Troost | Dit kun je beter wel (en niet) doen of zeggen bij verlies

Helpen

Rouwdeskundige Manu Keirse bespreekt de Ik mis je-enquête over wat te doen of te zeggen als een dierbare is overleden. ‘Het bijzondere van dit onderzoek is dat aan mensen in verdriet zélf is gevraagd wat ze hebben ervaren als helpend of storend in woord en daad. Mensen die de schoenen dragen weten het beste waar ze knellen.’ Dat is de reactie van professor Manu Keirse op de enquête van Ik mis je over wat troost en wat juist niet.

Extra verdriet

Precies die onhandigheid van de omgeving van iemand die een dierbare is verloren is een constante in m n gesprekken voor Ik mis je en de aanleiding voor deze enquête. En dan druk ik me met ‘onhandigheid’ nog voorzichtig uit. Want veel mensen in rouw voelen zich gekwetst of op z’n minst niet gehoord, gezien of begrepen door naasten. Ze worden regelmatig ontweken in plaats van getroost. Onbedoeld zeggen of doen omstanders iets wat, in plaats van troost, extra verdriet bezorgt. Iedereen wil het graag goed doen, maar weet vaak niet hoe.

Mensen helpen overleven

Als je een dierbare verliest, is het belangrijk hoe je omgeving je opvangt. Om inzicht te krijgen in wat mensen denken dat troost bij verdriet en wat juist niet, deed Ik mis je een kwantitatief onderzoek. In de hoop dat het de omgeving van een rouwende inzicht geeft hóe te troosten. En dat het handvatten geeft voor wat je wel kunt doen of zeggen bij verlies en wat beter niet. Manu Keirse, die dagelijks mensen in rouw begeleidt in zijn praktijk, geeft zijn interpretatie van de enquêteresultaten. ‘Mensen helpen overleven doe je niet met de uitspraken uit deze Top Tien “Niet zeggen bij verlies”.’

Persoonlijke ervaringen

Een representatieve groep Nederlanders van achttien jaar en ouder hebben we een groslijst voorgelegd met ervaringen uit de praktijk van troost. Ervaringen die zijn verzameld via reacties en een oproep op ikmisje.eo.nl.

Ergste en beste

Uit de enquête komen deze twee Top Tiens:
– Wat is het ergste wat je kunt zeggen/doen als een dierbare is overleden? – Wat is het beste wat je kunt zeggen/doen als een dierbare is overleden? Met andere woorden: de do’s en dont’s bij groot verdriet.

Het eerste wat opvalt is dat de Top Tien niet zeggen/doen enkel bestaat uit dingen die je beter niet kunt zeggen. En dat de Top Tien wel zeggen/doen voornamelijk bestaat uit dingen doen.

Top 10: Wat kun je wel doen als een dierbare is overleden?

1. ‘Blijven openstaan voor het verhaal van de nabestaande: ‘Ik ben er voor je.’
2. .’De nabestaande niet ontwijken, maar op hem/haar afstappen.
3. ‘Vragen of je iets kunt doen en dat ook doen.’
4. ‘Toegeven dat je niet weet wat je moet zeggen.’
5. ‘Een knuffel geven.’
6. ‘Opbellen om te vragen hoe het gaat.’
7. ‘Hem of haar sterkte wensen.’
8. ‘Samen iets gaan doen, zoals wandelen, sporten, naar het theater gaan.’
9. ‘De nabestaande naar mooie herinneringen vragen.’
10. ‘De naam blijven noemen van de nabestaande.’

Elk mens rouwt anders

Omgaan met verdriet blijft maatwerk. Elke mens is anders en rouwt dus anders. Dat blijkt ook weer uit deze enquête. Zo komt het geven van een knuffel en het wensen van sterkte zowel in het lijstje don’ts als do’s voor (maar in het eerste lijstje scoren ze lager dan de tiende plaats).

Een bloemetje bij het graf

Een paar voorbeelden van tips die niet de Top Tien haalden, maar die ook waardevol kunnen zijn: iets van je laten horen op de verjaardag of sterfdag van de overledene. Iets uit handen nemen, zodat de nabestaande tijd heeft voor zichzelf. Helpen met praktische zaken (zoals verzekeringen). De nabestaande een maaltijd brengen of uitnodigen om te blijven eten. Een bloemetje bij het graf neerzetten. Kortom: je kunt altijd iets doen om de ander te troosten.

Hoe kun je nou echt goed luisteren naar iemand die een dierbare is verloren? En wat kun je nog meer betekenen? Dat lees je in het boek Troost – Als je iemand mist, geschreven door presentatrice Hella van der Wijst en uitgegeven door Kok Boekencentrum.

In het boek gaat Hella in op vragen als: Wat is troost en hoe werkt het? Waar vinden mensen die een dierbare moeten missen troost? Waarom is het delen van verdriet zo belangrijk? Wat moet je als naaste niet en wat vooral wél zeggen?

Het boek Troost bevat twintig verhalen van mensen die geliefden verloren. Daarnaast geven rouwdeskundigen en wetenschappers vanuit unieke invalshoeken inzichten in de wereld van verdriet en troost.

Bestel

Bestel hier het boek Troost- als je iemand mist voor €20 (exclusief verzendkosten).