Christel trouwde met haar zwager: ‘We zijn familie, onze band mocht niet kapot’
Als Christel's man overlijdt, gaat Christel door een zware tijd. Haar zwager Ad en schoonzus Ankie helpen Christel waar ze kunnen. Een paar jaar later overlijdt ook Ankie. Terwijl Christel en Ad rouwen om hun overleden partners, gebeurt er ook iets bijzonders.
‘Een zwart gat’, zo omschrijft Christel Bogers – van Ham (60) de periode na het overlijden van haar man Wim. Ze blijft achter met drie kinderen – pubers, destijds. Christel: ‘Ik dacht dat ik nooit meer zou lachen.’ Ik at en sliep heel slecht, op den duur woog ik nog maar 58 kilo.’
Diagnose
Het is oktober 2011 als Christels man Wim de diagnose maagkanker krijgt. Het nieuws slaat in als een bom. Wim is jong – pas 56 jaar – en fietst elke dag 26 kilometer naar zijn werk, niet het type om ernstig ziek te zijn. Hij wil alles aangrijpen wat er qua behandeling mogelijk is.
Dat gaf ons eindelijk hoop
Een traject met ziekenhuisbezoeken en chemotherapie staat voor de deur. Wim vermagert en zijn gezondheid holt achteruit. Desondanks blijkt een half jaar later de tumor dermate geslonken dat een operatie mogelijk is om de tumor te verwijderen. Christel: ‘Dat gaf ons eindelijk hoop, hoewel ik wist hoe risicovol de operatie was. De kans bestond dat Wim het niet zou overleven, maar we waren vol moed.’
In juni is het zover: Wim wordt geopereerd. Christel wacht in spanning af op nieuws. Dat nieuws komt er, maar het is verre van positief. ‘De chirurg had hem opengemaakt, de boel vanbinnen bekeken en weer dichtgemaakt. De conclusie? Het was niet meer te redden. Een enorme klap’, blikt Christel terug. ‘Na die operatie wist ik: dit is het einde, maar ik wilde het niet geloven.’
Zwarte dag
Wim krabbelt langzaam maar zeker op en ze genieten samen van een lekkere vakantie. Maar een jaar na de diagnose gaat het toch mis: de tumor is weer gegroeid. Christel: ‘De dag van die uitslag was de zwartste dag uit mijn leven. Ik moest mijn kinderen vertellen dat hun vader zou overlijden.’
Christel ziet haar man verder aftakelen. In december viert het gezin traditiegetrouw kerst met zwager Ad en schoonzus Ankie, de tweelingzus van Wim. Met zijn allen aan een lange tafel vol met lekker eten. ‘Ik wist dat het mijn laatste kerst met Wim zou zijn. Maar toch, we benoemden het niet. We zijn niet zo praterig in de familie. Wel had Wim nog een kort babbeltje met iedereen: ‘Haal je Havo-diploma, doe je best met judo,’ dat soort dingen. Niet groots en meeslepend, maar gewoon, eenvoudig.’
Waken
Op 2 januari 2013 stort Wim in. Christel: ‘Het ging echt niet meer. Alsof hij zich had grootgehouden voor de feestdagen.’ Er verschijnt een ziekenhuisbed in de huiskamer en buurtzorg neemt een deel van de zorg over.
Christel legt een matras op de grond in de woonkamer om te waken bij Wim. Weken achtereen slaapt ze naast hem. Christel krijgt hulp van Ad en Ankie, die haar afwisselen als het waken te vermoeiend is.
‘Op een ochtend werd ik wakker, en toen vond ik Wim’, vertelt Christel. ‘Overleden in zijn slaap. Ik heb weken aan zijn zijde gelegen en toch heb ik het gemist.’
Nooit meer lachen
Een lange en moeilijke periode van rouw breekt aan. Christel zucht. ‘Ik vond het moeilijk mijn verdriet te verwerken. Ik dacht dat ik nooit meer zou lachen. Ik at en sliep heel slecht, op den duur woog ik nog maar 58 kilo. Hardlopen– ik ben een marathonrenner – hielp me mijn hoofd leeg te maken. Frisse buitenlucht deed me goed.’
Ad en Ankie helpen Christel waar ze kunnen. Christel: ‘Wim had hen voor zijn overlijden gevraagd goed voor ons gezin te zorgen. Dat deden ze. We aten al regelmatig samen, waarbij de één voor het eten zorgde, en de ander voor het toetje. Deze traditie hielden we in ere. Ad en Ankie waren in die tijd mijn steun en toeverlaat.’
Noodlot
Drie jaar later slaat het noodlot weer toe. Dit keer bij Ankie (61), de tweelingzus van Wim. Akelig genoeg krijgt zij dezelfde diagnose als Wim: maagkanker, met uitzaaiingen. Christel: ‘Ik wist niet wat ik meemaakte. Iedereen was in zak en as.’
Door de uitzaaiingen gaat Ankie snel achteruit. ‘Dit keer waren de rollen omgedraaid: nu moest ik er voor Ad en Ankie zijn’, vertelt Christel.
Al tijdens het ziekbed van Ankie is Ad bezig met het afscheid van zijn vrouw. Christel: ‘Ad had het ziekteverloop van Wim nog op zijn netvlies staan. Hij wilde voorbereid zijn. Eerder had hij een bourgondische levensstijl, maar hij ging veel wandelen en viel kilo’s af. Hij wilde fit zijn om voor Ankie te zorgen.’
Rouwen
Daarnaast heeft het wandelen ook een therapeutische werking op Ad: het rouwproces komt op gang. Christel: ‘Ad rouwde al om het verlies van Ankie terwijl ze nog leefde. Anders dan ik bij Wim, besefte hij heel goed dat de diagnose zou leiden tot de dood. Ook daarin was hij voorbereid.’
Op haar sterfbed, slechts acht maanden na de diagnose, vraagt Ankie aan Christel of ze naar Ad om wil kijken als zij er niet meer is. ‘Natuurlijk doe je dat! In zo’n periode laten we elkaar niet in de steek, daar zijn we te hecht voor’, is het antwoord van Christel.
Ad rouwde al om Ankie terwijl ze nog leefde
Na het overlijden van Ankie krijgt Ad verlof van zijn werk. Maar stilzitten is niks voor hem: hij wil zijn zinnen verzetten en gaat wandelen. Eerst alleen, en later steeds vaker in het gezelschap van Christel. Christel: ‘Hij wandelde wat af. Het hielp hem om de pijn te doorleven.’
Wandelen
Hoewel Christel en Ad 60 kilometer uit elkaar wonen, zoeken ze elkaar regelmatig op. Aanvankelijk om te wandelen. Maar de wandelingen worden steeds langer en de gesprekken steeds dieper. Christel: ‘We werden maatjes, we snapten elkaars verdriet.’
Als Christel, die werkt als verpleegkundige in het ziekenhuis, uit haar nachtdienst komt, wacht Ad haar op in de parkeergarage. Hoewel ze hadden afgesproken om te wandelen, merkt Christel dat er iets is veranderd. Dan komt het hoge woord eruit.
Gevoelens
‘Ad bekende zijn gevoelens voor mij. Dat moment was heel overweldigend. Na het overlijden van Wim heb ik geen moment gedacht aan een nieuwe relatie. Het paste niet, ik wilde het niet. Maar bij Ad was het anders: hij betekende heel veel voor mij. We groeiden in korte tijd dicht naar elkaar toe.’, bekent Christel.
Maar toch is het verwarrend. Ze roept uit: ‘Ik kende Ad al mijn hele leven! Toen ik 18 was, kreeg ik een relatie met Wim en kwam ik in de familie. Ad en Ankie hadden toen al een relatie. Onze kinderen kennen hem als oom, en zijn kinderen mij als tante. Juist omdat we familie zijn, wilde ik voorzichtig zijn in onze relatie.’
Christel lacht. ‘Ik kom uit een familie van de gestrekte arm. Dat wil zeggen: we zijn niet zo knuffelachtig. Ik geef me niet snel gewonnen. Dat wist Ad, dus was hij zorgvuldig: hij pakte mij aan met zijden handschoentjes.’
Vertellen
Als Ad in die periode alleen op vakantie gaat, merkt Christel dat ze hem mist. Wanneer hij terugkomt, kan ook Christel haar gevoelens niet meer ontkennen. Samen vertellen ze het nieuws aan hun kinderen. Die reageren verrast: niemand had het zien aankomen.
Omdat de relatie tussen Ad en Christel niet lang na het overlijden van Ankie ontstaat, is niet iedereen enthousiast. Christel: ‘Sommige mensen vonden dat Ad wel heel snel klaar was voor een nieuwe relatie. In het begin probeerde ik het uit te leggen, maar daar ben ik mee gestopt. Ad had zijn rouwproces, ik het mijne. Het feit dat we ons verdriet samen kunnen delen scheelt veel. Maar rouwen is niet zomaar over.’
Trouwen
Precies een jaar nadat Ad en Christel een relatie krijgen, vraagt Ad Christel ten huwelijk. Een jaar daarna trouwen ze. Ze wonen in een prachtig appartement en zijn inmiddels beiden met pensioen. Christel: ‘Na het overlijden van onze partners beseften we beiden: ‘Het leven is kort. We moeten genieten zo lang het kan.’’
—
Disclaimer: dit interview is afgenomen voor de invoering van de strengere coronamaatregelen.
Lees ook over:
Liefde na verlies: ‘Ik ben net zo gelukkig met Sebastiaan als ik met Dennis was’
Lees ook over:
