Rouwvragen aan Manu Keirse | ‘Ik ben boos dat ik al jaren op een houtje moet bijten door de schulden van mijn overleden man'
In deze rubriek stellen Ik mis je volgers hun persoonlijke vragen rondom rouw aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking. Tonnie vraagt Manu hoe ze van de boosheid af komt die ze zeven jaar na het overlijden van haar partner nog steeds voelt.
Beste Manu,
Mijn wederhelft is zeven jaar geleden thuis overleden na een ziekbed van een half jaar door kanker. Na zijn overlijden kwam ik erachter dat hij mij met een grote schuld achterliet, waardoor ik nu nog steeds op een houtje moet bijten.
Ik blijf ontzettend boos op hem. Ik heb ook verdriet maar de boosheid overheerst. Ik probeer het naast me neer te leggen, maar als ik in de winkel sta en weer niet kan kopen wat ik graag zou eten maar altijd maar goedkoop moet eten, dan ga ik weer.
Boosheid overheerst en overschaduwd mijn leven op het moment. Terwijl ik helemaal geen boos mens ben. Ik krijg anderen altijd weer opgebeurd, maar mezelf…. Hoe krijg ik mezelf weer positief?
Groetjes,
Tonnie
Het antwoord van Manu Keirse
Beste Tonnie
Je schrijft dat je helemaal geen boos mens bent, maar dat je de boosheid niet kwijtraakt, ook al is het reeds zeven jaar geleden dat je wederhelft je na zijn dood met grote schuld heeft achtergelaten. Dit pas ontdekken na zijn dood, waardoor je helemaal geen mogelijkheid meer hebt om dit met hem te bespreken, is natuurlijk een soort onrecht dat je wordt aangedaan.
Het gaat om een emotioneel trauma. Het is niet duidelijk zichtbaar, maar het wordt des te harder gevoeld. Je verliest je wederhelft en dat tast vaak ook je gevoel van veiligheid aan. Dan ontdek je ineens dat alle financiële veiligheid je is ontnomen. En je blijft ook nog eens achter met het gevoel dat je een gesprek daarover niet waard was. Je zelfgevoel is beschadigd. Een van de vormen waarin emotionele pijn naar boven komt is boosheid. Dat is een heel normaal gevoel.
Herstellen van wat je is aangedaan is geen sinecure, vooral omdat je er bij elke aankoop of betaling mee wordt geconfronteerd. Hoe krijg je jezelf weer positief?
Je hebt op de eerste plaats enkele mensen nodig die je in vertrouwen kan nemen en waarmee je het onrecht kunt delen. Je moet in een veilige omgeving lucht kunnen geven aan je boosheid, bij mensen die weten dat die boosheid normaal is. Misschien kunnen er ook wel enkelen je helpen om greep te krijgen op de situatie
Maar slachtoffer worden van een dergelijk onrecht heeft bijna altijd consequenties voor je sociale relaties en je gevoel van verbondenheid. Je hebt de neiging om je terug te trekken uit schaamte voor wat je is overkomen, ook al ben je daar helemaal niet verantwoordelijk voor. Wat je nodig hebt om te kunnen doorleven is een of meerdere mensen die je helpen om je leven weer zin te geven. Het helpt om te overleven als je dichter kunt blijven bij de waarden en de normen waar je vroeger in geloofde, zodat de aanslag op je persoonlijke waardigheid daardoor iets minder impact heeft. Maar ook dat vraagt om enkele mensen die bereid zijn te luisteren naar je boosheid, je onrecht te benoemen als onrecht en te helpen zoeken naar wat je verder kan doen om dit te remediëren.
Genegen groeten,
Manu Keirse
Lees ook over:
Na zijn overlijden ontdekt Debby haar man's enorme gokschulden
Lees ook over:
Rouwvragen aan Manu Keirse | 'In ons gezin was geen ruimte voor verdriet'
Helpen bij verlies en verdriet
Dit boek van Manu is een soort gids voor rouw. Hierin vertelt hij ook meer over emoties na een overlijden en hoe daarmee om te gaan.
Lees ook over:
