Rouwvraag aan Manu Keirse | Schuld­ge­voe­lens na het overlijden van dochtertje (bijna 2 jaar)

Het antwoord van Manu Keirse

Beste Jeanet,

Het is heel normaal dat je hart pijn doet als je met het sterven van je kind wordt geconfronteerd, ook nog na drie jaar. Het feit dat het onverwacht en in haar slaap is gebeurd maakt het ook bijzonder beangstigend. Het geeft je het gevoel dat elk ogenblik je allerlei onheil kan overkomen. En de omstandigheden, thuis en in haar slaap, maken ook dat je de schuld bij niemand anders kan leggen. Je schrijft terecht: het schuldgevoel dat ik haar had moeten beschermen is soms ondraaglijk.

Schuldig voelen, niet zijn

In mijn boek “Helpen bij verlies en verdriet” (p. 38-39) leg ik uit dat die schuldgevoelens een normale manier zijn waarop de pijn van het verlies naar boven komt. Schuldgevoelens hebben te maken met liefde en verantwoordelijkheid. Je hoeft niet schuldig te zijn om je schuldig te voelen. Als je van je kind houdt, wil je dit ook beschermen. Maar we kunnen nu eenmaal niet alle rampen voorkomen.

Zoek enkele mensen in je omgeving waarmee je over die schuldgevoelens kan praten, laat ze desnoods die bladzijden in het boek lezen, zodat ze niet aankomen met de verkeerde reactie dat je je niet schuldig mag voelen. Je mag je schuldig voelen want dat is een teken van liefde en verantwoordelijkheid. Je schuldgevoelens meerdere keren kunnen uitspreken, laat ze letterlijk uit je lijf naar buiten komen en dat werkt bevrijdend. Opgekropte schuldgevoelens blijven je hinderen en kunnen op een bepaald moment ontploffen.

Hoofd en hart

Wat de angst betreft dat ook je andere kinderen op een dag niet meer wakker worden, weet je verstandelijk ook wel dat de kans dat je andere kinderen hetzelfde overkomt uitermate klein is. Maar ook die angst is een normale reactie. Het is niet omdat je hoofd het weet dat je hart het ook zo kan voelen. Ook hier is het enige dat helpt dat je die angst mag uitspreken.

Ook een correcte medische verklaring, die eventueel meerdere keren wordt herhaald kan je helpen om te begrijpen wat er is gebeurd. Zelfs als er geen medische verklaring is gevonden, betekent dit niet dat het zich opnieuw zal voordoen bij je andere kinderen. In een mensenleven kunnen zich totaal onverwachte zaken voordoen. We kunnen in het leven nu eenmaal niet alles voorspellen, controleren en verklaren.

Levende herinnering

Hopelijk zal het je na een tijd lukken om die twee jaar leven met je dochter op de voorgrond in je herinneringen te plaatsen, zodat haar kinderleven niet wordt gereduceerd tot de wijze waarop ze is gestorven. Vraag eventueel bij de naderende feestdagen dat familie en vrienden uit je netwerk een herinnering aan je dochter of aan jullie zorg voor haar op een kaartje schrijven om het in de kerstboom te hangen. Dat helpt om de herinnering levendig te houden.

Je blijft altijd de moeder van je dochter, ook al leeft ze niet meer. Sterven is verhuizen van de buitenwereld naar het hart van de mensen die van je houden.

Genegen groeten,

Manu Keirse

Helpen bij verlies en verdriet

Dit boek van Manu is een soort gids voor rouw. Hierin vertelt hij ook meer over schuldgevoel na een overlijden en hoe daarmee om te gaan.

• Rouwvragen aan Manu Keirse | 'In ons gezin was geen ruimte voor verdriet'

  Rouwvragen aan Manu Keirse | 'In ons gezin was geen ruimte voor verdriet'

• Song | ‘Ik heb een vraag aan de baas van de hemel’ vertelt rouwvragen van kinderen

  Song | ‘Ik heb een vraag aan de baas van de hemel’ vertelt rouwvragen van kinderen