‘Mijn vader werd door corona een cijfer, maar hij was een mens met een naam’

Corona

Als corona begin 2020 in China opduikt, houdt haar vader het nieuws goed in de gaten. ‘Hij is 64, aan de zware kant, zit in een elektrische rolstoel en is COPD-patiënt. Hij valt dus in de risico-doelgroep’, zegt zijn dochter Judith (38).

Om de kans op besmetting te voorkomen, besluit hij in april in thuisisolatie te gaan en zo weinig mogelijk mensen toe te laten. ‘Hij zei: “Op 1 juni zien we elkaar weer. Dan is het vast weer veilig. Tot die tijd doen we aan beeldbellen.” Daar hield ik me maar aan vast.’

‘Hij dacht zelf dat het wel mee viel’

Alleen Jans vaste verzorgers zijn nog welkom bij hem en zijn vrouw, zoals de medewerkers van de trombosedienst die zijn bloed komen prikken. ‘Zij droegen niet altijd een mondkapje en handschoenen’, vertelt Judith. ‘We willen niemand aanwijzen als schuldige, maar het virus is toch ergens binnengekomen. Maar ach, wat heb je eraan? Je haalt hem er niet mee terug’, zegt Judith verdrietig.

Al snel krijgen de vaste verzorgers van haar vader – zijn broers en zussen – corona. En tenslotte haar vader zelf. ‘Hij hield voor ons verborgen dat hij al lange tijd symptomen had die konden wijzen op corona: geen smaak- en reukvermogen, hoesten. Maar hij dacht zelf dat het wel mee viel.’

Longontsteking

Ook Judith is niet meteen in paniek. ‘Hij heeft al vaker de dood in de ogen gekeken. Bijvoorbeeld na zijn auto-ongeluk. Maar tot nu toe verraste hij ons altijd door in leven te blijven. Ook nu kon het alle kanten op gaan.’

Omdat Jan vanwege zijn COPD al zuurstofflessen heeft, mag hij thuis blijven. In het begin appen Judith en haar vader veel met elkaar. Zo schrijft hij: “Nu gaat het echt niet goed meer. Ik denk dat ik longontsteking heb. De huisarts komt zo.”

‘Ik riep dat ik ontzettend veel van hem houd’

‘Als ik die berichtjes teruglees, schiet ik zo weer vol’, zegt Judith, die ook wel vijf keer per dag met haar vader videobelt. Maar als Jan door zijn drukmasker zijn bril niet meer op kan zetten, videobelt ze alleen nog met haar moeder. ‘Papa zag me niet goed, maar hoorde gelukkig wel mijn stem. Toen het steeds slechter met hem ging, riep ik dat ik ontzettend veel van hem houd. Hij zei hetzelfde terug.’

Ze gaat elke dag ook onder het balkon van haar ouders staan, die op de tweede etage wonen. ‘Mijn vriend Hein en ik brachten pakketjes en kletsten dan wat met mijn moeder. Mijn vader kon daar niet komen, want hij lag aan de zuurstof in zijn stoel.’

Gevallen

Op 11 mei hoort Judith dat haar vader is gevallen en niet meer zelf op kan staan. Snel haalt Judith bij haar bedrijf een lift op voor haar vader. Dan rijdt ze naar de flat van haar ouders. Ze ziet twee ambulances voor de deur staan. ‘Ik kon wel door de grond zakken’, zegt ze.

Judith twijfelt of ze wel naar binnen zal gaan. Omdat ze weet dat haar vader niemand wil ontvangen en heel zuinig op Judith is. Omdat de broeder zegt dat haar vader stabiel is, gaat Judith weer naar huis, maar met een unheimisch gevoel.

‘Ons pap was overleden’

‘Thuis moest ik steeds aan mijn vader denken. Daarom gingen Hein en ik een eindje rijden, langs alle belangrijke plekken van pap. Zoals de plaats waar hij en mam zijn getrouwd. Na een uurtje kwamen we thuis. Vlak daarna kregen we een telefoontje van mijn schoonzus, dat ons pap was overleden. Precies in dat uurtje.’

Judith rijdt terug naar haar ouders en gaat naar binnen, gewapend met bril, schort en mondkapje. ‘Ik stond te trillen op mijn benen. Ik zag mijn vader liggen bij het raam, met zijn rug naar me toe, op een soort luchtbed. Na een half uurtje ben ik weer weg gegaan.’

Dikke knuffel

Het doet Judith veel pijn dat ze geen afscheid kon nemen van haar vader. ‘Ik had hem negen weken niet aangeraakt of van dichtbij gezien. Je weet op zo’n moment niet waar je goed aan doet. Mijn vader was ervan overtuigd dat we niet binnen moesten komen. Dat we geduld moesten hebben. Aan de andere kant: ik ben blij dat ik hem die dag toch nog even kort heb gezien. Dat was fijn voor mij.’

Bovendien was Judith altijd al heel bewust van de kwetsbare situatie van haar vader. ‘We hebben al zoveel meegemaakt met ons pap. Ik wist dat elke dag zijn laatste kon zijn. Daarom nam ik elke dag dat ik hem zag, bewust afscheid. Ik gaf hem altijd een dikke knuffel en een paar zoenen.’

‘Op deze manier sterven, wens je niemand toe’

Toch heeft ze moeite met de manier waarop haar vader uiteindelijk is overleden. ’Hij was zo benauwd. Dat is gewoon mensonterend. Op deze manier sterven, wens je niemand toe.’ Haar vader was op het laatst heel gelaten, vertelt Judith. ‘Hij was aan het vechten om hier te blijven. Maar tegelijkertijd liet hij zichzelf ook gaan.’

Vanwege corona mogen Judith en haar moeder Jan niet zelf afleggen. Ook de uitvaart verloopt anders dan normaal. Mede doordat haar vader een document had nagelaten met daarin zijn laatste wensen.

Applaus

‘Hij wilde dat de begrafenis zo goedkoop mogelijk zou zijn, ‘om geld te besparen’. Dat was een beetje een grapje. Ook wilde hij graag worden uitgestrooid op het naaktstrand van Zandvoort ‘zodat hij nog wat vrouwelijk schoon’ kon zien. Mijn vader hield van zwartgallige humor’, lacht Judith. ‘Dat hield hem op de been.’

De rit van het mortuarium naar het crematorium maakt veel indruk op Judith. ‘Mijn vriend en ik reden met de wagen van ons hoveniersbedrijf voorop. Mijn vader was daar heel trots op. De lijkwagen en de familie kwamen daarna. We reden door mijn vaders dorp Veghel en langs het huis van alle kinderen. Overal stonden mensen te applaudisseren. Dat vergeet ik nooit meer.’

Rouwen

Judith denkt dat haar vaders uitvaart in ‘andere tijden’ heel druk bezocht zou zijn. ‘Hij was heel geliefd. Hij hielp veel mensen bij het krijgen van een persoonsgebonden budget. Iets wat hij zelf ook had, vanwege zijn verbrijzelde knieën en verlamde hand. Hij was goed met financiën en hielp daar graag andere mensen mee.’

Ook Judith is goed met cijfers. Daarom had haar vader in zijn document gevraagd of zij de financiën wilde overnemen na zijn dood. In het begin was ze daar heel druk mee, waardoor ze geen ruimte of tijd had om te rouwen.

‘Hij laat een heel groot gat achter’

Nu de administratie op orde is, lukt het Judith wel om haar verdriet toe te laten. ‘Het overvalt me soms, juist op momenten dat ik er niet op bedacht ben. Bijvoorbeeld als ik een mooi liedje hoor of als ik iets met ons pap wil delen.’ Juist dan mist ze haar vader enorm. ‘Hij laat een heel groot gat achter.’

Tegelijkertijd voelt ze ook een soort rust nu haar vader er niet meer is. ‘Ik hoef niet meer ongerust over hem te zijn. Elke vakantie en elke hete dag, dacht ik altijd: “Oh, als het maar goed gaat met hem”. Heel raar dat ik me nu geen zorgen meer om hem hoef te maken. Het is nog steeds even erg dat hij er niet meer is. Maar ik wist dat hij wel genoeg had van de COPD en al dat gedoe.’

Champagne

Haar vader zou op 19 september 65 jaar zou zijn geworden. Ondanks dat hij hier niet meer is, hebben Judith en haar familie zijn verjaardag toch gevierd, ‘op gepaste wijze’, lacht Judith. ‘We hebben slingers opgehangen op de plek waar hij altijd graag zat, zijn favoriete muziek gedraaid en zijn lievelingseten besteld: Chinese tomatensoep, koude schotel en een bosje paling. En we hebben de champagne laten knallen.’

Judith: ‘Mijn vader is door corona een cijfer geworden, maar hij was een mens met een naam.’

Speciale tv-uitzending

Bij Ik mis je vertellen we het verhaal achter de coronacijfers. Dat doen we online, maar ook in een speciale tv-uitzending over corona op Tweede Kerstdag. Voor meer informatie, klik hier.