Intens alleen na zijn dood

Want eenzaamheid leeft ook veel bij mensen die een dierbare verloren hebben. Irene Koedijk is rouw- en verliesbegeleider op het werk en heeft zelf twee keer een echtgenoot verloren: “Zelden heb ik me zo intens alleen gevoeld als in het tweede jaar na het overlijden van mijn eerste man. Alle seizoenen waren een keer voorbij gegaan, verjaardagen, sterfdag. M’n leven weer in de steigers en ik keek vooruit. Maar dan…”

Intens alleen

“Het is het moment waarop veel aandacht wegvalt, want voor de buitenwereld ziet het er weer goed uit. Voor mijn binnenwereld was dat het moment waarop ik pas aan rouwen toekwam. Het geregel en georganiseer was grotendeels voorbij. Alles gedaan wat echt moest……..in de overlevingsstand. En dan komt het besef dat hij echt nooit meer terugkomt, dat we nooit meer samen zullen lachen, nooit meer samen op de bank de dag doornemen, nooit meer z’n sokken náást de wasmand.”

Dat die aandacht steeds minder wordt, maakt dat rouwenden zich heel eenzaam kunnen voelen in hun verdriet. Irene zou willen dat de buitenwereld open blijft staan om te praten over het verlies. Vaak schromen mensen daarin. Irene heeft daar een sprekend voorbeeld van. Het speelt zich af op de kinderopvang van haar zoontje, waar ze druk aan het knutselen zijn voor vaderdag. Een van de ouders vraagt wat hij voor papa aan het maken is: “Dit is voor mama. Mijn papa is dood hoor. Wist je dat niet of zo?’ Hij kijkt oprecht verbaasd naar de mevrouw naast hem. Die mevrouw staat daar met een wat roder wordend gezicht, en begint te stamelen.”

“Zijn antwoord snijdt recht door m’n ziel, maar tegelijk ben ik trots, want bij ons is er geen taboe op het praten over een dode papa. Hij hoort immers nog steeds bij ons, en dat zal altijd zo blijven. Voor mijn kleine mannetje is een dode papa normáál. Hij beseft nog niet dat het voor de rest van de wereld niet normaal is. Dat de mevrouw geschrokken is, kan ik me best voorstellen. Dit is een wel héél onverwacht antwoord op een goedbedoelde, onschuldige vraag. Jammer genoeg durft ze het gesprekje niet voort te zetten, en loopt ze snel weg. Zo ontstaat een taboe, denk ik bij mezelf. Kinderen begrijpen uit zo’n reactie dat er niet over gesproken mag worden. Maar waarom eigenlijk niet? Wat gebeurt er als we er wel gewoon over spreken?”

Alleen maar luisteren

Mensen de kans geven om over hun verlies te blijven delen helpt om zich niet alleen te voelen staan. Irene pleit er dan ook voor om mensen bewust de gelegenheid te geven om over zijn of haar verlies te praten: “Juist ook na dat eerste jaar. Als er dan bij die ander behoefte is om erover te praten, luister dan. Alleen maar dat: luisteren, er zijn met uw onverdeelde aandacht. Wanneer je werkelijk luistert, je aandacht aan die ander geeft, ontstaat een enorme verbondenheid. En wie zich verbonden voelt met een ander, voelt zich niet eenzaam”.