Daan Westerink | Rouwen zoals jij wilt na verlies partner
Na een verlies reageert iedereen anders. De een wil alleen zijn, de ander pakt zijn leven meteen weer op door streng voor zichzelf te zijn. Rouwdeskundige Daan Westerink pleit ervoor om te rouwen zoals bij jou past.
“Laat me alleen,
Alleen met al m’n verdriet ,
’t Is beter dat ik nu geen mensen zie.
Niemand, niemand, niemand die me troosten kan.
Ik verloor m’n toekomst en m’n doel.”
Laat me alleen
Rita Hovink zingt de tekst van het nummer ‘Laat me alleen’ uit 1976 met een ingehouden snik. Ze is heel helder tegen de luisteraar. Ze wil alleen zijn. De enige bij wie ze uit zou willen huilen is er niet meer. En dus sluit ze zich op in haar eigen huis om te rouwen, neemt ze de telefoon niet op, luistert ze niet meer naar voor haar loze woorden:
Straks komt je glimlach weer.
Ben je ’t weer vergeten.
Want niemand kan haar troosten, het verdriet van haar wegnemen. Ze is troosteloos:
Deze tranen drogen niet.
Dit gevoel gaat nooit voorbij
En juist omdat niets haar nu kan troosten wil ze gewoon alleen gelaten worden. En ze geeft ook heel goed aan waarom:
Laat me alleen,
Zeur niet tegen mij.
Ik mis ‘m, de wond is nog te vers.
Als ik alleen ben voel ik hem dichtbij.
Niet doen alsof
Is dit herkenbaar voor jou, omschrijft Rita precies wat jij nu meemaakt? Mis jij je man, vrouw, kind, partner, broer of zus ook zo? Voel jij je ook zo onbegrepen door anderen? Trek jij ook de deur het liefst achter je dicht, zodat je stil kunt staan bij degene die je mist?
Heel begrijpelijk. De buitenwereld wil misschien te graag dat het nu alweer beter met je gaat. Hoopt dat een maand na de dood van degene die jou zo lief was dat jij er alweer een beetje bovenop bent. Heel lief, maar voor jou te snel, willen ze je weer vrolijk maken. Maar dat gaat niet zomaar.
In tijden van verlies is het heel erg belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt. Dat je de ruimte krijgt om aan te geven waar je behoefte aan hebt. De een zoekt afleiding en zoekt vrienden op, de ander blijft het liefst thuis. Rita zegt heel duidelijk waar ze behoefte aan heeft. Ze zegt dat ze intens verdriet heeft. Dat de wond te vers is. Dat ze niet kan doen alsof alles weer goed is. Heel dapper van haar, want daarmee geef je je vrienden en familie een heldere boodschap: verwacht niet van mij dat ik nu alweer de oude ben. Er is iemand weg uit mijn leven en dat gevoel gaat nooit voorbij. Ik blijf hem of haar missen. Krachtige woorden. Pijnlijk soms voor de omgeving, maar nu jij voor het eerst of misschien wel voor de zoveelste keer je weg moet zoeken in het land van rouw, is een heldere boodschap voor de mensen om je heen ook wel heel erg duidelijk. Een houvast.
“In tijden van verlies is het heel erg belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt”
Lief zijn voor jezelf
Moet je dan allemaal maanden binnen gaan zitten na de dood van een dierbare? Nee, er zijn geen voorgeschreven wetten hoe je moet rouwen en hoe lang het duurt voordat je je weer sterk genoeg voelt om de wereld in te gaan. Je nieuwe leven oppakken zonder hem of haar kost de een meer tijd dan de ander. En hoe je dat doet is geheel aan jou.
Wees daarbij wel mild voor jezelf. Ik denk nog vaak aan Greet, de moeder van een goede vriendin. Ik ken haar al sinds de middelbare school en na de dood van haar man Piet was ze voornamelijk thuis, omringd door alle herinneringen aan hun gezamenlijke leven. Dat vond ze prettig, maar ook lastig. Ze voelde zich best eenzaam, ondanks alle aandacht van haar kinderen, die aan de andere kant van het land woonden maar haar vaak opzochten. Vroeger ging ze vaak samen met Piet op pad maar daar had ze geen zin meer in. ‘Maar je ging zo graag naar het theater, Greet, waarom doe je dat nu niet meer?’, vroeg ik na een paar jaar. ‘Heb je daar geen zin meer in of is er geen vriendin die met je mee kan gaan?”
Greet reageerde als door een slang gebeten. “Daaaaan! Wat zeg je me nou. Ik naar het theater gaan zonder Piet? Dat hoort niet. Op zaterdagavond gaan echtparen naar het theater. Samen. Een weduwe past daar niet tussen. Wat zullen de mensen wel niet denken.” Ze keek naar me en begon te lachen. “Of denk jij daar heel anders over?”
Van het leven genieten
Greet vertelde vervolgens dat het huis haar veel te groot was geworden, maar ja, hier was ze toch zo gelukkig geweest met haar Piet. “Ik kan toch niet in de buurt van de kinderen gaan wonen, Daan, en trouwens, als ik dat wel doe, dan is Piet helemaal alleen.”
Ik floepte er spontaan uit “De kinderen en kleinkinderen vinden het vast heerlijk als je om de hoek woont, en trouwens, je kunt het graf van Piet toch ook op den duur ook verhuizen naar een kerkhof dicht bij jou in de buurt? Herbegraven mag hoor, en gebeurt heel vaak.”
“Daaaaan!” riep Greet weer. Maar nu lachte ze erbij. “Piet herbegraven. Dat hoort niet! Toch? Of wacht, ik denk dat Piet dat dan wel weer heel grappig zou vinden. Hij komt hier niet vandaan, en zo komt ie dan toch weer een beetje terug op de oude grond. En o, het lijkt me eigenlijk wel weer heel erg fijn om weer bij familie in de buurt te wonen”.
Ik heb die middag een zaadje geplant. En door haar eigen gedachten en verlangens schoot die wortel. Ze praatte erover met haar kinderen en de wens om niet meer alleen te wonen, maakte dat ze een jaar later haar huis te koop zette en dicht bij een haar kinderen, kleindochters en familie ging wonen. Ze pakte haar leven weer op met Piet altijd in haar gedachten. Ook bij haar bleef, net als bij Rita, het gemis. Maar dat mocht ze nu ook. Van zichzelf. Ze mocht Piet missen, maar ze mocht ook weer genieten van het leven.
Ruimte krijgen en nemen
De laatste jaren van haar leven was ze dan ook heel gelukkig. Drie jaar geleden stierf ze. En een paar maanden later vervulden haar kinderen de liefste wens van hun moeder. Hun vader Piet werd herbegraven. Bij zijn Greet.
Trek je dus gerust terug als je even geen mensen om je heen kunt verdragen. Maar vul niet in voor de omgeving wat ze wel niet van je zullen denken als je gaat verhuizen of als je in het vervolg alleen naar het theater gaat. Wees mild voor jezelf en besef dat er veel meer mensen naar je willen luisteren dan jij wellicht nu denkt. Net als Rita opende Greet zich uiteindelijk ook weer voor de mensen om zich heen, die Piet ook misten:
Iemand, iemand, iemand die gelukkig was.
En verloor, begrijpt wat ik nu voel.
En daar zit de troost. Weten dat je niet de enige bent die verdriet heeft en daar ruimte voor krijgen en nemen.
Geschreven door
Daan Westerink
