Annemarie en Marike verloren hun dochter: ‘Je leven stopt niet als je kind doodgaat’
Op de polsen van Annemarie en Marike prijkt de hartslag van hun dochtertje, die vier jaar na haar geboorte als gevolg van tuberculose stopt. Haar broertje Ismael was een jaar eerder stil geboren. Annemarie: “Je verliest geen twee kinderen in een jaar, dacht ik. Dat staat nergens in de statistieken.”
Hartslag
Annemarie: “Toen Marike aan het bevallen was, maakte ik een foto van de hartslag van onze dochter op de monitor. Na haar overlijden was de cirkel rond en hebben we hem helemaal door laten trekken. Marike en ik hebben elkaar ontmoet via internet en zijn nu vijftien jaar samen. Ik wilde altijd al moeder worden, maar ik ben helaas onvruchtbaar.”
Marike: “Ik wilde niet per se moeder worden, want ik twijfelde of het psychisch gezien wel handig was. Ik slikte antidepressiva. Annemarie wilde het zo graag, dat we de pop-poli (psychiatrie, obstetrie en pediatrie, red.) bezochten. Binnen tien minuten was ik overtuigd. We startten een fertiliteitstraject. Er werd een donor gezocht die op Annemarie lijkt. Direct bij de eerste poging was het raak.”
Annemarie: “Ik kon alleen maar huilen toen Yael werd geboren. Hier had ik 20 jaar op gewacht. Dankzij geïnduceerde lactatie, dat wil zeggen het opwekken van borstvoeding zonder dat je zwanger bent geweest, kon ik Yael ook voeden. Dat vond ik heel bijzonder.”
Marike: “Ook al heb ik haar gebaard; ik was meer de vader en Annemarie meer de moeder. Zij was direct aan Yael gehecht, ik was een stuk nuchterder.”
Volop geleefd
Annemarie: “Yael was een heel sociaal meisje. Ze ging altijd mee de honden uitlaten en kende alle andere honden bij naam. Ze gaf iedereen het voordeel van de twijfel.”
Marike: “Met vijf maanden kroop ze al vanuit haar co-sleeper naar ons bed. Tussen ons in vond ze gezelliger. Ze kon al goed praten toen ze anderhalf jaar was. Ze keek verder dan iemands uiterlijk of huidskleur. Ze slurpte alles in haar op en leefde keihard.”
Annemarie: “Ze zat net tien weken op school toen de coronacrisis uitbrak. Een maand later werd ze ziek. Toen ik haar in de bakfiets tilde, begon ze te huilen. Ze was zo moe en klaagde over hoofdpijn. Ik haal haar weer uit de bakfiets, maak Marike wakker en we besluiten haar een paracetamol te geven en lekker op de bank te leggen. Na een tijdje reageerde ze niet meer goed en werden haar handen en voeten blauw. We hebben direct de ambulance gebeld.”
Marike: Het duurde even voordat ze binnen waren, want vanwege corona moesten ze eerst witte pakken aan, maskers op en extra bescherming voor hun ogen doen, voordat ze naar binnen mochten.”
'Tuberculose is niet iets waar je aan denkt bij een kind dat nog nooit verder is geweest dan België'
Annemarie: “Eenmaal in het ziekenhuis werd er van alles in Yael geprikt. Na een uur kwam ze bij. Er leek niets aan de hand. Kinderepilespie was het vermoeden. Ze kreeg haar dapperheidsdiploma en was helemaal trots. We mochten weer naar huis.”
Niet Yael
Annemarie: “Ze sliep ineens heel veel en de koorts kwam en ging. Het zat ons niet lekker. Yael kreeg een hersenscan en werd toch weer opgenomen. Misschien was het toch een auto-immuunziekte, dachten de artsen.”
Marike: “Tuberculose is niet iets waar je aan denkt bij een kind dat nog nooit verder is geweest dan België. Ook al is het wereldwijd de meest dodelijke infectieziekte, het komt in Nederland nauwelijks meer voor. Als je het krijgt, ga je alleen maar achteruit. Maar Yael knapte weer op en mocht naar huis.”
Annemarie: “Totdat we op een zaterdag naar opa gingen en kibbeling zouden gaan eten: haar favoriet. Maar ze hoefde niet. Ze was zo suf en wilde constant slapen. Weer werd Yael opgenomen. Ze spuugde zelfs haar sondevoeding uit. Op een dag zei ik: ‘Als jullie nu niks gaan doen, pak ik haar op en ga ik naar een ander ziekenhuis.’ De artsen wisten gewoonweg niet wat er aan de hand was. Uit het bloedonderzoek bleek dat ze geen auto-immuunziekte had. Toch werd ze steeds zieker. Met loeiende sirenes werd Yael naar de kinder-IC in Groningen overgebracht. Daar brachten ze haar in een kunstmatige coma, om haar lichaam te laten rusten en onderzoek te kunnen doen.”
'De verpleegkundigen vonden het maar ingewikkeld dat Yael twee moeders had'
Marike: “De verpleegkundigen vonden het maar ingewikkeld dat Yael twee moeders had. We moesten elkaar afwisselen en zagen elkaar nauwelijks, omdat we Yael niet alleen wilden laten. Omdat vrienden en familie op de hoogte wilden blijven, hielden we een dagboekje bij. We stuurden updates per mail, zodat we niet de hele dag hoefden te appen en bellen.”
Annemarie: “Ik dacht: Yael gaat gewoon weer mee naar huis. Een jaar eerder werd haar broertje Ismael met 18 weken stil geboren. Je verliest geen twee kinderen in een jaar, dacht ik. Dat staat nergens in de statistieken. Dit gaat ons niet gebeuren.”
Marike: “En ik dacht juist: Waarom zou het ons níét gebeuren?”
Stoppen met behandelen
Annemarie: “Nog heel even is ze bij geweest. Ze kon weinig prikkels aan, maar werd rustiger als wij er waren. Het ging steeds slechter met haar. De ene helft van het artsenteam wilde stoppen met behandelen, de andere helft wilde haar nog een kans geven.”
Marike: “Omdat het hersenvocht zich bleef ophopen, is er een stukje uit haar schedel gehaald. De dokters hebben echt alles uit de kast getrokken. Op 13 mei kregen we het bericht dat Yael geen menswaardig bestaan meer zou kunnen leiden. We wilden niet langer ‘Yaelletje pesten’, maar je mag officieel geen euthanasie plegen bij kinderen onder de twaalf jaar. Dus moet je eigenlijk gewoon wachten tot je kind stikt.”
Annemarie: “De beademing werd uitgezet en Yael kreeg morfine. Een verpleger die Hero heet regelde dat we er samen bij mochten blijven. We hebben later onze hond naar hem vernoemd. We hebben de hele nacht bij haar gewaakt. Ze nam nog een laatste ademteug voordat ze ging. We hebben geholpen met het verwijderen van alle slangetjes. Uit onderzoek bleek dat ze tuberculose in haar hersenen had.”
Marike: “Samen met de dokters hebben we er alles aan gedaan om Yael te helpen. Het was gewoon pech. We hebben haar in een mandje gelegd en mee naar huis genomen. Voordat ze overleed, had Annemarie Yael beloofd dat ze mee mocht door de autowasstraat. Dat hebben we alsnog gedaan, direct vanuit het ziekenhuis. Sommige dingen moet je gewoon doen.”
'Iemand is pas dood als het er niet meer over gaat'
Annemarie: “Eenmaal thuis zetten we de mand even op de grond. De honden snuffelden aan haar en namen echt afscheid. We maakten een schema, zodat vrienden en familie nog afscheid konden nemen. We regelden alles op de automatische piloot. We kozen voor een blanco kist, zodat iedereen er nog een boodschap op kon schrijven of tekenen.”
Groot eenhoornfeest
Marike: “Als corona er niet was, hadden we er een groot feest van gemaakt, met regenbogen en eenhoornen. Omdat ze zo hield van gezelligheid. Ik geloof niet in een hemel, maar Yael leeft voort in mijn hart. Ze is er gewoon nog steeds. Iemand is pas dood als het er niet meer over gaat. Wij praten nog over haar. In onze woonkamer hangt haar laatste knutsel – een eenhoorn – en een foto van haar, gemaakt van 1200 kleine fotootjes.”
Annemarie: “Precies twee jaar geleden werd Yael ziek. Dit tweede jaar ervaar ik anders dan Marike. Ik ben er meer mee bezig. Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Hoe de een het doet is niet beter of slechter dan hoe de ander het doet. Maar als je er geen hulp bij krijgt, kan het je relatie kosten.”
Marike: “Je kunt niet samen rouwen, want je bent nooit op hetzelfde moment op hetzelfde punt. Soms wil Annemarie juist foto’s en filmpjes kijken en ik niet. Ik heb therapie en een hulphond, dus ik ben op mijn manier dagelijks met Yael bezig. Je moet elkaar daarin niet veroordelen.”
Annemarie: “We zijn nu steunouders. Kinderen uit gezinnen waar het even niet zo goed gaat komen af en toe bij ons. Dat houdt ons op de been. Onze kinderwens blijft sterk. We vormen een goed team. Voordat Yael ziek werd, waren we al bezig met een broertje of zusje voor haar. Met onze derde, dus.”
Marike: “Je leven stopt niet als je kind doodgaat. Het is niet eerlijk om te stoppen met leven, omdat zij dood is. Wat niet zegt dat we nooit verdrietig of boos zijn. Dat er dagen zijn dat alles stom is. Maar daarna moet je gewoon weer boodschappen doen, omdat je ’s avonds moet eten. Wij kiezen ervoor om door te leven. Yael zei altijd dat ze overal ‘eeuwige glitter’ maakte. Wij proberen elke dag kleine glittertjes te maken op een zwart blad.”
Lees ook over:
Paula verliest haar dochter aan kanker: 'We hebben Marit niet verteld dat ze zou overlijden'
Lees ook over:
Tattoo | 'Zeg me dat ik hem niet hoef te begraven!' riep ze
Tekst: Charlotte van Egmond
Geschreven door
Charlotte van Egmond
