Troost | ‘Bij rouw wordt bewegen en aandacht voor je lijf onderschat’

‘Bij alle ziektes en klachten zijn zowel lichaams- als breinprocessen betrokken. Troost is een heel interessant verschijnsel. Het helpt om in het reine te komen met je teleurstelling, je verdriet. Fysieke inspanning, iets doen, kan dat proces in je hoofd op gang brengen.’ En Nederlands bekendste psychiater Bram Bakker zegt al veel langer dat hij bij rouwverdriet eerst ‘wandelen’ voorschrijft en dan pas pillen.

Servies stukgooien

In mijn eerste boek, Hella’s voetsporen, staan levensverhalen van mensen die verdriet letterlijk hebben weg gewandeld. In dit boek Troost – als je iemand mist komen ook andere fysieke vormen van troost aan de orde. Van het maken van een kunstwerk tot fietsen tegen de wind in, tot de in mijn ogen meest opvallende fysieke manier van troost die je tegenkomt in het eerste verhaal van dit hoofdstuk Handen. Met wat Annemarie Bogaard deed in haar verdriet, begon het schrijven van dit boek over troost. Als zij geen woorden had, niet wist waar ze heen moest met haar gevoel, gooiden haar handen servies stuk. Dat gaf troost en opende de weg naar omgaan met haar verdriet.

Bewegen werkt

Rouwdeskundige Manu Keirse spreekt van ‘rouwarbeid’. Die arbeid geldt niet alleen geestelijk. Professor Andrea Evers noemt fysieke inspanning een manier om verdriet en andere negatieve emoties van je af te schudden. Bram Bakker noemt beweging, iets doen met lichaam en handen, een manier om een vorm te vinden voor rouw.

‘Het is niet wetenschappelijk te verklaren, maar bewegen is een van de meest onderschatte gebieden in de interactie tussen hart en geest.’

Hard bewijs voor het effect van bewegen op ziekte en rouw is er niet. Hoe het precies werkt weet men niet. ‘Maar’ – en hier citeert psychiater Bakker de Griekse filosoof Plato – ‘als je al weet hoe het zit, hoef je het niet te onderzoeken.’ Dat bewegen werkt, onderschrijven Evers en Bakker beiden. Het wordt ook wel ‘running therapie’ genoemd. In de wetenschap wordt een wisselwerking vermoed tussen neurobiologische en psychische effecten. Een populaire hypothese uit de neurobiologie is dat endorfine vrijkomt door inspanning. Dat zijn eiwitten met een pijnstillende werking. En beweging stimuleert de aanmaak van serotonine. Dat heeft een positieve invloed op je stemming, het maakt relaxter.

‘Praten alleen schiet tekort’

Bakker, die veel gesprekken met zijn cliënten al lopend doet, zegt hierover: ‘Hardlopen en wandelen is een alternatief of aanvulling op praten en pillen bij depressie, angst of stress, veel voorkomende klachten bij verdriet en rouw. Vaak schiet praten alleen tekort. Nog even los van het feit dat het dan ook vaak in dat ene uurtje moet gebeuren, op afspraak. Mijn vak, de psychiatrie, heeft het lichaam zo verwaarloosd. Iemand die diep verdriet kent, weet hoe dat zich lijfelijk kan uiten. Je kunt niet rouwen zonder dat in je lichaam te voelen. Maar vaak kijkt een cardioloog niet naar je depressie als je het aan je hart hebt en een psychiater niet naar je hart. Terwijl daar wel een verband kan liggen.’ Bram Bakker legt uit dat als het lichaam reageert op gebeurtenissen, je dat ook bewust kunt omdraaien. Als je extra aandacht aan je lichaam geeft, geef je een andere lading aan de gebeurtenissen. ‘Het is bijna beledigend voor lichaam en geest hoe weinig aandacht wordt besteed aan de wisselwerking tussen beide.’

‘Je kunt niet rouwen zonder dat in je lichaam te voelen.’

Verder lezen…

Bram Bakker: ‘Ik moedig sindsdien mensen aan om een project te kiezen als ze vastlopen in verdriet.’ In het boek Troost-Als je iemand mist legt Bram Bakker aan de hand van een concreet voorbeeld uit hoe dit kan werken. Meer uitleg en suggesties hoe bewegen tot een hulp kan zijn in je rouwarbeid, lees je ook in het boek Troost – Als je iemand mist, geschreven door presentatrice Hella van der Wijst en uitgegeven door Kok Boekencentrum.

In het boek gaat Hella in op vragen als: Wat is troost en hoe werkt het? Waar vinden mensen die een dierbare moeten missen troost? Waarom is het delen van verdriet zo belangrijk? Wat moet je als naaste niet en wat vooral wél zeggen?

Het boek Troost bevat twintig verhalen van mensen die geliefden verloren. Daarnaast geven rouwdeskundigen en wetenschappers vanuit unieke invalshoeken inzichten in de wereld van verdriet en troost.

Bestel

Bestel hier het boek Troost- als je iemand mist voor €20 (exclusief verzendkosten).