Betty (99) overleefde de oorlog: ‘Laat verbittering je leven niet beheersen’

Betty wordt geboren in een orthodox-joods gezin in Amsterdam. Als Hitler in Duitsland aan de macht komt, heeft ze al snel door wat hij van plan is met de Joden. Ze vertelt het aan iedereen: “Iemand die schreeuwt dat Joden de ratten van de wereld zijn die allemaal vernietigd moeten worden, gaat dat dóén! Daar moeten we ons op voorbereiden.”

Doen alsof

Om zich voor te bereiden op de oorlog neemt ze een besluit: ze maakt zich de Duitse taal eigen en wil zich niet door angst laten leiden, vertelt Betty in een interview met Visie. “Ik wist dat ik nooit moest laten blijken dat ik bang was. Gewoon net doen of ik de baas was. Dat heeft mijn leven gered.”

Deze moedige houding heeft ze gemeenschappelijk met haar man Philip, met wie ze in 1939 trouwt. “Philip zat in het leger en wist dat we ons moesten klaarmaken om te vechten. Hij ging er niet voor opzij”, vertelt ze.

Betty en Philip moeten al snel na hun trouwen onderduiken. Ze verblijven op verschillende adressen, soms gescheiden van elkaar. Betty weet zich met haar moed en goede beheersing van de Duitse taal vaak uit benarde situaties te redden.

Gefusilleerd

Er komt een moment dat Betty samen met haar man wordt opgepakt voor betrokkenheid bij het verzet. Na acht dagen wordt Betty weer vrijgelaten. Vlak voor ze weggaat speelt een Nederlandse opzichtster uit de gevangenis, met gevaar voor eigen leven, een klein afscheidsbriefje van Philip aan Betty door. Wanneer ze buiten staat, overvalt haar een enorme eenzaamheid. De oorlog woedt nog. Ze weet dat haar ouders, broer en zus al zijn afgevoerd, haar man zit gevangen en zelf kan ze geen kant op.

Niet veel later wordt Philip met vijf anderen in Veenendaal gefusilleerd. Nog elk jaar reist Betty vanuit Israël, waar zij nu woont, naar Nederland om de herdenking bij te wonen.

Verbitterd

Door bijzondere ontmoetingen met Duitsers, jaren later, leert Betty dat je niemand kunt veroordelen en ook niet iedereen over één kam kunt scheren.

Betty: “Veel mensen kunnen niet loskomen van wat er gebeurd is. Maar ik vind dat je het leven moet omarmen, alles wat nog wél mogelijk is. Wat gebeurd is, is verschrikkelijk – ik denk alleen maar aan mijn ouders en mijn man en zijn ouders die zijn vermoord. Daar kun je heel verbitterd over doen, maar het mag je leven niet beheersen. Daar kom je niet verder mee.”

Wil je meer lezen over het bewogen en bijzondere leven van Betty? Lees het hele interview op Visie.nl.