Brief aan overleden dochter Ellen

Lieve Ellen,

Ach, hoe zou het toch geweest zijn als je nog gewoon geleefd had. Daar moet ik zo vaak aan denken. Jullie zouden nooit verhuisd zijn, maar nog gezellig hier in Zaandam wonen.

De kinderen zouden hier op school zijn gebleven. Jij zou absoluut nog als verpleegkundige A in de Thuiszorg werkzaam zijn geweest.

Zo klein waren ze nog

Wat zou je genoten hebben van je drie nu al grote (volwassen) kinderen.

Zo klein waren ze nog toen je zo totaal onverwacht stierf, ruim 15 jaar geleden. We begrijpen nog steeds niet waarom die bacteriële infectie in tijd van zeven dagen een einde aan je leven maakte. Zo oneerlijk en zo onnodig.

Ik stel me weleens voor dat jij daar staat met je dochter

Ik stelde me weleens voor dat als ik in de tuin zat, ineens de poort open zou gaan en dat jij daar dan zou staan met je dochter. ‘Mam, we gaan even de stad in, ga je mee?’

Oma, moeder en kleindochter. Want ik weet nog dat ik zei, toen zij geboren was: ‘Wat fijn dat je nu ook een dochter hebt. Dat is zo fijn voor een moeder.’

Want wat hebben we samen een plezier gehad in Londen. Vele malen. Musicals, shoppen, musea, naar de film. We gingen samen een weekje naar Ibiza. En zelfs, als cadeautje voor je eindexamen VWO , twee weken Amerika. Struinen door New York, zonnen aan het strand van Miami. Die dingen zou jij later ook doen met je dochter, stelde ik me voor. Want met zoons doe je weer andere dingen en vaak is dat ook de afdeling van vaders. Voetballen bijvoorbeeld.

Negendertig jaar was je pas

Ach, je kinderen waren je alles. Je breide de prachtigste truien voor hen. Zonder patroon. Je bakte koekjes. Je had stemmetjes voor alle dieren en knuffels in huis. Je was zo’n leuke moeder.  Ik moet zo vaak aan hen denken hoe het is geweest om zonder moeder verder te leven. Negenendertig was je pas. Nog zo’n enorme taak te vervullen. Hoe vaak zouden ze hebben moeten zeggen: ‘Mijn moeder is dood.’ Vreselijk. Dan huilt mijn hart. Maar we beseffen ook dat het leven doorgaat. Voor je man, voor de kinderen, voor ons.

Want al woonde jij al lang niet meer thuis, het verlies en het verdriet zijn er niet minder om. De kinderen zijn volwassen en twee zijn inmiddels het huis uit.

We hebben een huismonumentje laten maken

Je dochter lijkt sprekend op jou. Zowel uiterlijk als innerlijk. Je was een meisje dat haar gevoelens niet gemakkelijk liet zien. Een binnenvetter. Je leefde in je eigen wereld van gedichten, boeken en muziek. Je knipte mooie, aangrijpende stukjes uit tijdschriften en plakte die in een schrift. Veel vriendjes had je.  En als die liefde niet beantwoord werd maakte je een wanhopig, maar prachtig gedicht.

We hebben in jouw gedenkhoekje een klein huismonumentje laten maken door een kunstenares. Een ‘boekje’ van keramiek. Daarop hebben we alle vier iets geschreven.

Jijzelf, je zus, papa en ik. We kozen voor jou deze overpeinzing die je ooit schreef in een filosofische bui. Ik denk dat je een jaar of zeventien was.

Ik wou dat de tijd

even stil bleef staan.

Heel even maar, dan

kon ik m’n ogen sluiten

met m’n gezicht naar de zon

en heel even alles vergeten

niet aan morgen denken.

Heel even maar

zonder dat de tijd

verder holt, naar morgen

als de andere dagen.

Je had talent. Je hield van de Nederlandse taal. Dat had je gemeen met je vader. Die mist dat praten over taal met jou ook zo. Je studeerde ook twee jaar Nederlands en wilde dat later weer oppakken als de kinderen wat groter waren.

Je hebt zulke leuke, lieve kinderen

Het was je allemaal niet gegeven. Je mocht je kinderen niet zien opgroeien. Je zal er niet bij zijn als ze trouwen en misschien kinderen krijgen. Maar ik kan je ook iets positiefs vertellen. Het zijn zulke leuke, lieve kinderen geworden, ondanks alles wat ze hebben meegemaakt. En dat is veel, ook nog na jouw sterven.

Lieverd, als je ergens bent, dan hoop ik dat je je kinderen bij kunt staan als ze je nodig hebben. Dan hoop ik dat je zo af en toe eens in mijn dromen verschijnt, zoals in het begin. Ik mis je nog steeds verschrikkelijk, maar probeer ook weer te genieten van dingen.

Ik hoop dat je rust hebt

Daarbij zijn je zus en haar twee jongens een enorme steun en afleiding. Twee jongens die jij nooit hebt gekend. Ja, je hebt nog geweten dat ze zwanger was van haar eerste en dat het een jongen zou worden. En wat was je daar mee bezig. Het leek soms wel of je zelf weer zwanger was. Wat zou je genoten hebben van die twee mannetjes (grote jongens inmiddels). Je zou vooral met de oudste een klik hebben gehad, volgens haar.

Ik hoop dat je rust hebt, daar waar je nu bent. Dat je stiekempjes een beetje trots bent op je drietal.

Dag lief kind. Ik hou van je en zal dat blijven doen zolang ik leef.

Mama

Ik mis je

Fredy den Haan deelde haar verhaal over het verlies van haar dochter in de Ik mis je-uitzending van zaterdag 17 maart. Je kunt de uitzending hier terugkijken.