Rouwvragen aan Manu Keirse | Rouwen om iemand die nog leeft

31 mei 2023 · Leestijd 4 min

· ·

In deze rubriek stellen 'Ik mis je'-volgers hun persoonlijke vragen rondom rouw aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking. Liesbets man kreeg een ernstig ongeluk en ontwaakte als een compleet andere man.

De vraag

Beste Manu,

In 2011 kreeg mijn man een ernstig ongeluk. Na dramatische dagen en een spannende operatie, ontwaakte hij uit zijn coma als een compleet andere man.

Mijn lieve, muzikale, grappige, slimme, avontuurlijke en betrouwbare levenspartner was verdwenen. Hij had ernstig hersenletsel en er was een boze gefrustreerde man over, met gedrag van een twaalfjarige. Er is veel gebeurd natuurlijk.

Agressief gedrag
Revalidatie, en totale ommezwaai van toekomstbeeld. Ik heb nog vier jaar geprobeerd met hem samen te leven. Uiteindelijk was het zijn agressieve gedrag, dat mij deed besluiten om ergens anders te gaan wonen.

Met behulp van Persoonsgebonden Budget zorg ik voor hem. Ik mis hem, terwijl hij er nog is. Ik vind het moeilijk om goed voor mezelf te zorgen.
Zijn welbevinden vind ik belangrijker dan dat van mijzelf. Omdat hem zo'n wreed lot is overkomen, wil ik proberen het leven voor hem zo goed mogelijk te maken. Daarbij ga ik geregeld over mijn eigen grenzen.

Zelfzorg
Dat is nu mijn vraag: hoe zorg ik goed voor mijzelf zonder schuldgevoel hem te kort te doen?
Het voelt alsof ik niet van het leven mag genieten, omdat hij dat ook niet kan. Ik kan hier met hem niet meer over praten, hij begrijpt dat niet meer.

Groeten,

Liesbet

Het antwoord van Manu Keirse

Beste Liesbet,

Hoe zorg je goed voor jezelf zonder schuldgevoel je man tekort te doen? Het is duidelijk uit wat je schrijft, dat de man waarvoor je zorgt niet meer de man is waarop je ooit verliefd was en die je hebt gekozen als de partner van je leven.

Hij is door dat ongeluk een andere persoon geworden: iemand waarmee je niet meer kan praten, waaraan je niets meer kunt uitleggen en andere gedrag vertoont. Een ernstig hersenletsel maakt van iemand een ander mens.

Levend verlies

Je wordt geconfronteerd met een levend verlies. Je bent de persoon verloren die ooit je partner was en je krijgt er iemand voor in de plaats die permanent afhankelijk is en wellicht zelfs nauwelijks in staat is om dankbaarheid te voelen voor alles wat je voor hem doet. Ook begrijpelijk, want hoe kan hij dankbaar zijn voor wat hem is overkomen?

Om dit vol te houden is het op de eerste plaats belangrijk om te beseffen dat jullie allebei een rouwproces doormaken en wat dit aan gevoelens en emoties allemaal kan meebrengen.

Ik zou je aanraden eens aandachtig de hoofdstukken 1 tot 7 en hoofdstuk 20 te lezen in mijn boek “Helpen bij verlies en verdriet. Een gids voor het gezin en de hulpverlener”. Je zal daar veel inzichten opdoen die je dagdagelijks van pas kunnen komen.

Schuldgevoelens

Je zal er ook in lezen dat schuldgevoelens er best mogen zijn, maar dat je daarom niet schuldig bent. Schuldgevoelens zijn een teken van verantwoordelijkheid. Je zal er ook in lezen dat je geduld verliezen, boos en prikkelbaar worden, moedeloosheid en vermoeidheid normale verschijnselen zijn in een rouwgebeuren.

'Niemand kan dit 24 uur per dag, 7 dagen per week'

Goed voor jezelf zorgen begint op de eerste plaats met inzicht in wat jullie allemaal moeten doormaken en daarover kan je lezen in het hogervermelde boek. En op de tweede plaats voor jezelf uitmaken wat je aankan en wat je aan de zorg van anderen moet overlaten. Niemand kan dit 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Getrainde professionals doen dat in een voltijdse job slechts 38 uur per week, maar geen 168 uur per week.

Respecteer je grenzen, want als jij er helemaal aan ten onder gaat, heeft hij daar ook niets aan. En houdt daarbij telkens voor ogen dat schuldgevoelens er mogen zijn, want dat is een teken van verantwoordelijkheid en verbondenheid. Het betekent niet dat je schuldig bent.

Met genegen groeten,

Manu Keirse

Evera’s dochter Mette (19) overlijdt plotseling na een epileptische aanval