Afscheidsfotograaf maakt de dood zichtbaar
Fotograferen deed Gerda Wesselius (65) altijd al graag, maar sinds een aantal jaar is ze professioneel afscheidsfotograaf. ‘Ik kan geen argument bedenken waarom een trouwdag wél en een uitvaart niet vastgelegd mag worden.’ Toch snapt Gerda waar die gedachte vandaan komt dat het niet zou mogen. ‘Over de dood spreek je niet, en je laat hem zeker niet zien. Dat is not done.’
Gerda spreekt uit eigen ervaring. Ze denkt terug aan die ene avond dat ze als 17-jarige vrouw bij het bed van haar vader zat, in het Bonifatius-hospitaal in Leeuwarden.
‘Ze zeiden dat ik beter naar huis kon gaan’
‘Ik wist dat hij ziek was. Al járen. Maar dat hij er dood aan zou gaan, dat was me nooit verteld. Ik kwam nooit in het ziekenhuis, ik weet niet waarom ik die avond ging. Ik begreep wel dat het erg was. Mijn moeder huilde, mijn oom was er ook bij. Ze zeiden dat ik beter naar huis kon gaan. Toen ik net thuis was, belde mijn moeder om te zeggen dat hij was overleden.’
Troosten
Wat er daarna gebeurde, weet ze niet goed meer. ‘Ik ben de dag erop gewoon naar mijn werk gegaan.’ Ze werkte toen nog op kantoor. Van de dag waarop haar vader werd begraven weet ze ook niet veel meer. ‘Het was afgeladen vol. Mijn moeder huilde. Mijn jongste zusje, ze was pas zeven, wilde haar troosten. Ik kon dat niet.’ Gerda: ‘Onze omgeving had vast medelijden met ons, maar hulp of steun kwam er niet. Niet uit onwil, maar uit onmacht. Niemand kon zich verhouden tot onze rouw.’ Zij zelf ook niet.
Afscheidsfotograaf
‘Er bleef zo’n verdrietig gevoel vanbinnen. Een eenzaamheid die je niet kunt delen.’ Met haar vier zussen – ze is deel van een tweeling – was de band altijd goed, zegt ze. ‘Maar over vaders overlijden spraken we niet veel.’ Sinds kort wel, en daar zou haar nieuwe beroep van afscheidsfotograaf best iets mee te maken kunnen hebben. ‘Zijn dood blijkt in ieders leven een rode draad. Zodra je dat beseft, en uitspreekt, is het vervelende gevoel weg.’
‘Alle plaatjes samen roepen een verhaal op dat je achteraf kunt delen met anderen.’
Gerda is dankbaar voor haar beroep, al staan de tranen in haar ogen als ze aan bepaalde opdrachten terug denkt. De begrafenis van een moeder die drie volwassen kinderen achterlaat, raakt haar. ‘Een van de kinderen, de oudste dochter, had haar moeder vijftien jaar niet gezien. Vlak voor het overlijden zijn ze herenigd, precies als in het bijbelverhaal van de verloren zoon.’
Op verzoek van die dochter heeft ze de begrafenis vastgelegd. ‘Alle plaatjes samen roepen een verhaal op dat je achteraf kunt delen met anderen.’ Zo maakt ze voor anderen zichtbaar wat zij zelf een half leven gemist heeft.
Lees in dit interview met het NRC meer over hoe en waarom Gerda fotograaf is geworden.
Beeld: Unsplash / De vrouw op de foto is niet Gerda.
