Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Ik wil over mijn overleden man praten, maar mijn omgeving vermijdt dit'
In deze rubriek stellen 'Ik mis je'-volgers hun persoonlijke vragen rondom rouw aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking. Theike houdt zich voor de buitenwereld sterk na het overlijden van haar man. Vanbinnen snakt ze ernaar over hem te praten, maar ervaart dat haar omgeving dit liever vermijdt.
Beste Manu,
Aanstaande april is mijn echtgenoot vier jaar overleden. Ik heb veel verdriet en ben nog steeds ontroostbaar. Hij was de liefde van mijn leven. Voor de buitenwereld ben ik de sterke vrouw en daar krijg ik veel complimenten over. Ze moesten eens weten. Elke nacht droom ik van hem en 's morgens ben ik helemaal kapot.
Ik vind het heerlijk om over hem te praten, maar iedereen vermijdt dit. Ik vind dit zo moeilijk, want ik wil hem levend houden door over hem te praten. Natuurlijk wil ik niemand belasten, maar om nooit meer zijn naam noemen valt mij ontzettend zwaar. Heeft u tips voor mij?
Alvast hartelijk dank.
Theike
Het antwoord van Manu Keirse
Beste Theike,
Ik weet niet hoeveel jaren van je leven jullie samen hebben gedeeld, maar je neemt geen afstand van je partner zoals je een mantel aan de kapstok hangt. Leven is verlies ervaren. Overleven is leren hoe ermee om te gaan. En er adequaat mee omgaan is de herinnering levendig houden.
Maar dat wordt zeer moeilijk als iedereen het onderwerp doodzwijgt en je er met niemand over kan praten. Door de herinneringen aan de mooie momenten samen te koesteren kan je erin slagen om na een tijd die mooie herinneringen zwaarder te laten doorwegen dan de pijn van het afscheid.
Adressenboek
Misschien moet je toch eens in je adressenboek kijken en de mensen overlopen om er enkele uit te selecteren waarmee je wel over je echtgenoot kan spreken. De meeste mensen vermijden dit onderwerp omdat ze bang zijn dat het voor jou te pijnlijk is. En ze weten niet dat de herinneringen herbeleven een belangrijke stap kan zijn naar overleven.
'Je kan je afvragen wat hij zou doen in deze omstandigheden'
Je blijft altijd de vrouw van, ook al leeft je echtgenoot niet meer. De overledene bewaren in een liefdevolle herinnering voor een lange periode, vaak voor altijd, is eerder normaal dan abnormaal. Die herinneringen staan veel centraler in je ervaring dan de meeste mensen denken.
Je kan je regelmatig afvragen wat hij gedaan zou doen in deze omstandigheden en voelen dat hij je helpt met het nemen van beslissingen. Je kunt invullen wat hij zou zeggen, omdat je veel van zijn woorden en van zijn boodschappen hebt geïnternaliseerd.
Lezen
Onder je bekenden of vrienden zijn er misschien wel enkele mensen die je kan vragen om eens enkele hoofdstukken in mijn boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’ te lezen, om er daarna eens samen over te spreken. Sommige mensen spreken gemakkelijker over iets dat ze hebben gelezen en vertellen op deze manier onrechtstreeks iets over hun gevoelens waarvoor ze soms de directe woorden niet vinden.
Via de lectuur zullen ze ook beseffen dat het volkomen normaal is dat je hem levend wil houden door erover te praten. Als ze dit zelf kunnen ontdekken, komt het niet over als een terechtwijzing. Want je hebt volkomen gelijk: ‘Ze moesten eens weten…’ .
Met genegen groet,
Manu Keirse
Boek: Helpen bij verlies en verdriet
"Ook al is die persoon niet meer aanwezig, je hebt hem 'verinnerlijkt' en op die manier speelt hij zelfs als afwezige een rol in je leven," schrijft Manu in Helpen bij verlies en verdriet. Verderop gaat hij verder: "Het is opvallend dat we zo weinig stilstaan bij het belang van herinneren in het rouwproces (...). Degene die gestorven is tot leven brengen, door zijn herinnering levend te houden, kan levensreddend zijn."
Lees ook over:
Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Krijgt het leven ooit nog glans na mijn dochters zelfdoding?'
Lees ook over:
Femke maakt een zeiltocht om de wereld: ‘Alle rouw om mijn overleden man kwam ineens terug’
Geschreven door
Manu Keirse
