten niet waar myocarditis vandaan komt. Hadden we het kunnen voorkomen? Die vraag vind ik lastig.

Naar huis zonder Martijn

Uiteindelijk vlogen we met z’n drieën terug naar huis. Dat was heel moeilijk. Martijns lichaam moest nog gebalsemd worden en zou later worden overgebracht. Wij woonden bij Amersfoort, in de buurt van de aanvliegroute van Azië naar Schiphol. Thuis keek ik naar de lucht en volgde de vliegtuigen en vroeg me af: zou hij in dat vliegtuig zijn? Martijns dood gebeurde zo abrupt dat ik me ons laatste gesprek niet eens meer kan herinneren. Waarschijnlijk bespraken we onze dag. Niks diepgaands. Een heel normaal gesprek waar je niet bij stilstaat, tot hij er niet meer is.”

Stilte

De begrafenis is in augustus terwijl veel mensen op vakantie zijn. Vrienden en familie boekten hun vluchten om of annuleren hun vakantie om erbij te zijn. Daarna wordt het stiller. Voor veel mensen gaat het leven door. Maar niet voor Robbert. “Er was wel empathie, maar ik voelde me niet begrepen. Ik zat midden in de puberteit en ervoer onbegrip waarom ik bepaalde dingen deed of vermeed. Ik verwachtte meer steun van anderen. Nu kan ik daar ook anders naar kijken: zo’n plotseling verlies is voor veel mensen niet te bevatten. Zij hielden afstand omdat ze dachten dat hun aandacht het verdriet erger zou maken.”

Hij waardeert het dan ook extra dat er nog steeds mensen in zijn omgeving zijn die elk jaar aan Martijn denken. Buren die een bloemetje brengen en Martijns oude vrienden die langskomen.

Een kast vol herinneringen

Martijns kamer blijft nog jaren zijn kamer. “Ik ging daar weinig naar binnen. Dat vond ik te confronterend.” Later verandert het langzaam. Het wordt een logeerkamer. Het bureau verdwijnt, er komt een ander bed. Maar de kast blijft vol herinneringen. “Zijn spullen en onafgemaakte projecten liggen er nog. Hij was technisch aangelegd en maakte veel. Zo knutselde hij een soort speaker uit een bierkrat en voor zijn dood werkte hij aan een horloge.

Martijn de verbinder

Ik mis zoveel aan Martijn, hij was heel ambitieus en had allemaal ideeën. Hij had een groep vrienden op wie hij een positieve invloed had - ook op mij. Hij keek om naar mensen die het lastig hadden en bracht mensen samen. Heel lang voelde ik een leegte zonder hem.

We waren broers, we hadden een diepe vriendschap, maar ook die typische dualiteit die broers kunnen hebben. Ik heb wel heel goede vrienden, maar die band is toch anders dan met Martijn.

Als katholiek geloof ik dat je dingen kunt opofferen ten gunste van iemand anders. Met die gedachte blijf ik altijd dingen voor hem doen. Dan laat ik de mis aan hem opdragen of bid voor hem.” Op vakantie zoekt Robbert naar manieren om Martijns naam te laten voortleven. "Bij tempels kon je een soort dakpan kopen en daar iemands naam op schrijven. Dat geld is bedoeld voor renovatie. Ik vind het mooi om dat in Martijns naam te doen." Ook thuis doet hij samen met zijn ouders donaties: aan een watermolen, aan een reddingsboot, passend bij Martijns hobby. "Hij hield van alles wat gemotoriseerd en van varen, daarom hebben we zijn naam op de boot bij de kustwacht laten zetten. Met die kleine dingen blijven we hem eren.

Voor altijd de oudere broer

Met de jaren ben ik steeds meer op hem gaan lijken. Ik ben actief in de kerk en breng nu, net als Martijn, mensen bij elkaar. Ik geloof dat hij nog ergens is. Niet zichtbaar, maar wel aanwezig. In mijn hoofd is hij nog altijd ouder dan ik.” In Robberts gedachten groeiden ze samen op. “Als ik foto’s van hem zie, dan is het natuurlijk duidelijk een jongen van zestien. Maar in de aanwezigheid die er nog van Martijn is, zie ik een ouder iemand dan ik. Hij blijft altijd mijn oudere broer.”