Lies Nijman | Schrijven als uitweg voor verdriet

Op het sterven van iemand van wie je veel houdt, kun je je emotioneel niet voorbereiden. Hoe iemand ook overlijdt, voor de meeste mensen is rouwen een overweldigende en verwarrende ervaring.

Verdriet zoekt dan op allerlei manieren een uitweg: in tranen, allerlei emoties, in wandelen, sporten, praten of werken. Mensen schilderen, beeldhouwen, of maken muziek. Veel mensen vinden die uitweg in schrijven.

Schrijven

Nu ik weer een aantal artikelen schrijf voor ‘Ik mis je’, sta ik erbij stil voor wie ik schrijf en hoe het ooit bij mij begon.

Ik schrijf voor mensen die de pijn van het gemis voelen in hun lichaam en daarmee geen raad weten. Die steeds minder mensen zien omdat hun familie, vrienden of bekenden niet goed weten hoe zij met iemand in rouw moeten omgaan.

Voor diegenen die hun kinderen ‘kwijtraken’ omdat zij elkaar door hun verdriet niet meer begrijpen. Voor hen die het niet meer lukt om iets van hun leven te maken, hoewel zij volgens anderen altijd zo sterk in het leven stonden.

Voor rouwenden die kracht door hun geloof ervaren en voor hen die dit juist zijn kwijtgeraakt. Voor ouders die hun kind dagelijks missen en een gat in hun hart en leven voelen.

Dagboek

Het begon met het dagboek dat ik als jong meisje voor mijn verjaardag kreeg. Ik schreef over school en over wat ik meemaakte in ons grote gezin. Ik schreef als tiener over mijn verkering met Jan. Over de bewustwording van mijn geloof.

Later schreef ik over ons wonen in een leefgemeenschap waarin we jongeren tijdelijk een thuis boden.

Mijn vader kreeg kanker. Ik vroeg of hij zijn levensverhaal wilde schrijven. Iedere dag schreef hij een stukje in zijn mooie handschrift en ik werkte het uit op de computer. Voor zijn negen kinderen liet hij daarvan een boekje maken en voor ieder schreef hij daarbij een persoonlijke brief.

‘Iedere dag schreef mijn vader een stukje in zijn mooie handschrift’

Ik kwam nieuwe dingen te weten over mijn vader. Kwetsbare verhalen over zijn geloof en over indrukwekkende oorlogservaringen. Het is kostbaar om die verhalen op papier te hebben en af en toe te lezen.

Ziek

Mijn man Jan schreef al op jonge leeftijd gedichten. Hij werd in 2005 ziek. Wij begonnen allebei te schrijven. Over wat er gebeurde, wat we voelden, hoe wij ons als gezin op zijn sterven voorbereidden.

Tijdens zijn laatste levensjaar schreef Jan over zijn worstelingen, zijn zoeken naar genezing en de vrede en troost die hij vond in zijn geloof in God. Hij overleed in 2008.

Herkenning

Er was er nog niet zo veel literatuur te vinden over rouw. Ik zocht naar persoonlijke verhalen en was blij met een eenvoudig dagboek. Het was van een Vlaamse vrouw, Agnes, waarin zij het laatste jaar met haar man beschrijft.

Haar verhaal raakte mij diep. Haar man had ook kanker, zij verzorgde hem ook thuis tot hij stierf. Haar gedachten en inzichten kwamen overeen met de mijne. Ik koesterde het boek en las het telkens weer.

Het belangrijkste voor mij was de herkenning en dat zij in staat was om op een goede, zinvolle manier verder te leven. Dat wilde ik ook zo graag, maar ik kon me er niets bij voorstellen. Haar verhaal gaf mij hoop en een bewijs dat het mogelijk was.

‘Haar verhaal gaf mij hoop’

Agnes inspireerde mij om mijn eigen verhaal te schrijven. Dat hielp mij om mijn gedachten te ordenen; om betekenis te geven aan mijn leven met Jan. Te beseffen waarvoor ik dankbaar was.

Het woorden geven aan mijn verdriet was bijzonder, omdat ik opeens gedichten schreef. Ik had dat nog nooit gedaan. Ze kwamen zomaar in me op.

Liefde en leven

Agnes en ik waren helemaal niet van plan om een boek te schrijven, we schreven gewoon wat we meemaakten. Later werd ons dagboek een boek voor anderen. Wat we al schrijvende ontdekten, was dat er zo veel leven zit in ziekte en in sterven.

Herken je dat? Als je dat onder woorden brengt, is dat verzachtend en krijg je de sterke behoefte om dat leven door te geven. Je wilt door te schrijven ruimte maken voor de liefde in dat lijden.

Hoe kan het dat je zo gebroken bent en tegelijk op zo’n manier schrijft dat je leven en hoop geeft aan anderen?

‘Door te schrijven, wil je ruimte maken voor de liefde in dat lijden’

Zit er liefde en leven in schrijven over rouw? De bloggers van ‘Ik mis je’ horen regelmatig hoe zij lotgenoten raken en troosten. Ook zij schrijven over gewone gebeurtenissen waarnaar je op een bijzondere manier kunt kijken: met ogen van liefde.

Als ons schrijven geïnspireerd wordt door liefde, of door gemis van een geliefde, is dat waardevol voor anderen omdat het zo herkenbaar is.

De meeste dagboeken worden geschreven in tijden van crises. Vooral nu we middenin een heftige tijd leven door het coronavirus, komt die behoefte weer sterker naar voren. Als andere bezigheden wegvallen, komt er voor veel mensen ruimte om te schrijven. Ik verwacht dat we over de coronacrisis veel verhalen gaan lezen.

Moeite waard

Ook jouw verhaal is de moeite waard om te beschrijven. Alles wat je schrijft, kan in ieder geval voor jezelf helpend zijn. Daar begint het mee. Schrijf niet voor anderen. Schrijf omdat je er behoefte aan hebt woorden te geven aan je verdriet.

Schrijven is een uitweg voor verdriet. Het is verzachtend omdat je gastvrij bent voor je eigen gevoelens en de moeite neemt om daar woorden aan te geven.
Schrijven is een geschenk aan jezelf.

‘Schrijven is een geschenk aan jezelf’

Ik moedig je van harte aan om gewoon ergens te beginnen. Schrijf in een mooi schrift, of op de computer. Schrijf over het verleden: wie je bent, waar je vandaan komt, over je gezin, je opleiding, waar je woonde, wat er is gebeurd en hoe je leven is verlopen.

Schrijf in het nu: wat er gebeurt, wat je ziet, wat je denkt, wat je hoort, wat je voelt, wat je mist, wat je steun geeft, wat je vindt, of wat veranderd is. Schrijf over de toekomst: wat je hoopt, waarvoor je bang bent, wat je wilt bereiken, wat je wilt doen, wat je belangrijk vindt voor jezelf, of voor anderen. Al deze mogelijkheden kun je ook afwisselend beschrijven.

Tijdens het schrijven kun je waardevolle geschenken ontvangen, zoals inzicht, rust, ideeën, woorden, troost en hoop. Wie weet, leest iemand later jouw verhaal omdat hij of zij er net op zat te wachten.

Welk boek, welk verhaal, of welke blog heeft jou het meest geholpen in jouw rouwzoektocht? Wil je dat met ons delen?