Linda: ‘Niemand stond op en zei: laten we het erover hebben’

“Ik kwam nietsvermoedend thuis uit school,” weet Linda nog. “We woonden in een rijtjeshuis, tussen twee huizenblokken in was een plein. Toen ik dat plein op fietste, schreeuwde mijn beste vriend Rob: ‘Michiel is dood!’”

Alle kleuren

“Ik was 16 toen ik Michiel leerde kennen. Hij viel nogal op: een hanenkam in alle kleuren, een sikje en hij was twee jaar ouder dan ik. Dus ik keek tegen hem op.” Michiel hoort bij de alternatieve vriendengroep waar Linda ook bij zit. “Altijd een grote glimlach op zijn gezicht. Als hij binnenkwam, gaf hij kleur aan de meest saaie ruimtes.”

Als de vrienden onder elkaar de mooie en zware dingen van het leven bespreken, gooit Michiel vaak met een grap de luchtigheid erin. Hij is creatief, muzikaal en altijd bezig met anderen. “Dat raakt me nog het meest als ik eraan terugdenk,” beseft Linda, “dat niemand in de gaten had wat er intern bij hem speelde.”

Geen hulp

Na Michiels dood gaan er jaren voorbij. Jaren waarin Linda en haar vrienden niet over Michiel praten. “Ik stond niet lang stil bij wat ik voelde, het leven ging weer voort. Michiel is verdwenen met zijn dood. Er was geen ritueel, geen hulp, geen volwassene die opstond en zei: laten we het erover hebben.”

De impact van Michiels dood ontdekt Linda pas als ze volwassen is en ze de aan zichzelf geschreven brief en spullen terugvindt uit die tijd. “Het was één A4’tje, twintig regels, met wel twintig keer het woord ‘waarom’ erin. Ik kon het niet kon verkroppen dat wij als vrienden niks voor hem konden doen en niet wisten wie hij écht was.”

Geen recht op verdriet

“Gelukkig is het nu anders.” Er wordt meer over de dood gesproken dan toen. En Linda werkt daar aan mee. Juist omdat ze weet hoe belangrijk het is het gesprek aan te gaan, start ze met trainingen geven bij 113 Zelfmoordpreventie.

“Ik wil het taboe doorbreken, nabestaanden en naasten, met name ook de jongeren, laten weten dat je niet twintig jaar moet wachten met praten, hoe moeilijk het ook is.” Zelfverwijt, boosheid, schuldgevoelens, het komt allemaal langs als iemand te maken krijgt met verlies door suïcide. Zelf dacht Linda dat ze geen recht had op verdriet. “Het liefst wilde ik keihard huilen. Maar hij was niet mijn beste vriend en ik kende mensen die veel dichter bij hem stonden dan ik, zij hadden meer recht op verdriet dan ik.”

Iets betekenen

Nu kan Linda zichzelf die ruimte wel geven. “Dat ik me schuldig voel, betekent niet dat ik dat ben.” Met deze zin begint ze dan ook haar trainingen bij 113. “Ik vertel altijd over Michiel tijdens een training. Ik weet natuurlijk niet of ik zijn dood had voorkomen, maar als ik toen wist wat ik nu weet, had ik zeker wel iets kunnen betekenen in de eenzaamheid en radeloosheid die hij gevoeld moet hebben.”

Wees eerlijk

Als Linda wordt gevraagd mee te spelen in een theaterstuk over praten over rouw na zelfdoding, voelt dat dan ook als een puzzelstukje dat past (zie kader onderaan de pagina).

“Het is een cadeau om dit mogen doen,” vertelt Linda. “De boodschap van de voorstelling is volgens mij: wees eerlijk over wat je nodig hebt. Je kan het bijvoorbeeld belachelijk vinden dat iemand uit het leven stapt, maar dat betekent niet dat je de vriendschap verloochent. Het is oké om je af te vragen hoe jij in het leven staat en of zelfdoding voor jou überhaupt een optie zou zijn. Dat betekent niet meteen dat je zelfmoordgedachten hebt. Praat erover, ben open en eerlijk, deel. Ik gun iedereen meer kennis hierover.”

Linda’s conclusie: delen is helen. Het is nooit te laat om over iemand te gaan praten. “Hoe meer ik over Michiel vertel, hoe meer ruimte er komt om hem voort te laten leven. Dit geeft mij rust en ruimte om op een liefdevolle manier aan Michiel terug te kunnen denken.”

Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

• Troostvolle teksten en gedichten voor een rouwkaart
• Blog Monique | ‘Het is iets dat bij mij hoort, hoe lastig ook’