Na de dood van haar zus en vader gooit Angela het roer om
Ruim vier jaar geleden verliest Angela Koster plotseling haar zus Diana. Nog geen jaar later sterft ook haar vader. Hun dood werkt als een katalysator voor Angela, die haar leven omgooit. Ze werkt nu in een hospice en maakt ansichtkaarten met haar eigen gedichten over leven, liefde en rouw.
Rouw
‘Rouw is heel dubbel’, vertelt Angela. ‘In het begin huilde ik meer en zaten de emoties hoger. Nu is de pijn minder scherp en prominent aanwezig. Maar je geneest niet van rouw. Je leert ermee omgaan. Maakt het onderdeel van je leven.’
Vooral de dood van haar zus komt af en toe nog hard binnen. ‘Dan kan ik boos zijn en denken: “Verdorie, waarom is ze er nou niet meer?” Dat gebeurt op moeilijke momenten, maar juist ook bij mooie. Dat mijn gedichten nu worden uitgegeven op ansichtkaarten, bijvoorbeeld. Daarover zou ik mijn zus hebben gebeld en zij zou heel trots op mij zijn geweest. Tegelijkertijd is juist zij de reden dat deze gedichten zijn ontstaan.’
Diana
Angela’s zus Diana sterft op haar vijftigste, in april 2016. Ze eet ’s avonds een ijsje met haar dochters. Als ze niest, krijgt ze een hersenbloeding. In het ziekenhuis kunnen de doktoren niets meer voor haar doen. ‘Dat was een enorme schok voor iedereen’, zegt Angela. ‘Zeker ook omdat Diana orgaandonor was en ze haar dus eerst nog meenamen om te operen. Maar tegelijkertijd ben ik juist daarom ook trots op haar.’
Amper elf maanden later overlijdt ook Angela’s vader, die al langer ziek is. In de uitzending van Ik mis je vertelt ze over deze heftige tijd.
Schrijven is een soort uitlaatplek
Het verlies van haar enige zus valt Angela zwaar. ‘We hadden een sterke band. Ze was verloskundige en heeft mijn beide kinderen op de wereld gezet. Die zussenband is er nog steeds. Ik voel haar een beetje bij me. Ik voel haar kracht. Soms geniet ik van die kracht. Maar ik denk soms ook: “Waarom kan ik niet met je praten?”’
Als Angela het moeilijk heeft, trekt ze zich meestal even terug. Ze zoekt de stilte op in de natuur, leest een boek op bed of verwoordt haar gevoelens in haar dagboek. ‘Schrijven is een soort uitlaatplek. Het voelt therapeutisch. Al schrijvend praat ik eigenlijk een beetje met mezelf en tegen Diana. Soms ontstaat er iets, zoals een kort gedichtje.’
Gedichten
Twee jaar na de dood van Diana laat Angela enkele van die gedichten lezen aan een paar vriendinnen en haar moeder. Die reageren enthousiast en zeggen dat ze er misschien ook anderen mee kan troosten. Daarom deelt Angela haar gedichten op Instagram en Facebook. Ze krijgt veel positieve reacties.
‘Mensen zeggen dat ze zich herkennen in mijn gedichten. Dat ik in een paar woorden hun gevoel samenvat. Als je nog nooit een naaste hebt verloren, weet je niet wat dat met je doet. Mensen voelen zich door mijn gedichten gesteund en begrepen. En dat helpt mij ook weer.’
Ik denk echt aan je
Sinds kort zijn Angela’s gedichten ook te koop in de vorm van ansichtkaarten. Het zijn kleurrijke kaarten, want Angela wil niet dat ze een ‘rouwrandje-gevoel’ uitstralen. Ze hoopt dat de woorden op de kaarten troost bieden aan mensen die iemand zijn verloren.
‘In het begin, als je dierbare net is overleden, word je omarmd. Maar na een half jaar of een jaar gaat iedereen z’n gang weer. Niemand heeft dan nog zin om te horen dat het eigenlijk niet zo goed met je gaat. Juist dan is het fijn als je een handgeschreven kaartje in de bus krijgt. Dat iemand even laat blijken: “Ik denk aan je. Ik denk echt aan je”.’
Hospice
Angela wil met haar kaarten en gedichten ook de dood toegankelijker maken en meer integreren in het leven. ‘Veel mensen hebben het niet zo graag over de dood. Dat snap ik, maar toch gaan we allemaal een keer. Ik hoop dat mensen dankzij mijn gedichten makkelijker over de dood durven te praten. Dat ik het bijvoorbeeld over mijn zus kan hebben, zonder dat het zwaar en zielig is. Het kan ook met een knipoog of frisheid.’
Angela geeft wat dat betreft het goede voorbeeld, want ‘de dood’ is inmiddels zelfs onderdeel van haar werk. Ze verruilde haar baan in de ouderenzorg voor die van coördinator in het hospice waar haar vader drie jaar geleden stierf.
Ze beleven hier het laatste stukje van hun leven
‘Toen ik er voor het eerst kwam, dacht ik meteen: “Wat een gave plek, hier wil ik wel werken.” Er is aandacht en liefde, waardoor mensen in een paar dagen tijd helemaal tot rust komen.’
‘In het hospice gaat het over de kern van het leven. Als mensen hier komen, laten ze alles vallen. Niets is meer belangrijk: carrière, geld. Mensen willen alleen nog maar verbinden en liefde. Rust krijgen. Ze beleven hier het laatste stukje van hun leven.’
Angela
Zwaar vindt ze het werk absoluut niet. ‘Natuurlijk is het soms verdrietig of pijnlijk. Maar je hebt vaak de mooiste gesprekken. Iemand zei vandaag: “Ik wil wel dood, maar ik weet niet hoe ik daar moet komen.” Dan praten we daar samen over.’
En dat terwijl Angela vroeger ‘best wel’ bang voor de dood was. ‘Niet dat ik er nu geen angst meer voor heb. Dat is heel menselijk. Maar mijn interesse voor de dood is groter geworden. Het intrigeert me. Er hangt ook iets magisch omheen. We weten niet hoe het is als je dood bent. Hierover praat ik ook met de mensen. Sommigen denken dat een dierbare hen zal ophalen, of dat er helemaal niets is nadat ze zijn gestorven.’
Ik kan me niet langer verschuilen achter mijn zus
Zelf gelooft Angela dat er wel iets is na de dood. Wat precies, weet ze niet. ‘Maar het lijkt me geweldig als ik mijn vader en zus weer zou zien.’
De dood van haar zus en vader heeft Angela duidelijk veranderd. ‘Ik kan me niet langer verschuilen achter mijn oudere zus. Daardoor ben ik krachtiger geworden en heb ik iets meer geloof in mezelf. Ook ga ik meer op mijn gevoel af in plaats van me steeds af te vragen of iets wel verstandig is om te doen. Ik durf meer. Mijn zus was altijd heel gedreven. Het lijkt wel alsof ik een stukje van die gedrevenheid heb gekregen.’
