Column Nico | Rouwen doe je levenslang

27 jaar rouw

Gijsbert is boer op het bedrijf waar hij op 20 jarige leeftijd bedrijfsleider werd. Dat werd hij, samen met zijn moeder, toen zijn vader plotseling overleed. Hij heeft zijn schouders eronder gezet en na een aantal jaren de boerderij helemaal overgenomen. Hij miste zijn vader in de eerste periode erg en toen verstilde dat. Nu is zijn eigen zoon 20 jaar en op diverse momenten is hij weemoedig gestemd. Soms voelt hij, denkt hij, zijn oude verdriet scherper dan vroeger. Wat had hij zelf toentertijd zijn vader nog graag bij zich gehad!

‘… de angst dat de geschiedenis zich zal herhalen… zijn zoon er alleen voor komt te staan.’

Gijsbert begrijpt eigenlijk niet dat hij in die beginperiode het hoofd boven water heeft gehouden. Hij heeft ook wel een beetje de angst dat de geschiedenis zich zal herhalen. Dat hij zelf wegvalt en zijn zoon er op zijn beurt ook alleen voor komt te staan. Die gedachten drukt hij zoveel mogelijk weg. Hij praat er niet over met zijn vrouw, want die heeft zijn vader nooit gekend. Hij wil er met niemand over praten want hij vindt het zelf eigenlijk gek om 27 jaar na de dood van zijn vader nog met de rouw daarover bezig te zijn!

Het wordt anders

Rouwen doe je levenslang. Wat Gijsbert meemaakt is niet gek, maar normaal. Rouwen wordt wel anders in de loop van de tijd, maar gaat niet over. Wat wordt anders? De directe, verscheurende pijn raakt op de achtergrond. Daardoor stopt het huilen. Het dagelijks piekeren over de overledene wordt minder. Het heftige verlangen naar de geliefde dode verzacht tot een stil heimwee. Iemand kan na verloop van jaren zich weer gewoon gelukkig voelen. Wat wordt niet anders? Dit: die pijn kan levenslang af en toe – zomaar ineens – van de achtergrond op de voorgrond komen. Uiteraard is dit niet iets wat alle rouwdragenden zo meemaken. Er zijn mensen die vaak een terugval ervaren in het verdriet en ook mensen die dat nooit hebben.

‘De pijn kan levenslang af en toe – zomaar ineens – van de achtergrond op de voorgrond komen.’

Is dit normaal?

Eline is aan het winkelen. Ze heeft een vrolijke bui. Totdat ze een vrouw ziet lopen met een kinderwagen. Ze weet even niet wat er met haarzelf gebeurt. Ze moet huilen en kan niet meer verder. Hoe kan dat nou? Ze heeft al zoveel mensen met kinderwagens gezien na de vroeggeboorte van haar levenloze kind. En al een paar jaar gaat ze daar rustig mee om. Nu lukt het niet. Hoe kan dat? Zou het komen doordat die kinderwagen heel erg leek op haar eigen kinderwagen? Ze weet het zelf echt niet. Ze vraagt zich af: is dit normaal?

Ja, dit heet rouwen. Oude pijn kan ineens op de voorgrond komen. Die duurt dan niet meer zolang als vroeger. Maar het zal zeker wel even duren voor de balans weer gevonden is. Gijsbert is normaal. Eline is normaal. De mensen met wie ze zouden kunnen praten over hun ervaringen vinden dat hopelijk ook zo.