Franka verliest plots haar dochter (22): ‘Dat vind ik het ergste: dat Sanne alleen was’

“Vooral de vraag: ‘Hoeveel kinderen heb je?’, vind ik soms moeilijk. Ik ben moeder van vier, maar wil niet in elk gesprek uitleggen dat mijn dochter overleden is. Wat een simpel gesprek kan zijn, gaat dan altijd ook meteen over een groot verdriet.”

Franka bladert door het digitale fotoalbum, terwijl ze over haar dochter vertelt. “Sanne was mijn oudste dochter; een groot, sterk en altijd gezond kind.” Het is dan ook een schok als Sanne op haar twaalfde ineens heel ziek wordt.

“Van een gezonde puber veranderde ze in een patiënt in de isolatiekamer van het ziekenhuis.” Sanne blijkt de zeldzame ziekte MDS (myelodysplasie) te hebben, een vorm van beenmergkanker. Een heftige tijd breekt aan voor het hele gezin. Sanne heeft beenmerg van een donor nodig, maar gelukkig blijken haar zusje en broertje geschikt te zijn als donor. Sanne volgt verschillende chemokuren en als laatste ontvangt ze een beenmergtransplantatie van haar zusje Myrte.

Transplantatie van haar broer

Na deze ingrijpende behandeling krabbelt Sanne langzaam weer op en na een jaar gaat ze terug naar school. In het derde jaar van de middelbare school komt de ziekte echter terug. Opnieuw moet Sanne een zware behandeling ondergaan en krijgt ze wederom een beenmergtransplantatie – deze keer van haar broer Lars.

Ook hier herstelt ze gelukkig van. Sanne heeft een schooljaar in te halen, maar haalt het in en het jaar erna slaagt ze met succes voor haar eindexamen. Ze gaat Sociaal Pedagogische Hulpverlening studeren en verhuist naar Utrecht. Voor Franka een moment van loslaten. “Na een periode waarin wij veel voor Sanne hadden gezorgd, was het mooi om te zien dat ze zelfstandig werd en haar eigen leven ging leiden. Eerder had haar ziekzijn hier toch een rem op gezet.”

Ondertussen is Sanne 22 jaar. Ze studeert, is verliefd en alles lijkt goed te gaan met haar gezondheid. In het weekend is ze regelmatig thuis. Het laatste weekend voordat Sanne overlijdt, wandelen Franka en Sanne samen naar het station om Sanne op de trein naar Utrecht te zetten. “Ik ben zo blij dat we die wandeling samen hebben gemaakt. Ik zie nog hoe we naast elkaar liepen, zij met haar paarse leren laarzen aan. Op het perron heb ik haar gekust en uitgezwaaid.” Niet wetende dat dit de laatste keer is dat Franka haar dochter levend ziet.

Een paar dagen later belt Sanne haar ouders op om te vertellen dat ze zich niet goed voelt. Voor de zekerheid maakt Sanne een afspraak in het ziekenhuis. Franka: “Het voelde zo tegenstrijdig. Een heleboel dingen gingen goed, en opeens was daar toch weer haar gezondheid. Ik kon de vinger niet helemaal op de situatie leggen. Het voelde alsof er iets niet klopte.”

Sanne gaat samen met Hans, haar vader, naar de afspraak in het ziekenhuis, waar ze de specialist bezoeken. Franka herinnert zich het moment nog goed dat haar man uit het ziekenhuis belt: “Hij zei: ‘De arts heeft ons gerustgesteld, er is niets afwijkends te zien’.” Sanne wordt na het ziekenhuisbezoek bij haar kamer afgezet en na de lunch reist ze naar haar nichtjes waar ze gaat oppassen.

De tranen schieten in Franka’s ogen als ze terugdenkt aan wat er daarna gebeurde. “Sanne ging op haar nichtjes passen, en belde Hans na aankomst. Ze zei: ‘Pap, ik voel me niet lekker. Ik heb overgegeven en ik zie sterretjes’.” Hans stelt zijn dochter gerust en zegt dat ze zo snel mogelijk naar haar toekomen en vraagt haar opa, die in de buurt is, om alvast bij Sanne langs te gaan. Maar een halfuur later belt Franka’s schoonzus naar Franka: ‘Het gaat echt niet goed, je moet naar Sanne toe.’

Alleen

“Mijn man en ik zijn meteen in de auto gestapt en vlogen de snelweg over. Tot we opnieuw werden gebeld: ‘Ze leeft niet meer’, hoorden we deze keer aan de telefoon.” Opnieuw lopen de tranen over Franka’s wangen. “Alsof ik een salto maakte en achterover klapte op mijn hoofd.”

“Het voelde zo wrang, omdat we al zoveel hadden meegemaakt. Het leek net alsof we even niet hadden opgelet en de dood ons op een onbewaakt moment te slim af was geweest.” Het is even stil. “Misschien vind ik dat nog wel het ergste, dat Sanne alleen was toen ze stierf.” 

Sannes nichtjes, toen nog tieners, vinden Sanne – 22 jaar – levenloos op de bank als ze thuiskomen uit school. Als Franka en haar man aankomen bij het huis, is de buurt al in rep en roer. “Eerst moest de politie een sporenonderzoek doen. Pas in de avond mochten wij haar eindelijk zien.” Franka voelt het verdriet en de rouw in haar hele lijf. “Mijn lichaam deed letterlijk pijn.”

Deze verschrikkelijke dag is ondertussen alweer zestien jaar geleden, maar de herinneringen aan Sanne zijn nog springlevend. “Ze was de oudste in ons gezin en het eerste kleinkind en nichtje in de familie. Ze wordt door iedereen zo gemist. Mijn man en ik zijn volgend jaar veertig jaar getrouwd en Sanne zou ook veertig jaar zijn geworden. Nu komt achter zo’n feest altijd de domper van Sannes dood”, vertelt Franka.

Naar China

Terwijl ze door de map met foto’s klikt, komen herinneringen boven: “Sanne was zo’n lief en makkelijk kind. En ook heel kleurrijk en creatief.” Franka laat de foto’s van Sannes vrolijke kamer zien. “Ze wilde ook graag naar China en Japan. Toen haar broer Lars later naar China ging, heeft hij haar foto meegenomen. Overal heeft hij met haar portret foto’s gemaakt, omdat ze het zelf niet meer kon.” 

Het verlies van Sanne heeft het gezin veranderd. “We leerden hoe kwetsbaar het leven is. Samen dingen vieren, is voor ons heel belangrijk geworden. Dingen die eerst belangrijk leken, waren dat ineens helemaal niet meer. Ik was klaar met altijd druk zijn.”

"We weten niet waaraan Sanne is overleden. We wilden haar niet laten onderzoeken maar haar lichaam respecteren na alles wat ze al had meegemaakt. Mensen denken vaak dat je antwoorden krijgt bij een onderzoek, maar ik denk - in ons geval - dat je juist meer vragen krijgt. Ze komt er niet door terug." Franka glimlacht. “Mensen zeggen vaak tegen mij: ‘Wat bijzonder dat jullie huwelijk dit overleefd heeft’. Ik besef: rouwen doe je niet samen. We hadden ieder onze eigen weg in het verdriet en het rouwen en lieten elkaar daar ook vrij in, maar hadden altijd hetzelfde doel: er zijn voor onze andere kinderen, Lars, Iris en Myrte. Daar ben ik heel blij om.”

Op Sannes geboorte- en sterfdag legt Franka bloemen – orchideeën en gerbera’s, Sannes lievelingsbloemen – bij het graf, waar een speciaal beeld staat in plaats van een grafsteen. “Als ik daar ben, zeg ik altijd even: ‘Hoi, San’. Maar het gemis gaat nooit over.”