Paula verliest haar moeder door corona: ‘Ik kon een jaar lang niet rouwen’

“Mijn moeder, Rina, was jong van geest. Doordeweeks was ze een behoudende vrouw, netjes en verzorgd. In de weekenden liet ze de touwtjes los en genoot ze volop van het leven. Mijn man en ik kochten een sloepje, en dat vond ze wel een heel grote aankoop. Maar ze genoot er ontzettend van. Samen gaven we de sloep de naam Happy Hours. Mijn moeder stond altijd klaar met iets lekkers als ze mee ging varen.

Toen mijn man en ik gingen trouwen, hielden wij het bescheiden en organiseerden alleen een receptie. Mijn moeder gunde ons ook een feest, en organiseerde dat in het geheim. Een groot feest met een fantastische band. Wij wisten van niets. Wie heeft er nou zo’n moeder?

Ze was altijd in voor een geintje: dan zette ze een gekke pruik op tijdens een feestje of op vakantie, maakte een TikTok-video met de kleinkinderen of deed mee met een sneeuwballengevecht op wintersport. In Disneyland rende ze met de kinderen mee naar de volgende attractie. Ik dacht wel eens: waar haal je de energie vandaan?

Het was 2021, de tweede coronagolf, de tijd van de avondklokken. Mijn ouders waren voorzichtig, maar we hadden veel contact op afstand. Op een gegeven moment zei mijn moeder: ‘Ik ben volgens mij een beetje verkouden.’ Ze wilde ons niet ongerust maken.

Niet veel later stond ze op met hoge koorts. De huisarts kwam langs, en die zag meteen dat het niet goed ging. Mijn moeder moest met de ambulance naar het ziekenhuis. Daar testte ze positief op corona. Ze kwam op een kamer te liggen met allemaal coronapatiënten.

Skibril

De volgende dag voelde mijn vader zich ook niet helemaal lekker. Ook hij bleek corona te hebben. Het ziekenhuis was zo vol, hij heeft urenlang in de ambulance gezeten, wachtend op een plek. Gelukkig kon hij in het Erasmus MC in Rotterdam terecht, en na twee dagen werd mijn moeder daar ook heen gebracht.

Daar stond ik dan, helemaal ingepakt met een skibril op bij haar bed. Ze zag er de humor nog wel van in. Het was februari, wintersportseizoen. Normaal gesproken gingen we skiën. ‘We zitten in een verkeerd scenario’, zei ze.

Mijn vader was moeilijk aanspreekbaar, zo ziek was hij. Mijn moeder heeft hem nog één keer gezien, om afscheid te nemen. Hij had al wat gezondheidsklachten, dus we waren vooral bang om hem te verliezen. Mijn moeder was juist gezond en sportte veel, dus die zou het wel redden.

Maar opeens ging het met haar heel slecht. Buiten boven de kamerdeur brandde het lampje dat aangaf dat de hoeveelheid zuurstof in haar bloed te laag was, en in de kamer gingen piepjes af. Toen werd mijn moeder op haar buik gelegd. Een week lang ging het heel slecht met mijn beide ouders.

Als ik thuiskwam uit het ziekenhuis, gooide ik al mijn kleren in de tuin, in vuilniszakken. Ik sliep apart van mijn man en knuffelde niet, terwijl je mensen juist heel erg nodig hebt. Niemand wist precies wat er aan de hand was. Op die corona-afdeling zag ik zoveel narigheid, zoveel huilende mensen. Ik zag mensen van mijn leeftijd overlijden, daarom was ik bang.

Mijn vader knapte gelukkig iets op, mijn moeders situatie werd alleen maar slechter. Maar ze wilde niet naar de IC. Ze was bang dat ze dan als kasplantje zou eindigen. Er was nog één kans: we probeerden een behandeling met de optiflow, een zuurstofboost.

Na twee weken optiflow vertelden de artsen haar: ‘U wordt niet meer beter.’ Waarop mijn moeder zei: ‘Nee hoor! Corona is grillig, maar ik ga gewoon door.’ Ik zag dat ze, na in totaal drie weken ziekenhuis, op was. Dus ik zei: ‘Als je het voor ons doet, moet je nu stoppen.’ Toen kon ze het loslaten.

Alleen ik mocht bij het afscheid zijn. Het was vreselijk. Langzaam verlaagden ze de zuurstof, en kreeg mijn moeder morfine. ‘Niet te veel’, zei ze, ‘want ik ben bang dat ik ga hallucineren.’ Ik wilde haar niet laten huilen, want ze had het al zo zwaar. Dus ik zei alleen nog: ‘Ik heb een prachtig leven gehad, ik had me geen betere moeder kunnen wensen.’

Slaappil

Het laatste wat mijn moeder nog tegen mij zei was: ‘Ik hoop dat je het redt, Paula.’ Daarna kreeg ze een slaappil. Ik zat nog uren bij haar bed, speelde nog wat muziek af. Ze was nog niet klaar om te gaan, maar ze was niet bang.

Toen ze overleden was, ging ik naar mijn vader, aan de andere kant van de gang. Pak uit, bril af, opnieuw aankleden… Heel onwerkelijk. Mijn vader kan het zich niet meer zo goed herinneren. Die was zelf nog heel ziek.

Elke ochtend kwam weer het besef: o ja, mijn moeder is dood, mijn vader nog niet. Mijn moeder lag beneden in het ziekenhuis opgebaard, want haar lichaam was nog besmettelijk. Het was echt verschrikkelijk.

Op de sterfdag van mijn moeder lag haar vaccinatiebewijs in de brievenbus. Dat vond ik heel pijnlijk: één zo’n prikje, en dan had mijn moeder het misschien gewoon gered. Ik ben lang boos geweest op corona. Ze was zo gezond en zo voorzichtig.

Een afscheidsdienst was niet mogelijk, maar een jaar later hielden we een herdenking. Daarvoor hebben we een heel mooie fotoreportage gemaakt, en er waren twee zangeressen. Na mijn speech zongen ze Because you loved me van Celine Dion. Een jaar lang heb ik niet gerouwd, want ik was hiermee bezig en zorgde voor mijn vader, die lang moest revalideren. Sinds de herdenking gaat het beter met hem.

Ik heb heel lang last gehad van alles wat er is gebeurd en kreeg hulp van een psycholoog. Ik moest vechten om weer terug te komen. Het leven kan ik verdragen zonder mijn moeder, maar het gemis is enorm. Ik weet soms niet waar ik met die liefde voor haar naartoe moet. Over haar praten troost mij.

Soms denk ik: maak ik de goede keuze? Dan hoor ik haar zeggen: ‘Het maakt niet uit wat je doet Paula, als je maar gelukkig bent.’ Mijn moeder genoot van elke dag, zij is mijn grote voorbeeld. Ik denk dat ze trots zou zijn dat we als familie nog bij elkaar komen. Mijn moeder vond dat heel belangrijk. Ik probeer net zo positief in het leven te staan als zij, al valt dat me wel zwaar.

Rode draden

De tekst die mijn moeder al had klaarliggen voor haar uitvaart was: ‘Als de zon aan de horizon verdwijnt, is zij niet weg. Je kunt haar alleen niet meer zien.’  Afgelopen maart waren we in Lapland, een reis die we eigenlijk met haar zouden maken. De lege plek was enorm, dat vond ik heel moeilijk. Maar op de dag dat haar overlijden precies vier jaar geleden was, zagen we het noorderlicht. Dat zijn de rode draden in het even waar ze nog doorheen loopt.