Laura verloor haar vader door suïcide: ‘Ik voelde me bijna een misdadiger als ik het vertelde’

TW: suïcide

“De tijd voorafgaand aan het overlijden van mijn vader was heftig. Hij was manisch depressief en dat werd steeds intenser. Hij voelde zich geweldig óf zat totaal niet lekker in zijn vel. In die mindere periodes was er veel ruzie in huis en voelde alles heel donker. Letterlijk. Hij lag op de bank, alle gordijnen gesloten. Zelfs het kleinste straaltje licht leek dan ondraaglijk.”

Op een zondagavond leerde ik een schriftelijke overhoring voor Frans. Ik was toen dertien jaar. Mijn vader kwam binnen en zei dat ik kon stoppen, want ik hoefde de volgende dag niet naar school. Ik werd een beetje boos en leerde door, want ik wilde een goed cijfer halen. Die maandagochtend haalde de rector mij uit de klas. Ik stond even buiten de klas en hij ging terug naar binnen om iets aan mijn klasgenoten te vertellen. Toen de deur weer openging, keken er dertig gezichten naar mij. Terwijl ik nog niet wist wat er aan de hand was.

Paniek

In het kamertje van de rector zaten ook mijn moeder en de schoolpsycholoog. Toen ze vertelden dat mijn vader overleden was, brak er iets in mij. In paniek rende ik naar buiten. Ik wilde niet geloven dat het gebeurd was. Meteen begreep ik dat mijn vader het zelf gedaan had, want hij zei regelmatig dat hij niet meer wilde leven of dat hij tegen een boom zou rijden. Doordat hij zulke dingen vaak zei, waren we eraan gewend en zagen we het als loos alarm.

De dagen voor de uitvaart leefde ik in een waas. Het was het eerste overlijden dat ik van dichtbij meemaakte en ik had geen idee wat ik moest voelen. Voor mijn gevoel kwamen er honderden mensen langs. Iedereen kwam huilend binnen en ik probeerde mezelf sterk te houden en niet te huilen. Maandag overleed hij en woensdag ging ik alweer naar school, want ik wist niet wat ik thuis moest doen. Op school vroeg iedereen zich af wat ik kwam doen. Elke situatie waar ik in kwam, was niet meer normaal, terwijl ik zo graag het gewone weer wilde.

Mijn vader lag thuis opgebaard, omringd door kaarsen en bloemen. Toen ik hem zag liggen, drong het pas echt tot me door dat hij er niet meer was. Naast een intense leegte, voelde ik boosheid en woede. Allerlei vragen spookten door mijn hoofd. Waarom had hij geen hulp gezocht? Waarom had ik geen vader meer? Ik voelde me heel machteloos. Alsof de wereld onder mijn voeten vandaan zakte, want ik had een sterke band met mijn vader. Ik hield zijn handen vast en knuffelde hem. Het was fijn om die momenten nog met hem te hebben. Hij straalde rust uit, terwijl hij daarvoor zoveel onrust ervaarde. Daardoor voelde ik ook dat het goed was zo.

Eenzaam

Na de uitvaart ontstond er een soort rust en leegte. Ik voelde de lege plaats steeds. Mijn vaders stoel bleef leeg en we konden niet meer samen naar verjaardagen. Ik was heel verdrietig en mijn emoties tuimelden over elkaar. Het ene moment voelde ik me leeg en machteloos en even later was ik boos of juist bang. Het was lastig om daarmee om te gaan. Met mijn moeder en broertje had ik het heel goed en we praatten er vaak met elkaar over. Maar dat was thuis en dat is niet waar ik het grootste deel van de dag was. Mijn leeftijdsgenoten konden er voor m’n gevoel niet zo veel mee. Ze begrepen me niet goed en ik voelde me daarin erg eenzaam.

Als puber was ik vaak boos. Ik was thuis opstandig en onhandelbaar. Soms sloot ik me op in mijn kamer. Niemand kon nog iets goed doen. Alle meisjes om mij heen waren bezig met make-up, kleding en vriendjes, de normale puberdingen. Maar voor mij was dat allemaal niet meer zo relevant. Voor m’n gevoel was ik in één klap volwassen geworden en het was lastig om te levelen met leeftijdsgenoten.

Nieuwe start

Voorheen ventileerde ik mijn gevoel bij mijn vader, maar nu keerde ik naar binnen. Daardoor was het voor de mensen om mij heen lastig om aan te voelen hoe het met me ging en waar ik zat in mijn emoties. Ik was slim en school ging me makkelijk af. Maar vanaf de derde klas moest ik er meer moeite voor doen en daar had ik geen zin in. Het boeide me allemaal niet meer zo. Ik ging steeds over met de hakken over de sloot. Vanaf m’n vijftiende verlangde ik er al naar om te gaan studeren en op kamers te gaan. Om zo een nieuwe start te maken.

Aanvankelijk wilde ik geen hulp zoeken. In mijn hoofd stond dat gelijk aan ziek zijn zoals mijn vader, en ik was niet ziek. Maar ik liep steeds vaker tegen dingen aan. Zo zei mijn eerste vriendje dat ik nergens over praatte. Toen vroeg ik hulp bij de schoolpsycholoog. Dat hielp me erg. Ik wil iedereen aanraden om met iemand te praten. Al is het om je verhaal kwijt te kunnen. Als je het vertelt, begrijp je het zelf ook beter.

Misdadiger

Als ik aan anderen vertelde dat mijn vader zelfmoord gepleegd had, keken mensen heel vreemd. Zoiets komt hard binnen en dat is het ook. Zeker in die tijd hing er een enorm stigma omheen. Ik voelde me bijna een misdadiger als ik het vertelde. De schoolpsycholoog leerde me mijn verhaal te accepteren zoals het was. Al had ik zelf al snel vrede met het feit dat mijn vader door zelfmoord overleed. Ik begreep hem heel goed, omdat ik jarenlang van dichtbij zag hoe zwaar hij het had. Het was in zijn hoofd soms erg donker en dat was ontzettend moeilijk. Manische depressiviteit is een soort geestesziekte die je normale denken overneemt. Dat put je uit en daar kun je op den duur niet meer tegenop.

Kracht

Daarnaast vond ik steun in het luisteren van muziek. Mijn vader draaide ook vaak muziek. Ik luisterde al zijn albums en dat was helend. Bovendien waren mijn opa en oma van mijn moeders kant onwijs goed voor ons. Ze zorgden als een tweede paar ouders voor ons. We konden altijd aanschuiven voor lunch of avondeten en ze fietsten vaak even langs. Ook mijn oom en tante stonden altijd voor ons klaar. Dat was heel waardevol. Verder had ik een goede vriendin die ook een heftige jeugd had. Zonder veel woorden te gebruiken, begrepen we elkaar. Mijn moeder ging voor ons door het vuur. We kwamen in die zin nooit iets te kort. We hadden leuke vakanties en mochten altijd sporten. Ook daarin ervaarde ik een bepaalde kracht.

Ik ben katholiek opgevoed en de kerk is een heel fijne plek voor mij. Na het overlijden van mijn vader kwam de pastor af en toe langs. Daarin voelde we ons ondersteund. In de kerk vind ik rust. Het is een plek waar ik altijd heen kan gaan en waar het oké is. Er zijn geen vragen en oordelen. Je mag er gewoon zijn.

Extra voor hem

Mijn verhaal is intens, maar ik put er ook veel kracht uit. Mensen vragen soms of ik bang ben om ook manisch depressief te worden en dat zou kunnen. Maar ik weet door het verhaal van mijn vader hoe belangrijk het is om over dingen te praten. Ook geniet ik van elk moment dat ik heb. Ik ben dankbaar dat ik mijn leven te danken heb aan mijn vader en leef het leven een beetje extra voor hem. Want hij kan het niet meer doen. Dat is mijn motivatie om alles uit het leven te halen. Aan iedereen die in een soortgelijke situatie zit, is mijn advies om erover te praten en hulp te zoeken. Want samen sta je sterker.”