Vaderen na verlies: ‘Mijn kinderen hebben me erdoorheen gesleept’

13 juni 2022 · Leestijd 9 min

· · ·

Na de dood van zijn vrouw probeert Geertjan Claessens vader én moeder tegelijk te zijn voor zijn drie kinderen. “Ik vroeg me soms af of het niet beter was geweest als ik was overleden, in haar plaats.”

“Ik wist niet of het voor mijn kinderen duidelijk was dat hun moeder zou gaan overlijden. Later vertelden ze dat het wel tegen hen gezegd was, maar niet tot hen doordrong.” Uit zelfbescherming, denkt Geertjan. “Dieke is een knokker; zij vond het erger voor mij dan voor zichzelf. Ze wilde zoveel mogelijk zelf blijven doen. Ze had veel steun aan de Amazones, een soort zelfhulpgroep voor jonge vrouwen met borstkanker. Klagen deed ze niet.”

'Dieke danste heel leuk, viel me op'

Geert-Jan en Dieke ontmoeten elkaar dik 35 jaar geleden, wanneer ze met vrienden op vakantie zijn aan de Belgische kust. Tegen het einde van de reis, in Antwerpen, slaat de vonk over. “Dieke danste heel leuk, viel me op. In de stijl van Kate Bush, haar idool. Ik vond haar leuk en slim. Vrij snel woonden we samen. Nadat ik vrij laat mijn tweede studie had afgerond kochten we ons eerste huis en zijn we getrouwd. Niet veel later kwamen onze drie kinderen."

Net alles op orde

In 2006 komt de eerste diagnose als een donderslag bij heldere hemel. “Dieke had een ingetrokken tepel en een opgezette borst. Maar de huisarts zei dat ze niet de kenmerken had van iemand met borstkanker. Ze was begin veertig en had borstvoeding gegeven. Na een tijdje trok Dieke weer aan de bel. Het bleek toch kanker. Het was onwerkelijk, we waren er stil van. We hadden net alles op orde. Een fijn huis, drie gezonde kinderen. Dit kan toch niet?”

De kanker is agressief. Dieke krijgt chemokuren en bestralingen. “Ze stond in een vechtmodus en ging er echt voor. Ze maakte haar eigen keuzes en we gingen voor een second opinion naar Amsterdam. De behandeling slaagde, Dieke was schoon. Maar vier jaar later, tijdens een kampeervakantie in Frankrijk, was het weer foute boel. Ze was misselijk, at veel minder, voelde zich niet goed. Weer dacht de huisarts dat het wel meeviel. We hadden er geen vertrouwen meer in en kozen een andere huisarts. Die verwees haar toch door. De kanker was terug en uitgezaaid in haar lever. De slechtste plek die je kunt bedenken. Dat was een enorme domper.”

In de maanden die volgen proberen ze te leven met de dag. “Dat deed ik automatisch. Niet te veel vooruitdenken. Ik wilde gewoon het gezin draaiende houden en er voor haar te zijn. De kinderen steunden ons heel goed. Ze hielpen met het huishouden, vroegen niet te veel de aandacht. We probeerden zo lang mogelijk te genieten van het leven. Een weekendje weg, een terrasje pakken, uit eten met de kinderen. De gewone dingen.”

Niet zulke praters

Haar ouders en broers kwamen vaker op bezoek, ze beseften dat het afscheid dichterbij kwam. Ze maakten nog een eetbank in de keuken, die Dieke zo graag wilde, om lekker met z’n allen om de tafel te kunnen zitten. Het zijn niet zulke praters; dit is hun manier om het te verwerken. Dieke pakt elke behandeling aan. Totdat ze zo zwak is, dat ze geen chemokuur meer kan krijgen. “We zijn naar huis gegaan en hebben de familie ingelicht. Er kwam een bed in de kamer, zodat Dieke de trap niet meer op hoefde.”

'Als hun geliefde er niet bij is, durven mensen het leven vaak gemakkelijker los te laten'

Er komt een nachtzuster in huis, zodat het gezin kan uitrusten. “Vlak voordat ik naar boven ging, zei Dieke dat ze bang was om te gaan slapen. Door de ziekte was haar stem bijna weg. Later die nacht werd ik wakker gemaakt. Dieke was overleden. Ze had het aangevoeld. De nachtzuster vertelde dat het wel vaker zo ging. Als hun geliefde er niet bij is, durven mensen het leven vaak gemakkelijker los te laten. Als ik bij haar was gebleven, was ze misschien niet zo makkelijk vertrokken.”

Opgebaard in de woonkamer

“Een voor een heb ik de kinderen wakker gemaakt om te vertellen dat hun moeder er niet meer was. Met ieder van hen heb ik even bij haar gezeten. Ik denk niet dat haar dood op dat moment al tot mij doordrong. Ik belde de begrafenisondernemer en de huisarts. Die kwamen direct de volgende ochtend. Er moest van alles geregeld worden. Dieke lag opgebaard in de woonkamer, zoals ze gewild zou hebben. Dat voelde al snel vertrouwd. Familieleden en vrienden kwamen langs. We zaten vaak in de keuken, om samen herinneringen op te halen en schrijven. Af en toe ging er iemand naar Dieke toe, om bij haar te zitten.”

'Na het overlijden van mijn vrouw vond ik vaderen wel zo ongeveer het moeilijkste'

In de zaal waar Geertjan en Dieke hun huwelijk vierden, wordt het leven van Dieke herdacht met mooie muziek van Kate Bush en Bløf en toespraken van geliefden. “Na het overlijden van mijn vrouw vond ik vaderen wel zo ongeveer het moeilijkste. Of liever: het idee dat ik vader en moeder tegelijk moest zijn. Want je kunt het natuurlijk nooit helemaal goed doen. Doe ik mijn kinderen niet tekort? Kan ik hen wel genoeg aandacht geven? Het huishouden, koken, het een beetje gezellig maken in huis: ik probeerde alles zo goed mogelijk te doen.”

Huisvergadering

“In het begin had ik het gevoel dat Dieke nog bij me was, later veranderde dat. Ik was vaak verdrietig, wanhopig, soms radeloos. Ik vroeg me soms af of het niet beter was geweest als ik was overleden, in haar plaats. Maar ik was ook bang dat mij iets zou overkomen en de kinderen er helemaal alleen voor zouden staan. We zaten vaak bij elkaar, konden samen huilen, deelden herinneringen. We stonden er niet alleen voor. Een paar weken na Dieke’s overlijden hadden we een soort huisvergadering. Mijn dochter stelde heel kordaat voor dat we om beurten zouden gaan koken. Ze heeft het verantwoordelijkheidsgevoel van haar moeder. Ook de jongens, die allebei een vorm van autisme hebben, pakten huishoudelijke taken op.”

Waar Geertjan de behoefte heeft om thuis te blijven, willen zijn kinderen al snel weer door met het leven. “Ze wilden na een week weer naar school. Mijn kinderen hebben me erdoorheen gesleept, op een bepaalde manier. Ik moest voor hen door, elke dag opstaan, samen ontbijten. Dingen regelen. Op school ging het niet altijd goed: mijn oudste kind stopte met de havo, mijn dochter deed een jaar over. Ik liet ze wellicht wat te los. Ik wilde mijn kinderen verwennen en gebruikte het geld van de levensverzekering voor vakanties, uitstapjes, leuke dingen. Er kwam een pingpongtafel in huis, en een tafelvoetbalspel. Vaak dacht ik: Wat zou Dieke hiervan gevonden hebben? Had ik ze meer achter de vodden moeten zitten? Aan de andere kant besefte ik: Dit is mijn aanpak, ik moet het zelf doen.”

Na ongeveer en maand gaat Geertjan weer aan het werk, eerst nog voorzichtig. “Ik voelde me gesteund door mijn collega’s. En ik wist dat ik zou mogen afhaken als het niet zou gaan. Dat gaf me een gevoel van veiligheid.”

In huilen uitbarsten

Na ruim jaar krijgt Geertjan een nieuwe relatie. “Dat lijkt wellicht wat snel, maar ik merkte dat ik tijdens de ziekte van Dieke onbewust al bezig was geweest met afscheid nemen, met rouwen. Ik wilde mijn nieuwe vriendin, die ook drie kinderen heeft, graag wilde voorstellen aan mijn kinderen. Dat ging best goed, dacht ik. Pas later bleek dat mijn jongste zoon er veel moeite mee had ons samen te zien, zeker als we knuffelden of kusten. Dan moest hij weer aan zijn moeder denken. Hij durfde dat niet te zeggen, tot hij het niet meer volhield en in huilen uitbarstte. Daarom deden we het een tijdje wat rustiger aan.”

Toch ontstaan er, mede door Geertjans financiële beslissingen, spanningen die moeilijk oplosbaar blijken. “We besloten te trouwen en ik verkocht ons huis. Achteraf denk ik dat ik mijn kinderen misschien iets te snel hun thuisbasis heb ontnomen. Dat verwijt ik mezelf nu. Gelukkig zijn mijn kinderen goed terecht gekomen. Mijn dochter is aan een tweede studie begonnen. Mijn oudste kind is begonnen aan een universitaire studie, terwijl de jongste zoon werk heeft waar hij wordt gewaardeerd. Ik kan op alle drie trots zijn.”

Wanneer de gezondheid van zijn jongste zoon Rik achteruitgaat door een nierziekte, twijfelt Geertjan niet lang. Hij doneert zijn nier. “Ik vond dat ik dat moest doen. Het is mooi om het leven door te kunnen geven. Rik knapte gelukkig weer helemaal op en ook ik was snel weer de oude. Op zo’n moment denk ik wel dat Dieke trots op me zou zijn geweest. Ik kan me geen voorstelling maken van waar ze nu is. Ik hoop dat ik haar ooit nog ga zien.”

Bitterzoet

“Het leven gaat door, zo goed en zo kwaad als het gaat. Al merk ik dat rouwen nooit gedaan is, en het zware verlies altijd een kras op mijn ziel zal blijven. Soms laait het verdriet op, bijvoorbeeld toen de vader en moeder van Dieke kort na elkaar overleden. Dan komt het verlies weer even heel dichtbij. We zoeken elkaar op rond haar verjaardag of sterfdag. Ik kan terugkijken met bitterzoete herinneringen, waarin fijne en trieste gevoelens samengaan. Daar is goed mee te leven, als je mensen om je heen hebt die je begrijpen en aanvoelen.”

'Pak alle hulp die je krijgt met beide handen aan'

Aan ouders die proberen te vaderen en moederen tegelijkertijd, wil hij meegeven: “Vertrouw erop dat het uiteindelijk allemaal goed komt. Pak alle hulp die je krijgt met beide handen aan. Denk niet dat je het allemaal zelf moet doen, maar zoek de verbinding met anderen. En wees daar dankbaar voor.”

Boer Willeam verliest zijn vrouw: ‘Ik probeer een goede vader te zijn, maar ben geen goede moeder’