Daan Westerink | 'Juist voor die laatste tekening gebruikte ze maar één kleur'
De ouders van 9-jarige Saskia vinden een tekening die hun dochter kort voor haar sterven gemaakt heeft. Ze gebruikt in deze laatste tekening tekening veel paars. Later horen de ouders, in een lezing, dat deze kleur vaker gebruikt wordt door terminale kinderen die kort voor hun sterven staan. Daan Westerink staat stil bij de kleur van verdriet en troost.
Het is al bijna veertig jaar geleden dat zijn dochtertje overleed. Saskia was negen jaar oud toen een hersentumor een eind maakte aan het lijden van de ooit zo sprankelende spring in het veld. Hij slikt heel even. “Het blijft fijn om haar naam te noemen, om het over haar te hebben. Ik ben zo blij dat ook haar broer en zus nog steeds over haar praten. Ook nu zij zelf allang kinderen hebben. We vragen ons gewoon soms hardop af: hoe zou Saskia er nu uit hebben gezien? Ze was zo vol energie. Wat zou ze hebben gestudeerd? Was ze moeder geworden? Door over haar te blijven praten, blijft ze in ons leven aanwezig. Al zal ze ook altijd negen blijven.”
De laatste tekening
Dan vertelt hij wat hem zoveel jaar geleden, maar ook nu nog steeds, troost: “Na haar overlijden zagen we een tekening naast haar bed liggen. Ze heeft altijd heel veel getekend, maar deze tekening hadden we nog niet gezien. We hebben de tekening meegenomen en er thuis heel even naar gekeken.” De ouders van Saskia hebben deze laatste tekening boven in de kist gelegd, samen met ander tekeningen van hun dochter. “We hebben de kist op zolder gezet. Konden er die eerste weken gewoon niet naar kijken. We waren zo verdrietig.”
Kinderen voelen het vaak aan als ze gaan sterven en dat zie je ook aan hun tekeningen.
Een paar maanden na de dood van Saskia waren haar ouders bij een lezing van de Zwitsers-Amerikaans arts en psychiater Elisabeth Kübler-Ross. Elisabeth begeleidt terminaal zieke kinderen en hun ouders. Ze vertelde die avond dat deze kinderen vaak aanvoelen dat ze gaan sterven, en dat je dat ook kunt zien aan hun tekeningen. Ze gebruiken volgens haar meestal de kleur paars. Nadat de arts nog een paar aanwijzingen over deze soort tekeningen had gegeven, konden de ouders van Saskia niet wachten om naar huis te gaan. Daar aangekomen liepen ze direct naar zolder, om de laatste tekening van Saskia te bekijken.
Open raampje naar de hemel
De vader van Saskia kijkt me vol ontroering aan. “We wisten niet wat we zagen. De tekeningen van Saskia waren altijd vol verschillende kleuren. Maar juist voor die laatste tekening gebruikte ze maar een kleur, de kleur paars. En weet je wat ze tekende? Alleen in de linkerbovenhoek, precies zoals Elisabeth had voorspeld, tekende ze een venster met verschillende raampjes. Wat we eerder niet zagen, was dat een van de raampjes open stond. Richting de hemel. Voor ons was dat de bevestiging dat Saskia heel graag naar de hemel wilde. En dat ze daarom zo rustig het leven los kon laten. Ondanks het enorme verdriet troost ons dat nog steeds. ”
Paars is voor ons de kleur van diep verdriet, maar nu ook van troost.
Voor de ouders van Saskia is paars de kleur van verdriet. Verdriet om een meisje dat wist dat ze nooit volwassen zou worden. Verdriet van ouders die het ergste is overkomen. Maar voor deze ouders is paars ook de kleur van troost. Van tevoren kun je niet voorspellen wat mensen troost, wat ze overeind houdt in al hun verdriet. Dat moet je ze gewoon vragen. Soms komt die troost uit onverwachte hoek. “Als je mij dus vraagt wat mij overeind heeft gehouden in mijn diepste rouw, dan is het dus juist die tekening. Die kleur paars, de woorden van Elisabeth. Maar vooral houdt Saskia me overeind. Zij kon het leven loslaten. En dat geeft mij heel veel rust.”
De afgelopen week deelden meer mensen de kleur van hun verdriet. Heel spontaan hoorde ik verhalen over zwarte merels, over rode papavers en over gele zonnebloemen als tekenen en kleuren van verdriet en troost.
Lees ook over:
Marja verliest haar twee kinderen: 'Ook zonder hen, ben ik moeder'
Lees ook over:
Blog Petra | ‘Twee lieve kinderen, twee totaal verschillende rouwprocessen’
Geschreven door
Daan Westerink
