Blog Martijn – Afscheid nemen van alle dromen en hoop

De brief

Toen ik laatst op zolder aan het opruimen was, kwam ik hem tegen. De Brief. De brief van het UWV. De brief die te laat kwam voor Marleen. De eerste keuringsarts had haar – ondanks een uitpuilend medisch dossier en verklaringen van de GGZ en het ziekenhuis – volledig arbeidsgeschikt verklaard. We waren er kapot van. Weer tegenslag, weer onbegrip. Maar net als altijd bleef Marleen strijdbaar. We stelden een bezwaarschrift op. Kort nadat we het verstuurden, stierf ze.

In alle commotie daarna was ik het bezwaarschrift vergeten. Pas toen er een paar weken na haar overlijden een brief van het UWV op de mat viel, schoot het me weer te binnen. Ik begon te lezen. Allereerst condoleerden ze me. Daarna stond er dat Marleen alsnog volledig arbeidsongeschikt werd verklaard. Enerzijds was ik verdrietig omdat ze deze overwinning zelf niet meer kon proeven, anderzijds voelde het toch als rechtvaardigheid. Uiteindelijk overheerste in die tijd verbittering, want het bezwaar gegrond was verklaard ‘omdat uw vrouw is overleden en de keuringsarts haar niet meer kan zien’. Het voelde als een schop na.

Rouwen is loslaten

Nu ik de brief bijna 3 jaar later weer zag, overheerste toch vooral het verdriet dat ze de overwinning zelf niet heeft meegemaakt. En dat gevoel herinnerde me weer aan wat ik heb ontdekt over mijn rouwen: het lijkt een brei, een kluwen; maar bestaat eigenlijk uit allerlei strengen. Het bestaat uit afscheid van dromen, hoop, herinneringen, verleden en toekomst. Het onder ogen zien en in alle volheid ervaren van gemis.

In al die strengen zit een enorme diversiteit. Afscheid moeten nemen van plannen die we voor ons samen hadden bijvoorbeeld. Niet samen naar haar oude studentenhuis op Sicilië en naar de opera in het theater in Catania. Niet samen naar onze vrienden in Amerika. Niet samen ons droomhuis ontwerpen en bouwen. Niet samen nog een kleintje er bij. Niet later samen achter de rollator.

De veilige haven

Een gevoel van tekortschieten; omdat hoeveel liefde ik mijn zoon ook geef, ik hem nooit de liefde van zijn moeder kan geven. Verdriet, omdat hij haar liefde die zo diep ging nooit zal ervaren. Bedroefdheid, omdat we niet de kans hebben gehad op een normaal gezinsleven.

Leegte; omdat ik haar hand op mijn schouder mis. De hand door mijn haar, de streling in mijn nek. De kus op mijn lippen, de diepte en het vertrouwen in haar ogen. Haar ondeugende grappen, haar scherpe geest. De veilige haven, de enige waarbij ik helemaal mezelf kon zijn. Nu is er stilte en ontbreekt de aanraking; dat valt me soms zwaar.

Sociale contacten

Af en toe eenzaamheid; omdat mijn leven bestaat uit werken, verzorgen, huis en tuin bijhouden en overleven. Sociale contacten kunnen eigenlijk alleen nog maar bij mij thuis in de avonden. Maar ja, de avonden…meestal ben ik uitgewrongen als zoonlief op bed ligt en de noodzakelijke huishoudelijke dingen gedaan zijn. Spontaan iets leuks doen, het gaat bijna nooit.

Zo zijn er nog talloze strengen in de grote kluwen die ‘rouw’ heet. Daarom heb ik een tip voor als je iemand kent die rouwt, maar je weet niet goed hoe je kunt helpen of wat je kunt vragen. Zeker als iemand al een tijdje rouwt voegt de vraag ‘mis je … nog?’, niet veel toe. Maar je kunt wel vragen naar die strengen. Ik denk dat het je een goed gesprek en een dankbare gesprekspartner kan opleveren.