Interview – Carla moet verder zonder haar hartsvriendin

Welke band had je met Alida?

‘Alida was mijn soulmate. We deden alles samen, begrepen elkaar zonder woorden. Ze was iemand waarmee je comfortabel stilte kon delen, maar ook iemand waarmee je veel plezier kon hebben. Altijd vol aandacht en medeleven.

Bejaardenhuis
Ik leerde Alida kennen tijdens een donkere periode in mijn leven. Temidden van die ellende was zij daar opeens en maakte mijn wereld weer licht. Op dat moment ontstond een vriendschap door dik en dun, eentje voor het leven. We fantaseerden er altijd over hoe we later gezellig samen in het bejaardenhuis zouden zitten. Wisten wij veel…’

Wat ging er door je heen toe je hoorde dat Alida ziek werd?

‘Alida klaagde al een poos over pijn. We dachten aan allerlei oorzaken, maar niet aan die tumor! Ik kon het niet geloven toen ik het hoorde maar, optimistisch als ik ben, had ik er alle vertrouwen in dat een operatie het probleem zou verhelpen. Ook toen bleek dat ze door die operatie nooit meer helemaal goed zou kunnen lopen, bleven we optimistisch.

“We dachten aan allerlei oorzaken, maar niet aan die tumor!”

Alida ging een zwaar revalidatietraject in en we bedachten hoe we dat in de toekomst zouden doen, met de rolstoel of rollator. We dachten dat dat de zwaarste uitdaging zou gaan worden. Tot bleek dat er uitzaaiingen waren en dat het hele revalidatietraject vergeefse moeite was geweest.

Laatste zomer
We hielden hoop tot het consult in de Daniel den Hoed kliniek. Daar hoorde Alida dat ze niets meer voor haar konden doen en dat ze niet lang meer te leven had. We hoopten op een laatste zomer samen, maar die zomer heeft ze niet meer mogen meemaken. Ze is op 8 juni overleden, slechts enkele weken na het bezoek aan de kliniek.

Oplossen
Ik heb veel moeite gehad het te aanvaarden. Ik ben een probleemoplosser en los alles op met mijn wilskracht en vindingrijkheid. Of ik negeer het probleem zodat het me niet meer raakt.

“Het was voor mij onverdraaglijk, zo machteloos te zijn.”

Maar dit liet zich niet oplossen, het liet zich niet negeren en ik werd met mijn neus op de feiten gedrukt, dat het leven niet maakbaar is. Het was voor mij onverdraaglijk, zo machteloos te zijn. Ik vond het verschrikkelijk. Vooral op het moment dat ik berusting bij Alida merkte. Ze had er vrede mee en ik was daar nog niet aan toe. Achteraf heeft juist dat me heel veel troost gegeven, maar bij mij kwam die berusting pas later, heel veel later.’

Wat betekende Alida voor jou?

‘Alida was een mensenmens. Ze had heel veel vriendinnen en ze was zeer begaan met de wereld om haar heen. Ze was altijd vriendelijk en doorgaans vrolijk met een droog gevoel voor humor. Ook kon ze echt wel boos worden, meestal was dat verontwaardiging over een vorm van onrecht, maar dat duurde vaak maar kort. Ze genoot van het leven op een ongecompliceerde manier. ‘

Genieten
Ik vond haar ook altijd erg kwetsbaar, juist omdat ze zo’n groot hart had. Ik had de neiging haar te beschermen. Ze was bang voor het onbekende, daarin kon ik iets voor haar betekenen. Ze zei altijd dat ik haar moed gaf om dingen te doen die ze eigenlijk niet durfde. Op haar beurt hielp zij mij om te genieten van de kleine dingen in het leven en mezelf niet altijd zo vreselijk serieus te nemen. Eigenlijk heb ik dat na haar dood pas echt geleerd, maar zij heeft de eerste aanzet gegeven. Dat ik door ben gegaan op die ingeslagen weg is ook een soort eerbetoon aan haar.’

Wat heeft Alida jouw gebracht?
‘Alida heeft me de kunst van het relativeren bijgebracht. Iets wat ik tijdens haar leven nog maar moeilijk kon, maar het is wel een proces wat zij op gang gebracht heeft. Wat zou ze trots zijn als ze zou weten dat het me inmiddels steeds beter lukt!’

Wat mis je het meest aan haar?

‘Ik mis die hartsvriendin met wie je zo’n ‘weet-je-nog-moment’ kan hebben. Die aan een woord genoeg heeft om te snappen wat er speelt. Met wie ik zoveel mooie herinneringen heb opgebouwd die ik nog zo graag samen zou willen ophalen. In plaats van alleen, zonder haar…’

Zijn er speciale momenten waarop je haar extra mist?

‘Als ik een mooie vriendschap bij anderen zie of erover lees, mis ik Alida. Of wanneer vriendinnen hun zoveel-jaar vriendschap vieren en samen terugkijken op iets wat ze hebben meegemaakt. Ik heb eigenlijk nooit last van jaloezie maar wel op die momenten. Dan kan ik het niet uitstaan dat ik dat moet missen. De andere kant is dat ik het wel gekend heb. Dat is ook niet iedereen gegeven. Ik heb het gehad, ik heb ervan genoten en nu moet ik het missen. Dat is dubbel.’

Wat is je mooiste herinnering aan Alida?

‘Er vechten honderden herinneringen om de eerste plaats. Ik kan niet kiezen. Ik heb zoveel dierbare herinneringen aan haar. Misschien is de mooiste wel de herinnering aan hoe ze was. Hoe haar stem klonk als ze me wilde troosten. Dan zei ze steevast: Kom’ aal goud laiverd (het komt wel goed lieverd).

“Zelfs nu nog moedigt Alida me aan om het leven niet altijd zo serieus te nemen”

En als ik als perfectionist weer eens niet tevreden was over een minder perfect resultaat zei ze: “Ach joh, schaif is laif” wat letterlijk betekent: scheef is lief. Daarmee spoorde zij mij aan om in alle dingen schoonheid te zien. Ik zeg het nu nog vaak in gedachten tegen mezelf en dan hoor ik haar vrolijke lach. Zelfs nu nog moedigt ze me aan om het leven niet altijd zo serieus te nemen.’

Wat zijn lichtpuntjes middenin het verdriet en gemis?

‘Die herinneringen aan wat ze altijd zei om me op te beuren of me verder te helpen. Maar ook het feit dat ze zelf vrede had met haar ziekte en dat ze moest sterven. Dat ze er klaar voor was om naar haar hemelse Vader te gaan. Haar rotsvaste vertrouwen dat ze zo de armen van Jezus in zou wandelen en dat het goed was. Het heeft lang geduurd voor ik het ook zo kon zien (en dat lukt me nog steeds niet altijd) maar het geeft rust om te weten dat ze bij God is. Dat God er altijd geweest is, ook tijdens die zware tijd van afscheid nemen van het leven en dat Hij er altijd zal zijn. De dood verandert daar niets aan. Ik kan het niet begrijpen maar het geeft me rust en het helpt me om niet weg te zakken in een poel van verdriet.’

Waar put je kracht uit om door te gaan met leven?

‘Uit het vermoeden dat we elkaar zullen weerzien. Ik weet niet met zekerheid dat dat ook zo is, maar ik vind het een prettig vooruitzicht dus houd ik me daar aan vast. Het mooie is dat ik sinds haar overlijden een aantal keer over haar heb gedroomd. We waren dan altijd zo blij om elkaar weer te zien en ik werd dan ook altijd met tranen op mijn wangen wakker.

Dromen
Het was meestal een kort weerzien, een dikke knuffel en meer niet. De keer daarop hadden we zelfs een heel gesprek. Ze zat naast me en wilde weten hoe het met me was. Ik kon haar alles vertellen wat er was gebeurd sinds haar overlijden en hoe het met me ging. Het was een heerlijk gesprek, bijna als vanouds. tot ze zei: laiverd ik moet gaan. Gaf me een knuffel en verdween. Sindsdien heb ik nog 3 keer over haar gedroomd, maar ze herkende me niet meer. Ik vind dat moeilijk. Het was zo fijn om haar weer te ontmoeten in mijn dromen en nu moet ik ook dat stukje inleveren. Maar ook daar heb ik vrede mee gesloten.

Ik weet niet waarom ik over haar droomde en waarom het dit verloop heeft gehad. Ik zoek er maar niet teveel ingewikkelds achter. Het heeft waarschijnlijk met mijn eigen verwerkingsproces te maken. Het was mooi om haar steeds weer even een knuffel te kunnen geven. De eerstvolgende keer zal waarschijnlijk in de hemel zijn, dat lijkt me geweldig. En tot die tijd leef ik met heel veel mooie herinneringen aan een bijzonder mens; mijn hartsvriendin!’

Hoe gaat het nu met je?

‘Ik ben een introverte persoonlijkheid en doe lang over verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. Dat proces is vaak niet zichtbaar voor de buitenwereld, waardoor mensen kunnen denken dat ik het uit de weg ga of zelfs dat ik geen verdriet heb. Mensen hebben mij er wel eens naar gevraagd omdat ze bang waren dat ik mijn verdriet wegstopte. Ik kon met die vragen niet goed uit de voeten.

Verwerken
Je kunt niet op de bank gaan zitten en besluiten dat je het vanaf nu gaat verwerken. Zo gaat dat niet, het is een proces en dat laat zich niet versnellen. Ook laat het zich niet voorschrijven hoe het verloopt. Het enige wat je kunt doen, is het laten komen zoals het komt. Verder kun je er weinig aan doen en dat hoeft ook niet. Je mag de ruimte claimen om het op je eigen manier te doen. Zoals bij jou past, ongeacht wat anderen daarvan vinden.

“Je kunt niet op de bank gaan zitten en besluiten dat je het vanaf nu gaat verwerken.”

Afscheidsbrief
Op de begrafenis heb ik ook niet gesproken. Ik zou dat niet kunnen. Ik kon die dag amper op mijn eigen benen staan. Ik heb aan een aantal mensen uit haar kring van vrienden en collega’s gevraagd een afscheidsbrief aan haar te schrijven en die heb ik gebundeld in een boekje. Op de begrafenis kon iedereen daar een exemplaar van meenemen. Dat was mijn manier en nu heb ik ook dat boekje nog zodat ik nog eens kan lezen hoeveel ze ook voor anderen heeft betekend. Er is een gedicht wat heel goed beschrijft hoe ik het gemis van Alida nu ervaar.

Nu ’t rouwrumoer rondom jou is verstomd
de stoet voorbij is, de schuifelende voeten
nu voel ik dat er een diepe stilte komt
en in die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten
en telkens weer zal ik je tegenkomen
we zeggen veel te gauw: het is voorbij
Hij heeft alleen je lichaam weggenomen
niet wie je was en ook niet wat je zei
ik zal nog altijd grapjes met je maken
we zullen samen door het stille landschap gaan
nu je mijn handen niet meer aan kunt raken
raak je mijn hart nog duidelijker aan

Tekst gedicht: Toon Hermans