Eddy’s vriend Peter stierf in de Sahara | ‘Zijn dagboek is een liefdevolle handleiding voor hoe we verder moeten leven’
Een avonturier en een durfal. Dat was Eddy’s hartsvriend Peter. Dertig jaar geleden overleed Peter tijdens een rit door de Sahara. Peter was niet alleen, maar met zijn maat Marc, die ook om het leven kwam in de woestijn. Eddy: “Peter en Marc maakten hun eigen verdriet en sterfelijkheid ondergeschikt om hun familie en vrienden te troosten."
Als ik denk hoe graag ik door wil, springen de tranen me in de ogen.
We accepteren ons lot als de bikkels die we zijn.
Vrees niet vrienden, wij zullen ons daarboven kostelijk vermaken.
Het zijn zinnen uit het dagboek die Peter en zijn vriend Marc schrijven als ze weten dat ze gaan sterven. In de zomer van 1993 zijn ze hopeloos verloren als de auto die ze naar Niger rijden door pech in de woestijn strandt.
Liefdevol document
Door de hitte en het gebrek aan water maken de mannen geen schijn van kans. Naast hun ontzielde lichamen ligt hun dagboek, een liefdevol document voor hun dierbaren, waarin ze hen oproepen om vooral verder te leven.
Dertig jaar later is Peters hartsvriend Eddy nog steeds getroffen door de heldhaftigheid van zijn vriend Peter en van Marc. Eddy: “Ze hebben hun eigen verdriet, leed en sterfelijkheid ondergeschikt gemaakt om hun familie en vrienden te troosten. Als je dat kunt, ben je voor mij een held.”
Verpletterende vriendschap
Eddy voelt de bezieling van zijn hartsvriend Peter nog steeds. Als de dag van gisteren herinnert hij zich hoe de joviale, rebelse jongen met de vuurrode krullen bij hem in de klas komt als ze allebei zestien jaar oud zijn. Peter heeft het te bont gemaakt op zijn oude school en maakt op de middelbare school van Eddy een nieuwe start. Het is het begin van een verpletterende vriendschap.
Eddy: “Nooit eerder had ik een boezemvriend met wie ik al mijn passies kon delen. Peter en ik hielden van sport, journalistiek, vrijheid en vooral van het leven zelf. Eigenlijk hadden we geen tijd voor school, we hadden grotere plannen en doelen.”
Avontuur
Peter heeft een niet te stillen drang om de wereld te ontdekken. Hij is altijd bezig en onderweg, het liefst met vrienden. Eddy: “Memorabel is onze trip naar München in 1988, waar Nederland het EK won. Voorafgaand aan de finale klommen we het Olympia-stadion in. We wilden de middenstip jatten of naakt over het veld lopen. Dat lukte niet vanwege de bewaking, maar een avontuur werd het alsnog.”
“Op zoek naar een slaapplaats drukten we ’s avonds laat op alle bellen van een flatgebouw. Bewoners, boos dat we hen van hun nachtrust beroofden, scholden ons vanaf hun balkons uit, maar een Hongaarse kunstenaar hielp ons uit de brand. In het holst van de nacht bracht hij ons naar zijn atelier, waar we konden slapen.”
Eindeloze sterrenregen
Als geboren avonturier, die op vierjarige leeftijd al tegen z’n ouders zei met een knapzak de wereld over te willen reizen, vindt Peter begin jaren negentig het avontuur waar hij naar hunkert. Een paar keer rijdt hij een oude auto via Marokko en de Sahara naar Mali en Niger. De auto’s brengen in de Afrikaanse landen een aardig bedrag op, en een spectaculaire reis.
'In mijn hoofd was het ondenkbaar dat Peter iets kon overkomen, hij had een aureool van onsterfelijkheid om zich heen'
Eddy: “Ik wist dat de reizen die Peter maakte door de woestijn niet zonder risico waren. Toch juichte ik het toe wanneer hij vertelde dat hij weer een auto door de Sahara zou loodsen om te verkopen. In mijn hoofd was het ondenkbaar dat Peter iets kon overkomen. Hij had een aureool van onsterfelijkheid om zich heen. Bovendien was hij zo enthousiast dat hij niet te stoppen was.”
Mystieke ervaring
Peter komt altijd vol prachtige verhalen van zijn reizen thuis. Eddy: “Met een diep ontzag sprak hij over de woestijn. Peter vond het een mystieke ervaring om in die eindeloze weidsheid te zijn waar het oorverdovend stil was. Aan de hemel fonkelden honderdduizenden sterren op een wijze die hij nooit eerder had gezien.”
“Vanwege de hitte reed Peter vaak ’s nachts door de woestijn. Hij genoot ervan om deel uit te maken van een groter geheel. Terwijl hij over de overweldigende sterrenhemel vertelde, wist ik: op een dag ga ik dat ook ervaren, samen met Peter.”
Proosten op Pjotr
Als Peter in 1993 voor de derde keer vertrekt voor een woestijnreis, gaat Eddy niet mee. Hij is net vader geworden, wat Peter nog meemaakt. Eddy: “Peter was één van de eersten die ik belde toen mijn zoon Pjotr was geboren. Hij kwam binnen twee uur op bezoek.”
’s Avonds, als de vrienden proosten op de geboorte van Pjotr, vertelt Peter dat hij weer een Sahara-reis gaat maken in de zomer. Deze keer vertrekt hij met Marc, een andere vriend.
Driehoek des doods
Peter en Marc rijden naar Algerije, waar ze een duurbetaalde gids in de arm nemen die ze door het kritieke deel van de Sahara moet loodsen. Hoewel Peter en Marc een goede gids denken te hebben, gaat het toch verschrikkelijk mis.
Als ze per ongeluk een verkeerd bandenspoor volgen, raken ze hopeloos verdwaald. En wanneer hun auto strandt, doordat een wiel het begeeft, zijn ze verloren. Ze komen vast te zitten in de buurt van de zogenoemde ‘driehoek des doods’, een gebied dat geteisterd wordt door hevige zandstormen en extreme hitte.
Hoop slaat om in wanhoop
Peter en Marc maken geen schijn van kans. Na een paar dagen raakt hun water op en sterven ze, allebei op 24-jarige leeftijd. Eddy: “Peter liet altijd weten waar hij was. Toen hij drie weken lang geen contact met ons opnam, wisten we dat er iets verschrikkelijk was gebeurd.”
“Er werden verschillende zoekacties ondernomen door de lokale hulpdiensten, die tot niets leidden. De situatie was zenuwslopend. In de woestijn kan het wel vijftig graden worden. Onze hoop sloeg om in wanhoop naarmate de dagen voorbij gingen.”
Keihard leven
Na drie maanden worden de lichamen van Peter en Marc bij toeval door een politiepatrouille gevonden. Eddy is in shock. Peter, zijn vriend die onsterfelijk leek, was dood. “De rouw die ik voelde was heftig. Ik had lang last van de zeurende, schrijnende pijn van verlies,” vertelt Eddy.
'Hun dagboek is een geschenk uit de hemel'
Er is wel een troost. Naast de lichamen wordt het dagboek gevonden dat Peter en Marc tijdens hun allerlaatste dagen bij hebben gehouden. Volgens Eddy is het een geschenk uit de hemel.
“Het dagboek is een document vol liefdevolle afscheidsbrieven, waarin Peter en Marc hun geliefden laten weten dat ze niet moeten treuren en vooral moeten genieten. Want hoewel het leven keihard kan zijn, blijft het in al zijn heftigheid wonderschoon.”
Links voorbij de hemelpoort
Door het dagboek weet Eddy dat Peter en Marc aanvankelijk denken dat ze gered worden. Eddy: “Ze schrijven dat ze alle nare gedachten uitbannen en halen Keep the Faith aan, het nummer van Bon Jovi. Hun gids loopt uit een daad van wanhoop de woestijn in en keert niet meer terug. Na een paar dagen, wanneer hun water opraakt, beseffen de vrienden dat ze gaan sterven. Hun paniek slaat om in berusting.
“Het dagboek is doorspekt met levenslessen en humor. Zo schreven Peter en Marc dat we ze kunnen vinden in het eerste café links voorbij de hemelpoort, waar we op een dag met elkaar een glas goudgeel gerstenat met elkaar zullen drinken.”
Diepe dankbaarheid
Eddy put nog altijd troost en kracht uit het dagboek. Eddy: “Met hun afscheidsbrieven hebben Peter en Marc een handleiding gegeven om verder te leven. Want hoe kon ik zwelgen in verdriet als mijn vriend zo dapper was? Marc kende ik niet goed. Door zijn brieven is ook hij voor mij een held geworden.”
De pijn die Eddy overviel na Peters dood heeft plaatsgemaakt voor een diep gevoel van dankbaarheid. Eddy: “Ik ben ongelofelijk blij dat ik een vriend als Peter naast me had. In gedachten is hij er altijd.”
'In gedachten is hij altijd bij me'
De oneindige sterrenhemel in de woestijn waar Peter zo hartstochtelijk van hield, heeft Eddy met zijn eigen ogen gezien. Samen met Peters jongere broer Tom trekt hij in januari 2023 de Sahara in. Ze willen de laatste reis van Peter en Marc reconstrueren en ze worden geholpen door de Toeareg-nomaden, de oorspronkelijke bewoners van de woestijn. Sommigen zijn zo hartelijk dat er vriendschappen voor het leven ontstaan.
Eindeloze omhelzing
Het wordt een intense en troostrijke tocht. Eddy: “Tijdens een nacht in de Sahara droomde ik zo intens over Peter dat het voelde alsof hij er ook fysiek was. We omhelsden elkaar innig en, gevoelsmatig, eindeloos lang. Ik werd met vochtige ogen en ietwat gedesoriënteerd wakker.”
De exacte plek waar Peter en Marc zijn overleden hebben Eddy en Tom niet gevonden, maar de nomaden zoeken nog altijd verder, naar het karkas van de auto. Mochten ze die vinden dan wordt er een monument opgericht.
Gedenkplek in de woestijn
Een gedenkplek voor Peter en Marc in het bijzonder, en voor alle andere mensen die in de Sahara zijn omgekomen. Eddy: “De nomaden zijn geraakt door Peter en Marc en hun dagboek. Ook ver na hun dood treffen ze mensen in het hart.”
Boek: Heldendaad in de Sahara
Eddy van der Ley schreef ‘Heldendaad in de Sahara’, het waargebeurde, aangrijpende verhaal van twee vrienden die gestrand zijn in de Sahara en beseffen dat ze gaan sterven. Ze laten een dagboek en afscheidsbrieven achter.
Oorspronkelijke publicatiedatum: 14 november 2023
Lees ook over:
Elines zoon (14) verongelukt: ‘Hij dacht waarschijnlijk dat de treinen niet reden’
Lees ook over:
Hester (55) overlijdt door alzheimer: ‘Ze verloor zichzelf, terwijl ze nog leefde’
Geschreven door
Sonja Brekelmans
