Henrike verloor haar vader op 9-jarige leeftijd: ‘Ook na jaren mag je verdriet er zijn’

‘Ik had altijd het idee dat ik iets niet goed had gedaan omdat ik na zo veel jaar nog steeds verdriet had om mijn vader. Het zou nu toch wel een keer over moeten zijn?’, vertelt Henrike. Maar in de afgelopen jaren ontdekt ze dat het volstrekt normaal is dat ze haar vader ook nu nog mist.

Rouwen en ontwikkelen

Henrike vervolgt: ‘Voor kinderen is het heel zwaar om te rouwen en tegelijkertijd te ontwikkelen. Daarom vermijden ze vaak onbewust de pijn rondom het verlies en gaan ze verder met leven. Het helpt om groot te worden, dat is heel begrijpelijk. En tegelijk is dat ook een van de redenen waarom het verdriet vaak pas op latere leeftijd de ruimte krijgt.’

Schouderklopje

Ook voor omstanders kan dat lastig zijn, er zijn geen kant en klare antwoorden op de vraag wat goed is om te doen voor een kind dat rouwt. ‘Als volwassene heb ik mij weleens afgevraagd waarom niemand mij vroeg hoe het ging en heb ik persoonlijke aandacht gemist. Aan de andere kant vraag ik me af wat mijn antwoord zou zijn, want ik wilde helemaal niet over mijn verdriet praten.

‘Ik wilde helemaal niet over mijn verdriet praten’

Op de middelbare school was er wel een conciërge die zonder al teveel woorden liet weten; ik zie jou. Dat liet hij merken door op gedenkwaardige dagen als een verjaardag of sterfdag even een schouderklopje te geven, of een begripvolle blik toe te werpen. Tijdens de examens lag er alleen op mijn tafeltje een gummetje met de tekst: “succes, je kunt het!”’

Pijn delen

Jaren na het overlijden van haar vader begint Henrike met de hbo-studie theologie. Tijdens een supervisie besluit Henrike te delen dat haar vader overleed toen zij negen jaar oud was. ‘Eigenlijk was ik heel bang dat mensen het raar zouden vinden dat ik daar nog verdriet om had, dat ik therapie nodig had en moest stoppen met mijn opleiding.’

‘Het hoeft niet over te zijn, ook niet na dertig jaar’

Het tegenovergestelde gebeurde. ‘Er werd mij gezegd dat mijn verdriet en verhaal er mocht zijn. Dat was de eerste stap om te onderzoeken wat het verlies van toen, nu voor mij betekent.’

In de literatuur vindt Henrike veel informatie over kinderen en rouwen, maar niet wat daarvan de impact is op volwassen leeftijd. Voor Henrike een reden er zelf een boek over te schrijven. En ze wil daarmee ook een boodschap meegeven: het is helemaal niet gek wanneer je als 40-jarige je vader of moeder nog mist.

Doolhof

‘Rouwen is niet verwerken, het is meer als een doolhof’, legt Henrike uit. ‘Je komt steeds op plekken terug waar je al geweest bent. Het hoeft niet over te zijn, ook niet na dertig jaar. Op het moment dat ik trouwde en kinderen kreeg, miste ik mijn vader enorm. Het is heel bevrijdend voor mij geweest om te ontdekken dat dat mocht.’

‘Huilen is niet hetzelfde als falen’

Ze vervolgt: ‘Van jongs af aan heb ik een muurtje om mijn hart gebouwd. Ik wilde uitstralen dat het goed met mij ging en dan hoefde ik ook niet over mijn verdriet te praten.’ Het bewuste supervisie moment is een beginpunt geweest om dat patroon te doorbreken. Nog steeds ben ik ook onzeker: Gaat dit boek wel echt ergens over? Stel ik me niet aan? Mag mijn verdriet er echt zijn?’

Troost

Maar ondanks de onzekerheid durft Henrike vaker haar pijn te laten zien. ‘Ik ontdekte dat huilen niet hetzelfde is als falen, en dat het juist helend is. Ik mag mijn verhaal vertellen en het gemis van mijn vader is daar een onderdeel van. En het troost als er iemand is die luistert, misschien een knuffel of schouderklopje geeft. Dat helpt mij uiteindelijk meer dan dat ik mensen op afstand houd.’ Lachend: ‘Makkelijk toch?’ Dan serieus: ‘Nee, het is zeker niet makkelijk, maar ik gun het iedereen die te maken heeft met verdriet en verlies.’

Niet raar

‘Tegen volwassenen die op jonge leeftijd iemand zijn verloren zou ik willen zeggen: het is heel begrijpelijk en zeker niet raar als je nog steeds verdriet voelt, schaam je er niet voor. Hopelijk heb je iemand bij wie je verhaal durft te delen. Je hoeft het niet weg te stoppen. Ga naar het graf, praat met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, zet een foto van degene die je mist in de kamer neer. Gemis en verdriet hoeft niet over te zijn. Het hoort bij jou. Bij jouw verhaal en leven.’