Ik mis je podcast met Manu Keirse #2: Geen kind rouwt op dezelfde manier
In deze aflevering van de Ik mis je podcast gaat Psycholoog Manu Keirse in gesprek met Joachim. Hij verloor zijn vrouw en praat met Manu over het rouwproces van zijn kinderen.
Hoewel psycholoog Manu Keirse dé rouwdeskundige van de Benelux wordt genoemd, ziet hij vooral ervaringsdeskundigen als de experts. Manu: ‘Ik ben al vijftig jaar in gesprek met mensen die expertise hebben op het gebied van rouw omdat ze het zelf hebben meegemaakt en er zelf doorheen moeten. Van elke ervaring met mensen leer ik telkens weer ik iets bij.’ In deze aflevering gaat hij in gesprek met Joachim.
‘Ik vind het spannend en tegelijkertijd een eer om over mijn vrouw te praten’, vertelt Joachim. Na vijf jaar kanker te hebben gehad, is zijn vrouw ruim een jaar geleden op 49-jarige leeftijd overleden. Joachim blijft achter met vier kinderen. Hij beschrijft hoe het is afscheid te moeten nemen van de liefde van zijn leven. ‘Dat is een ongelofelijk zwaar en vreemd proces.’
Afscheid
‘Op de begrafenis vertelde ik het geheim van onze relatie: wij wisten alles van elkaar. Maar in de laatste fase vond ik het moeilijk dat, ondanks alle openheid, ik meer van haar wilde weten hoe zij het leven losliet. Dan zei ze: “Ik heb daar duizend gedachten over per dag, die ga ik niet met je delen. Als ik die met je deel, heb jij geen leven meer en dit is een proces wat ik individueel, samen met God, moet doen. Ik neem aan deze kant afscheid van het leven, en als ik er niet ben, moet jij het aan de andere kant doen.” Hoe moeilijk ik dat toen vond, ik begrijp haar keus nu wel. Ik bewonder haar erom dat ze ons in die zin gespaard heeft.’
We hebben veel gehuild, maar ook intense herinneringen gemaakt
In de laatste jaren van haar ziek-zijn, hebben Joachim en zijn vrouw ervoor gekozen ten volste te leven. ‘We hebben ’s avonds in bed veel gehuild, maar ook intense herinneringen gemaakt: veel gereisd en mijn vrouw heeft video’s gemaakt voor de kinderen. Terwijl de tranen over haar wangen liepen, vertelde ze in de camera dat ze van hen hield en gaf ze haar liefde mee. En ze zei: “jullie zullen veel verdriet hebben, maar ga het leven ook weer omarmen.”‘
Dankbaar
Joachim: ‘Ik realiseer me, hoe gek het ook klinkt, dat ik dankbaar ben dat we zo’n proces hebben gehad. Dat we de tijd hebben gehad afscheid te nemen. Dat is me heel dierbaar. Ook de laatste week dat ze nog thuis opgebaard lag, was haast een euforisch fijne week. Ik gunde haar de rust en vrede, en we hadden het met elkaar zo mooi. In mijn geval ben ik heel blij dat het zo is gegaan en niet met een heel abrupt einde.’
Kinderen in rouw
De kinderen van Joachim rouwen alle vier op een andere manier. ‘Het is soms lastig het verdriet gezamenlijk te beleven omdat elk kind op een andere manier bij zijn pijn komt en in een andere fase zit. Maar ik maak wel alle tijd en ik maak mijn kinderen in alles prioriteit.’
Joachim vraagt zich af of zijn kinderen opnieuw door een rouwproces gaan als ze volwassen zijn. Manu antwoordt daarop: ‘Kinderen beleven het verlies opnieuw in elk stadium van hun leven. Bij kinderen waar een van de ouders op heel jonge leeftijd overlijdt, zeggen mensen soms: dat kind heeft het snel verwerkt. Maar als een kind van twee jaar haar moeder verliest, en als die moederfunctie wordt ingevuld door iemand die liefdevol en op een warme manier met het kind omgaat, is dat rap oké. Als het kind 12 jaar wordt, 18 jaar wordt, de dag dat ze in het huwelijk treedt, de dag dat zij moeder wordt, dan denkt ze aan haar moeder. In elke leeftijdsfase komt dat op een andere en nieuwe manier terug.
Op cruciale momenten in je leven komt verlies terug.
Soms zeggen mensen, ben je er nog niet overheen? Heb je het nog niet verwerkt? Dat heeft niets met verwerken te maken. Verlies overleef je en je neemt die persoon mee door heel je leven. Op cruciale momenten in je leven komt dat terug.
Elk kind gaat verschillend met verlies om. Jongens rouwen vaak anders dan meiden, maar ook op elke leeftijd is het anders. Herkenbaar als een vingerafdruk, maar geen mens rouwt op dezelfde manier.
Pijn van kinderen
Manu: ‘Als je kinderen probeert te helpen bij hun pijn te komen, bedenk dan dat kinderen dat misschien niet willen op dat moment. Ze willen hun pijn niet voelen, ze willen zijn zoals hun leeftijdsgenoten. Een heel ander moment is die pijn ineens wel daar. Kinderen hebben iemand nodig die hen met warmte, genegenheid omringt. Die hen zegt: je mag erover praten als je dat wilt, niets moet. En als je er ooit wil praten, je bent welkom. Als je er met iemand anders over wilt praten is dat ook goed. Kinderen sparen soms hun ouders, de schouders van kinderen zijn niet sterk genoeg om naast hun eigen verdriet ook het verdriet van hun vader of moeder te dragen. Daarom is het fijn als ze soms met iemand anders kunnen praten.’
Luister via: Spotify | Apple podcast
Lees ook over:
