Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Waarom hoor ik niks van vrienden na het overlijden van mijn vader?'
In deze rubriek stellen 'Ik mis je'-volgers hun persoonlijke vragen rondom rouw aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking. Yvonne was na haar vaders overlijden graag op sleeptouw genomen door haar vrienden, maar het bleef stil.
Beste Manu,
Mijn vader had Alzheimer en is een jaar geleden overleden. Op de begrafenis waren veel van onze vrienden. Een jaar van verdriet en rouw volgde. Alles kostte me moeite, van eten koken tot vriendschappen onderhouden. Wat was ik graag op sleeptouw genomen. Maar het bleef stil.
Dat stil zijn van vrienden viel vooral op na een jaar (op de sterfdag van mijn vader). Een handjevol stuurde een bericht. Nu vraag ik me sterk af: zijn dit wel vrienden die er allemaal bij waren op de begrafenis of zijn het kennissen? Hoe en wanneer krijg ik weer wat meer energie?
Groeten, Yvonne
Het antwoord van Manu Keirse
Beste Yvonne,
Het feit dat je zo weinig op sleeptouw wordt genomen door vrienden na het sterven van je vader is voor mij een bekend fenomeen. Iedereen vindt het normaal dat je als volwassen kind je ouders begraaft. Zeker als je vader leed aan dementie, denken de meeste mensen dat het een opluchting is wanneer hij sterft.
Maar het blijft je vader, en een vader verlies je maar eenmaal in je leven. Door zijn zorgafhankelijkheid in die laatste periode van zijn ziekte nam hij waarschijnlijk een groot deel van je tijd in.
Herdenking
Het stil blijven van je vrienden na een jaar op zijn sterfdag is moeilijk, maar begrijpelijk. Als zij die datum niet hebben genoteerd op hun kalender, weten zij niet meer dat dit de verjaardag van zijn sterven is.
De enige manier om daaraan te verhelpen is zelf een herdenking organiseren waarop je mensen uitnodigt. Vroeger bestond er in de katholieke kerk een prachtig ritueel. Elk jaar, op de verjaardag van het sterven, werd er een jaarmis georganiseerd waar de familie en vrienden werden uitgenodigd. Dat was een moment om herinneringen te delen.
Alle dimensies
De beste manier om weer wat energie te krijgen na het sterven van je vader is stil te staan bij die herinneringen en bij wat hij in je leven heeft betekend. Sterven van je ouders is de meest gewone manier van afscheid nemen. Elk jaar maken 1.2 miljoen mensen dat mee in Nederland en België.
'Je ouders zijn geen gewone, maar buitengewone mensen'
Maar je ouders zijn geen gewone, maar buitengewone mensen. Hun sterven is dus niet zomaar een gewoon feit, maar een gebeuren dat alle dimensies van je eigen levensgeschiedenis raakt. Twaalf maanden is echt niet te lang om te rouwen en het is heel normaal dat dit op de verjaardag je heel sterk weer parten speelt.
Getransformeerde liefde
Je kunt nog altijd ‘hebben’ wat je bent ‘verloren’: een blijvende maar getransformeerde liefde voor je vader. De jaren die je samen hebt geleefd en de gedeelde herinneringen ben je niet kwijt. De invloeden, de inspiraties, de waarden en de betekenissen van zijn leven zijn niet verloren. Je kunt ze actief en duurzaam integreren in je leven.
Sterven is verhuizen van de buitenwereld naar het hart van de mensen die van je houden. Als het je lukt om de verbinding met je vader te bewaren, besef je des te meer dat je een groot verschil kunt maken in het leven van de mensen waarvan je houdt. Dit besef kan je leven verrijken.
Met genegen groet,
Manu Keirse
Boek: Helpen bij verlies en verdriet
"Als je zegt dat je vader of moeder sterft, is de eerste vraag die je krijgt vaak hoe oud hij of zij was, en meteen daarna: 'Mooie leeftijd!', alsof een hoge leeftijd je verdriet minimaliseert." Hoofdstuk 14 van dit boek gaat Manu verder in op het verliezen van je ouders op oudere leeftijd, en waar je dan tegenaan loopt.
Lees ook over:
Rouwvraag aan Manu Keirse | Schuldgevoelens na het overlijden van dochtertje (bijna 2 jaar)
Lees ook over:
Gerries vrouw overlijdt door suïcide: ‘Onze dochter is bang dat ik ook doodga’
Geschreven door
Manu Keirse
