Tien jaar na haar dood is Joys nog steeds de spil van haar vrien­den­groep

Trigger warning: dit artikel gaat over zelfdoding

De vriendengroep krijgt vorm rond het tweede jaar van het vwo in Raalte. Met zeven meiden en vijf jongens vallen ze op school in positieve zin op. "We zijn altijd een hechte groep geweest. En dat zijn we nog. Wat we met elkaar hebben meegemaakt rondom het overlijden van Joys heeft alleen maar een diepere laag aan onze vriendschap gegeven."

Voorzitten in de keet

Ieder weekend gaat de groep met z'n allen stappen. Naar de lokale kroeg of de discotheek of met de bus naar omliggende dorpen. "Waar we ook heen gingen, we begonnen altijd met ‘voorzitten’ - iets drinken voor het stappen - in de keet bij de boerderij van vrienden. We sloten daar ook met elkaar de avond weer af. Dat was vaste prik”, vertelt Emmeke.

Dian vult aan: "In de week daarna wisselden we dan alle verhalen uit tijdens de les. Joys kon dan zo smakelijk vertellen. Ook wel tijdens de les, tot ergernis van de docenten natuurlijk. Halverwege de week leefde ze alweer toe naar het volgende weekend."

Examenfeest voor half Raalte

De vriendinnen vertellen dat Joys de stapavondjes altijd zo lang mogelijk wilde laten duren. Emmeke: “Ze liet bijvoorbeeld op de oprit haar fietsband leeglopen. Dan zei ze tegen haar ouders dat ze een lekke band had en daarom te laat thuis was. Ondertussen stond ze gewoon nog lekker een aantal extra uurtjes in de kroeg.”

'Als je pijn voelt, is het ook een teken dat je veel om iemand hebt gegeven'

Naast de wekelijkse avonden in de keet, organiseerde de vriendengroep een examenfeest en vanwege het grote succes ook een vervolg, genaamd ‘Re:union’. Carla vertelt: “Half Raalte stond ineens in een tent op het grasveld naast de keet. We weten zeker dat Joys van dit soort dingen écht heeft genoten.”

Limousine bij Guus Meeuwis

Carla, Dian en Emmeke omschrijven Joys als sportief, begaan met anderen, perfectionistisch en iemand met lef. Ze was de aanjager van de groep. Dian vertelt: "Ze riep dan tijdens het voorzitten in de keet ineens: 'We gáááán!' En dan gingen we ook."

"En ze was stoer”, vult Carla aan. "Waar wij een grens voelden, durfde zij nog verder te gaan."

"Ja, net als bij het concert van Guus Meeuwis”, zegt Dian lachend. "Buiten stond toevallig een limousine. Ze regelde gewoon dat wij er even in mochten zitten."

Al pratend schiet Emmeke nog een herinnering te binnen: "We verzamelden spullen voor in de keet, die je dan ergens mee vandaan smokkelde. Joys maakte er een sport van om met de uniekste dingen te komen."

‘Wake me up when it's all over’

Naast de kant van Joys die spanning en plezier opzocht, was er ook een kant van haar die het leven intens en diep beleefde. Bijvoorbeeld via muziek. Carla vertelt: "Wij blèrden heel hard mee met 'Wake me up when it's all over' van Avicii, een van Joys' favoriete nummers. Zij was toen al veel meer bezig met de betekenis van zo'n lied dan wij. Dat nummer is op haar uitvaart gedraaid. Joys had zelf een playlist gemaakt."

Soms ging er een luikje open

In de laatste jaren voor Joys' overlijden ziet de vriendengroep dat Joys steeds meer worstelt. Ze studeert International Communications en heeft moeite om haar weg te vinden. "Ze vergeleek zich veel met anderen”, vertelt Carla. "Ze was heel perfectionistisch en legde zichzelf een enorme druk op." Dian vertelt: "Van een afstandje leek Joys de perfecte student, maar dat voelde ze zelf niet. Het voelde voor haar alsof ze door de mand zou vallen. We maakten ons in die tijd best wel zorgen, maar het was moeilijk om er met haar over te praten." Carla: "Soms ging er wel een luikje open, dan was ze even kwetsbaar, maar als je er weer op terugkwam, dan was ze vaak weer gesloten over hoe het echt met haar ging."

'Wees gelukkig? Hoe dan, zonder jou?'

De wereld stond helemaal stil

Dan komt in juni 2015 het vreselijke bericht dat Joys is overleden door suïcide. Hoewel de vriendengroep weet van Joys' worsteling, komt haar zelfgekozen dood volledig onverwacht. Emmeke: "Het was zo'n enorme schok, compleet ongeloof. Van alles schiet er door je hoofd: hoe kan dit, waarom wilde ze dit, hoe eenzaam heeft ze zich dan gevoeld?"

Dian: "Je komt ineens vanuit je dagelijkse bezigheden in een soort bubbel waar je helemaal niet in wilt zitten. Heel intens en onwerkelijk. De wereld stond voor mijn gevoel helemaal stil."

Wees gelukkig

Joys laat voor haar vriendinnen nog een laatste boodschap achter. In haar eigen handschrift en met een kus erbij: "Wees gelukkig."

Carla: "Mijn eerste reactie was: Wees gelukkig? Hoe dan, zonder jou? Toch weet ik zeker dat ze ons vanuit de grond van haar hart gunde wat haar zelf niet lukte: gelukkig zijn."

Emmeke: "Het laat zien hoe trouw ze was, dat ze zo op het einde van haar leven nog bezig was met ons." Ook Carla heeft dat zo ervaren toen Joys kort voor haar overlijden bij haar logeerde. "Ze stelde me nog allemaal vragen over mijn studie en of ik gelukkig was met wat ik deed en wie ik om mij heen had. Terwijl ze zelf afscheid van het leven nam, wilde ze nog zeker weten dat het goed met mij ging."

'Joys hoort er nog helemaal bij'

In de periode na Joys' overlijden zoekt de vriendengroep steun bij elkaar. Dian vertelt: "Die eerste week waren we bijna 24/7 samen. Elke avond dronken we met z'n allen een drankje om weer even dat 'samen'-gevoel te hebben."

Carla vertelt: "We hebben het echt met elkaar beleefd en dat is nog steeds zo. Als we met elkaar weg zijn en we horen muziek waar Joys van hield, dan hoeven we dat niet eens uit te spreken. Je zoekt elkaar op en je slaat een arm om elkaar heen. Joys hoort er nog helemaal bij."

Dian vult haar aan: "Bij het jaarlijkse dorpsfeest Stöppelhaene komen we allemaal terug naar Raalte. Dan hoor je weer zo'n knaller van een hit en denken we aan hoe mooi ze dit had gevonden."

Tastbare herinneringen

De vriendinnen ervaren tien jaar later nog vaker bijzondere momenten die hen aan Joys doen denken. "We hadden in mei een meidenweekend, we reden de boot af op Texel en het eerste nummer dat we horen is van Avicii”, vertelt Carla. "We gingen daarna naar een restaurant en per ongeluk was er voor één extra gedekt. We zetten dan ook een kaartje met haar naam op tafel. Dat soort dingen hebben weinig woorden nodig, maar iedereen van ons weet dat ze er in gedachten bij is", vult Emmeke aan.

Acda en de Munnik en Guus Meeuwis

Ook muziek van Acda en de Munnik heeft een speciale betekenis gekregen. "Joys had ooit op straat een abonnement voor een goed doel verkocht aan Paul de Munnik en daar was ze heel trots op”, lacht Carla. "Ze vond 'Het regent zonnestralen' een heel mooi nummer. Toen we hoorden dat Acda en de Munnik weer gingen optreden zeiden we gelijk: daar moeten we heen."

Ook de muziek van Guus Meeuwis heeft een extra lading. Emmeke vertelt: “We kozen in de rouwadvertentie voor een tekst van Guus Meeuwis. Dit lied werd ook op haar afscheid gedraaid: ‘Ik heb tranen gelachen, onnozel gedaan en ten slotte het licht uit gedaan.’ Dat licht uitdoen is dubbel. Ze wilde tot het laatst op ieder feestje blijven, maar deed uiteindelijk ook het licht van haar leven uit.”

Achterblijven met pijnlijke vragen

Wat de vrienden en vriendinnen van Joys samen hebben meegemaakt heeft de groep nog hechter gemaakt. Emmeke legt uit: "We hebben een kwetsbaarheid gedeeld, waardoor we het nu over moeilijke dingen kunnen hebben met elkaar." Een van de voorbeelden daarvan zijn pijnlijke vragen die soms opkomen. Carla vertelt: "We hebben allemaal wel vragen gehad als: 'Had ik iets anders kunnen zien of doen? Wat hebben we gemist?' Dat is heel moeilijk."

Emmeke: "Die vragen stellen in je hoofd is heel menselijk. Je zoekt houvast na zo'n gebeurtenis. Ik weet ook dat ik er geen antwoord op krijg. Gelukkig maken de vragen inmiddels plaats voor mooie herinneringen. Het troost mij om te bedenken: ze wilde niet dood, maar ze kon niet meer verder leven."

Dian: "Iedereen heeft daarin zijn eigen proces doorlopen. Ik ben er vooral heel dankbaar dat we dat met elkaar hebben kunnen doen."

Vier het leven

"Vier het leven", vat Emmeke samen wat ze van Joys heeft geleerd. "Ik ben me bewuster van dat niets vanzelfsprekend is", voegt Carla toe. "Ik ben dankbaar dat ik haar heb gekend. De pijn en de mooie herinneringen bestaan naast elkaar. Als je pijn voelt, is het ook een teken dat je veel om iemand hebt gegeven." Door te genieten van het leven probeert de vriendengroep Joys' nagedachtenis te eren. Dian deed dit ook nog op een andere manier. Ze gaf haar dochter de tweede naam van Joys: Elisa. "Ik vind het een mooi idee dat Joys op die manier voortleeft."

Denk jij aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten helpt. Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 suïcidepreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.