Anouk Beugels rouwt om haar complexe vader: ‘Ik doe hem geen eer aan om alleen het mooie te herinneren’

Anouk wordt geboren in een links milieu in Nijmegen, in de jaren tachtig. Haar ouders, ‘schijt-eigenwijs en heel geëmancipeerd’, wonen niet samen en geven haar bewust de achternaam van haar moeder. “In die tijd kon dat alleen als de vader niet in beeld was. Hij was er wel en voedde me samen met mijn moeder op. Maar er stond nergens zwart op wit dat hij mijn vader was, zo belangrijk vonden ze het dat ik mijn moeders naam droeg.”

Blowende einzelgänger

Als ze twee jaar jong is, verbreken haar ouders hun relatie en nemen ze allebei een gelijk deel van Anouks opvoeding op zich. “Ze waren twee uitersten. Mijn moeder woonde in de chique wijk, carrièrevrouw, heel geordend. Ze wachtte me thuis op met thee en kaasbroodjes. Mijn vader was een einzelgänger die veel blowde en in een pauperwijk woonde zonder telefoon, verwarming en wasmachine.”

Het leven met haar vader is avontuurlijk en verrijkend. “Hij was een excentriek figuur, heel creatief, een beetje een woesteling. Hij maakte me ’s nachts wakker om naar de wilde zwijnen te kijken, ik mocht mee op de motor, hij stimuleerde me om zelf na te denken en leerde me veel over kunst, literatuur en natuur.”

Zijn complexe karakter heeft ook een keerzijde: “Zijn vader-knop ging uit ’s avonds, ik werd wakker in een koud huis en moest hem dan wakker maken. Gepuberd heb ik niet; we blowden samen, hij was al de puber in huis. Waarom zou ik dan nog puberen?”

Erkend als kind

Als Anouk twintig is, gaat ze alsnog met haar vader naar het gemeentehuis omdat ze erkend wil worden als zijn kind. “Dat was een momentje, we hebben er een borrel op gedronken. Het was emotioneel, juist omdat het zo zakelijk was.”

Na haar opleiding aan de Toneelacademie gaat Anouk aan de slag als acteur, en later als docent en regisseur. “Gek genoeg is het mijn vader nooit gelukt om naar een voorstelling te komen. Hij was altijd uren te laat en dat werd erger naarmate hij ouder werd.”

Door haar moederschap gaat ze anders kijken naar haar vader als opvoeder. “Hij liet mijn dochter van drie jaar buiten fietsen zonder toezicht, ze kreeg pas heel laat ’s avonds eten. Ik besefte: dat is mij ook gebeurd. Maar daar kon ik niet met hem op reflecteren. Als ik hem erop aanspraak, werd hij kwaad.”

Te ingewikkeld

Anouk besluit met haar vader te breken, maar dat accepteert hij niet. Hij blijft contact zoeken. “Ik hou de wereld van die man, maar het werd mij te ingewikkeld. Daarom besloot ik ons contact te kaderen en eens in de zoveel tijd met hem af te spreken.”

Reflecterend op haar jeugd kan Anouk niet anders dan concluderen dat haar vader een psychische stoornis had, waardoor hij niet kon functioneren in het normale leven. “Hij was een complex gelaagd mens. Dat had z’n mooie kanten, maar hij had weinig structuur. Hij kon gepassioneerd en uitbundig zijn, maar ook dagenlang zijn bed niet uitkomen.”

Vlak voor de première van een musical over moederschap, die zij maakt, overlijdt haar vader plotseling. Anouk, als enig kind, moet alles regelen. “Ik dacht, ik ga echt de beste crematie voor hem regelen die ik kan. En daarna dacht ik: en nu…?”

Ze komt erachter dat ze bar weinig weet over rouwen. “Ik wist niks over de complexe gevoelens, de fysieke klachten die rouw geeft. Ik voelde opluchting en dacht: Mag dit? Wat moet ik hier nu mee? Ik zou er veel aan hebben gehad als rouwen en dood, als onderdeel van het leven, gewoon bespreekbaar waren geweest.”

Alice in Wonderland

Haar rouwproces vergelijkt ze met Alice in Wonderland, waarin ze in een ander universum terechtkomt, met rare, onwerkelijke situaties en steeds in een andere laag van rouw. “Daar is niks romantisch aan, het is een totaal eenzaam en onvoorspelbaar proces, waarin je perceptie verandert en alles wordt uitvergroot. De relatie gaat door, maar is er ook niet. En de realiteit gaat door; je leven, huis en werk, mensen die met onhandige en ongepaste adviezen komen. Maar niemand die op den duur nog echt vroeg hoe het ging met míjn rouwen.”

Die ervaringen besluit ze te verwerken in haar nieuwe musical GROND, die nu in de theaters is te zien. “De voorstelling is voor de jongere versie van mezelf.  Er zijn zoveel jonge mensen die iemand verliezen zonder dat er een woord over gesproken is, terwijl de dood onderdeel is van het leven. Ik hoop dat bezoekers op een fijne manier in het hart geraakt worden en er verbinding ontstaat door hierover te praten.”

De hele mens zien

Door haar creatieve vak beseft Anouk dat ze veel heeft meegekregen van haar vader: “Muziek gaat naar mijn hart, de passie voor muziek deelde ik met hem. Mijn kijken naar mensen, naar kunst, ook dat heb ik van hem. Maar mijn relatie met hem was complex. Ik doe hem geen eer aan om alleen het mooie te herinneren. Ik wil de hele mens, de hele relatie, zien.”