Column Nico | ‘Ik zou zo graag meer verdriet willen hebben’

Verdriet is normaal

Elk gevoel in een periode van rouw is toegestaan. Veel rouwenden denken dat er iets niet goed gaat als ze langdurig moe zijn, verdriet hebben, depressief zijn of als ze zelf naar de dood verlangen. Of een jongeman zoekt drie maanden na het overlijden van zijn moeder een psycholoog op omdat hij denkt dat er iets mis is met hem. Hij kan zich namelijk nog steeds niet concentreren. Als ik zoiets aanhoor en bespreek, probeer ik iedereen duidelijk te maken: je bent normaal. Dit hoort erbij. Dit heet: rouwen.

Te klein verdriet

Alle gevoelens mogen er zijn en iedereen beleeft de rouw op een eigen manier. Soms ben ik ook wel eens verrast als mensen hun gevoel verwoorden. Wat denkt u van deze klacht: ik kom op bezoek bij een mevrouw die haar man verloren heeft. Ze is rustig. Dat komt ter sprake en ze meldt haar zorg: ‘Ik zou zo graag meer verdriet willen hebben!’ Meestal klinkt de wens andersom. ‘Ik zou minder verdrietig willen zijn!’

‘Wees toch gewoon jezelf! Kijk niet naar anderen. Geen gevoel is verkeerd. Ook jouw rust is dat niet.’

Hoe komt iemand op het idee dat zijn of haar verdriet te klein is? Dat krijg je als je jezelf vergelijkt met anderen. Iemand weet dan van de hopeloosheid van anderen in het rouwproces. Zelf houdt ze het aardig op de been en gaat vervolgens denken dat er iets aan haar mankeert omdat ze geen uren per dag loopt te huilen.

Kijk niet naar anderen

Mensen kunnen zich schuldig voelen als ze hun rouw betrekkelijk rustig beleven. ‘Hield ik dan niet genoeg van hem?’ ‘Oh, ben ik hem nu al aan het vergeten?’ Wat kunnen we daarop zeggen? ‘Wees toch gewoon jezelf! Kijk niet naar anderen. Geen gevoel is verkeerd. Ook jouw rust is dat niet.’

‘Soms komt het dieptepunt pas in het tweede of derde jaar na een overlijden.’

Overigens is die betrekkelijke rust meestal wel te begrijpen. Het zegt meestal iets over het karakter van iemand. De ene mens beleeft emoties nu eenmaal dieper dan de andere. Of het zegt iets van de periode voorafgaand aan het overlijden. Als iemand jarenlang ziek geweest is en toen kwam te overlijden, dan hebben de nabestaanden al zoveel tranen gelaten dat ze eigenlijk al een groot deel van het rouwproces achter de rug hebben op het moment dat het begint. En sommige mensen die zich schuldig voelen over hun rust, vergissen zich gewoon. Het dieptepunt in hún rouwproces moet misschien nog gewoon komen. Soms is dat pas in het tweede of derde jaar na een overlijden. De tranen komen dan vanzelf.