‘We namen afscheid van zijn leven, maar niet van Kasper zelf’

Soms is er geen tijd voor afscheid. Vaak ook wel. Het is een zegen als de mogelijkheid zich aandient en tegelijkertijd is het één van de moeilijkste gebeurtenissen uit het leven. Want wat zeg je tegen iemand die nog maar een aantal hartslagen te leven heeft? Wat wil je nog vertellen aan je dierbare die steeds langzamer begint te ademen totdat ook het laatste restje zuurstof uit zijn of haar longen is verdwenen en de stilte ervoor in de plaats komt?

Wat wil je nog vertellen? Wat moet je nog zeggen? Wat kun je nog delen? Gaan je laatste woorden over het aardse, het hiernamaals of iets daartussenin? En wil je met woorden de angst wegnemen, of wil je de persoon waar je zo zielsveel van houdt juist de rust en kalmte geven door te zwijgen?

Kasper zou de komende periode doodgaan, maar hij was het nog niet. We konden zijn adem nog horen

Toen ik alleen, maar ook vaak samen met mijn gezin, bij mijn vierjarige zoontje aan zijn bed zat, zag ik de zon langzaam ondergaan en kwamen deze vragen als golven uit een kalme, maar niet te stoppen zee voortdurend op ons afdrijven. Het voelde als tijdsdruk waarin er geen ruimte meer was om erover na te denken. Tot het moment dat ik inzag dat deze vragen net zo goed de antwoorden waren. De zee trok zich terug en er kwam voor ons een prachtig stukje laatste leven in de vorm van een nog onbetreden strookje strand tevoorschijn.  

Niet aftellen, maar betrekken

Kasper zou de komende periode doodgaan, maar hij was het nog niet. We konden zijn adem nog horen, zijn hartslag nog voelen en zijn warmte nog ruiken. Hoe meer dagen er verstreken, hoe langer en dieper Kasper sliep tot het moment dat hij voorgoed aan de oppervlakte zou verdwijnen en de zee zijn leven voor altijd zou meenemen.

In die laatste weken, dagen, uren, minuten en seconden gingen we niet aftellen, maar bleven we Kasper in het leven betrekken. Zo bleven we met hem praten, naar zijn adem luisteren en zo goed mogelijk voor hem zorgen.

We gingen naast zijn bed picknicken. We dansten in zijn kamer en zongen zachtjes zijn en onze lievelingsliedjes. We lazen hem zijn vaste welterustenboekjes voor en gaven hem elke avond voor het slapen gaan allemaal een welterustenkus. Dit deden we totdat hij onze woorden en stiltes van het leven niet meer kon horen. We konden niks meer aan hem vertellen of tegen hem zeggen, maar dat betekende niet dat we met zijn vieren overbleven. Want wat er overbleef, was de puurste vorm van samenzijn.

Samen kozen we de lekkerste pyjama uit die hij nooit meer uit hoefde te trekken

In de week na zijn overlijden konden we vanaf het begin elk moment nog steeds alles met hem delen. We bleven hem verzorgen en Kasper liefdevol bij alles betrekken. Onze dochter Doris en oudste zoon Brent maakten tekeningen voor in de kist. Samen kozen we de lekkerste pyjama uit die hij nooit meer uit hoefde te trekken. We kamden zijn haren, streelden zijn wang en legden hem uiteindelijk heel voorzichtig en met heel veel liefde in de kist die zijn lievelingsopa eerder voor hem had gemaakt. Een heerlijk plekje dat we op de laatste dag dat Kasper nog leefde met vrolijke kleuren en tekeningen hadden beschilderd.

Dag lieve Kasper

Vlak voordat Charlotte en ik de deksel voorgoed op de kist zouden plaatsen, legde Brent de lievelingsknuffel van zijn broertje onder zijn arm en duwde Doris zijn knuffeldoekje dicht tegen de wang van haar grote broer en beste vriend aan. We zeiden allemaal "dag lieve Kasper", sloten de kist af, namen afscheid van zijn leven, maar niet van Kasper zelf. Want tot op de dag van vandaag zijn wij een gezin van vijf, dat elke ochtend met elkaar aan de ontbijttafel met heel veel levensvreugde aan een nieuwe dag begint. Want ook al is er nu een stoel minder en kunnen we nu al bijna vier jaar niks meer aan Kasper vertellen of tegen hem zeggen, we kunnen nog steeds ons leven met hem delen.

Op de dag van zijn overlijden staan we samen stil, zijn geboortedag vieren we groots

Niet door met hem te praten, maar door op de dag van zijn overlijden samen extra bij zijn dood stil te staan. En door zijn geboortedag groots en vol gas te vieren. Hoe je het leven en de dood ook ziet en wat je ook wel en niet gelooft, waren Brent en Doris gisteren nog de grote broer en het kleine zusje van Kasper die nog leefde, vandaag en morgen zijn ze de grote broer en het kleine zusje van Kasper die is overleden.

Ga je binnenkort of in de verre toekomst een dierbare verliezen, weet dan dat je diegene niet hoeft kwijt te raken. Want je kunt dan wel nooit meer iets tegen hem of haar zeggen, weet dat je ook met een dierbare die niet meer op aarde is voor altijd het leven kunt blijven delen.

Jeroen van Veen is schrijver, spreker, hardloper en ambassadeur van het Prinses Máxima Centrum, maar bovenal man van Charlotte en vader van Brent, Kasper en Doris.