‘Het is troostend om niet weg te lopen bij verdriet, maar erbij te blijven’

1. Hou vast

“Troost is er mogen zijn, ook als de dingen mislopen. De ander kan daarvoor zorgen, bijvoorbeeld door je vast te pakken. Dat is heel essentieel. Hou vast. Houvast. Letterlijk.”

2. Laat mensen in hun waarde

“Ik moet niet zozeer troosten, want dat kan neerbuigend, kleinerend, kleuterend en afhankelijk makend zijn. De kunst van het troosten is: mensen in hun waarde laten. Troosters zeggen vaak: ‘och arme, volg mij, ik zal zeggen wat je moet doen.’ Op lange termijn maakt dat de ander klein.”

3. Niet alleen psychiaters moeten troosten

“Ik hoop van ganser harte dat niet alleen psychiaters troosten. We hebben nu al te veel werk omdat er te weinig wordt getroost. Het wordt uitbesteed aan professionele zorgers. Troost dreigt gepsychiatriseerd te worden omdat zélf troosten niet past in de leukigheidscultuur. Men zegt: ‘Ga maar naar de dokter, die zal u wel troosten of een pil geven, dan voelt u het niet meer.’ Maar het is juist heel wezenlijk om in verdriet contact te hebben met uw medemens. Dat kan door iemand vast te pakken.”

4. Wees nabij en stil

“Wees nabij, loop niet weg. Tater niet te veel: ge moet dit of ge moet dat. Wees stil! Dan kan de mens zelf tot een ingeving komen wat hij moet doen. De essentie van troost zit ‘m in het geduldig wachten en hoopvol weten dat het goedkomt: kunnen wachten zonder verwachting. Bijzonder dat ik De Wachter heet.” Glimlachend: “Mijn naam is de meest betekenisvolle die er is.”

5. We zijn meer dan ons verdriet

“Bij momenten is verdriet alles. Ge zult uw geliefde maar verliezen…Maar het is niet goed als de identiteit alleen maar uw depressie, slechte jeugd of slechte huwelijk is. De taak van de psychiater is de identiteit uit te breiden. We zijn méér dan ons verdriet.”

6. Niet amputeren, maar zwachtelen

“We kunnen het verdriet niet amputeren, maar wel zwachtelen: zoeken naar manieren om met het verdriet te leven. De kunst van het leven is om ongelukkig te kunnen zijn. Onze cultuur dreigt met pillen, drank, drugs en leukigheid het ongeluk niet langer te verdragen. Wie troost, moet laten weten dat je in de ander gelooft. Wees een vertegenwoordiger van hoop.

Over Dirk de Wachter:
Dirk de Wachter (1960) is psychiater, psychotherapeut en hoogleraar aan de Katholieke Universiteit in Leuven. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen.